Nostalgjia sovjetike ka shtrirë mbretërimin e vet në territoret e kontrolluara nga separatistët në Ukrainës, ndërsa portrete të ish-diktatorit, Stalinit, rishfaqen në qendër të Donjeckut, kryeqytetit separatist të krahinave lindore të Ukrainës, që dikur mbante emrin Stalino.
Tre portrete të ish-diktatorit sovjetik, Jozef Stalin tashmë janë vendosur hapur në qendër të Donjekut, ndërsa autoritetet separatiste që kontrollojnë qytetin po nxisin një atmosferë të nostalgjisë për kohën kur vendi ishte pjesë e Bashkimit Sovjetik.
Portretet e Stalinit janë vendosur në sheshin qendror dhe mbi to mund të lexohet edhe një citim nga lideri I kohës së luftës. “Çështja jonë është e drejtë. Armiku do të shfarroset. Ne do të na takojë fitorja”.
Më herët një tabu, por tani portretet e diktatorit dalin hapur në publik ndërsa separatistët po përpiqen të ringjallin zakonet sovjetike për të çimentuar regjimin e tyre që mbështetet nga Moska, ndërsa krimet e Stalinit mbeten në hije.
Një grua e re, duke kaluar pranë portreteve, shpreh atë që po duket të jetë atmosferë mbizotëruese në Donjeck, se ajo ndihet mirë me këtë realitet. “Mendoj se portretet e Stalinit janë një gjë e mirë. Eshtë historia jonë dhe shumë njerëz kanë harruar, madje, që ai ka ekzistuar”, thotë Yekaterina, një studente 22-vjeçare.
Tmerret e përjetuara nën regjimin shtypës të Stalinit dhe vdekja e 5 milionë ukrainasve në vitet 1930 për shkak të urisë së shkaktuar nga kolektivizimi, kalojnë pa u përmendur.
Lideri separatist i Donjeckut, Alexander Zakharchenko, thotë se i vjen keq për shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik.
“Bashkimi Sovjetik ishte një vend i madh dhe ishte një gabim shumë gjigand që u shkatërrua nga CIA dhe shërbimet e tjera sekrete”, thotë 39-vjeçari, ish komandant ushtarak që preferon të vishet me rroba kamuflazhi. “Europa dhe vendet e tjera ishin kaq të frikësuara prej nesh”, shton ai.
Portretet e Stalinit janë shndërruar në foto zyrtare në ndërtesat e autoriteteve separatiste në lindje të Ukrainës, ku konflikti me Kievin deri më tani, ka shkaktuar më shumë se 8 mijë të vrarë.
Zëvendësministri separatist i Mbrojtjes, Eduard Basurin, mban një shirit me profiling e Stalinit në uniformën e tij.
Kulti i ri i Stalinit rilind kujtimet në Donjeck, një ish-qytet minatorësh që më parë njihej me emrin Stalino.
Emri i qytetit u ndryshua në fillim të viteve 60 pasi Nikita Hrushovi, që u ngjit si lideri sovjetik në pushtet pas betejës që pasoi vdekjen e Stalinit, dënoi kultin e individit të paparendësi të tij.
Një nderim i tillë për Stalinin bie në konstrat të thellë me qeverinë properëndimore të Kievit, e cila në maj të këtij viti miratoi ligjet që e bëjnë të paligjshme paraqitjen në publik të simboleve sovjetike, ashtu si në rastin e zvastikave hitleriane. Ligji kërkon shembjen e monumenteve sikundër edhe riemërtimin e rrugëve, qyteteve dhe ndërmarrjeve që mbajnë emra sovjetikë.
Në territorin e Ukrainës, autoritetet kanë shkatërruar tashmë një numër të madh statujash të Leninit, si për “inat” të liderëve separatistë.
Ministri i Kulturës së Donjeckut, Alexander Paretsky, dënoi “vandalizimin dhe barbarizmin” ndërsa lideri i rajonit tjetër separatist Luhanskut, e cilësoi një “genocid moral”.
Në qytetin Novoazovsk në detin Azov, separatistët zhvilluan një ceremoni për rikthimin e një statuje të Leninit në piedestalin e saj pasi morën kontrollin e qytetit nga forcat ukrainase.
Në mbrujtjen e këtij identiteti të ri për rajonet separatiste, rebelët janë kthyer gjerësisht tek e kaluara sovjetike.
Territoret e tyre quhen “republika e popullit”, duke i bëjë jehonë emrave të epokës sovjetike në vendet satellite të Moskës, si Bullgaria, Mongolia apo Rumania.
Republika Popullore e Luhanskut ka edhe një emblemë të re ku duken koçanët e misrit dhe një yll i kuq, njëjtë me ato të republikave të BRSS-së.
Separatistët po përpiqen madje, të ringjallin grupet e të rinjve të kohës sovjetike, organizatat e Pionerëve.
Por, këto nuk janë asgjë në krahasim me lëvizjen tjetër, atë të emërtimit të organeve të sigurisë si ministri e Sigurimit të Shtetit, i njëjti emër i policisë secrete të Stalinit nga viti 1946 deri në vitin 1953.
Sistemi i tyre i Drejtësisë gjithashtu është modeluar sipas sistemit sovjetik ku të pandehurit kanë pak shanse për të dalë përpara gjyqit e për t’u mbrojtur. “Eshtë modeli i sistemit sovjetik i prokurorit të shtetit që ne kemi përshtatur në Donjeck”, thotë Andrei Spivak, zyrtari që është ngarkuar me ngritjen e sistemit.
Gjithashtu, në Donjek një ekspozitë pikturash nderon heroin sovjetik, “punëtorin e palodhur”, Alexei Stakhanov, i cili arriti nivele rekord në prodhimin e qymyrit në një minierë në rajonin e Luhanskut, në vitet 1930.
Historianët e shohin rishfaqjen e Stakhanov si të orkestruar me kujdes nga autoritetet për të nxitur ngritjen e normave.
Duke admiruar pikturat e minatorëve dhe punonjësve të fabrikave, Galina, një 73-vjeçare rikujton të kaluarën me ngjyra rozë. “Gjërat ishin shumë më mirë në atë kohë, ishte një jetë krejtësisht e ndryshme”, thotë ajo.
Por një idealizim i tillë i epokës sovjetike nga ana e autoriteteve vjen ndërkohë që mohohet çdo gjë që mund të dëmtojë imazhin e lulëzuar të saj. Në muajin gusht, autoritetet separatiste të DonjeCkut vendosën të rrëzojnë një monument për viktimat e urisë së viteve ’30 në Ukrainë.
Dhe Universiteti shtetëror i Donjeckut largoi një monument për disidentin ukrainas, Vasyl Stus, një poet dhe aktivist i kulturës kombëtare që u dergj në burg me dekada dhe ndërroi jetë në një kamp të burgosurish politik në vitin 1985 në moshën 47-vjeçare.
“Ai ishte një akt kriminal”, thotë Maria, pensioniste, por pikëpamja e saj mbështetet tashmë nga shumë pak njerëz.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
