Çfarë rëndësie kishin sportet për nazistët? Pse e ndryshuan qëndrimin e tyre ndaj Lojërave Olimpike dhe çfarë mundësish sportive kishin hebrenjtë në Rajhun e Tretë?
Çfarë rëndësie kishin sportet për nazistët?
Sporti luante një rol të rëndësishëm me nazistët, por ata nuk flisnin për sportin, por për edukimin fizik. Qëllimi i tyre kryesor ishte përmirësimi i shëndetit dhe produktivitetit të njerëzve – për ekonominë dhe luftën. Sportet individuale ishin në plan të dytë.
Bëhej fjalë për kolektivin, masën, të ashtuquajturin “organi kombëtar”, në të cilin çdo gjerman si individ duhej të kontribuonte në mënyrën më të mirë të mundshme. Në përputhje me ideologjinë naziste, gjithmonë bëhej fjalë për forcën dhe gatishmërinë për luftë.
“Të dobëtit duhen eliminuar”, fillon një citat që i atribuohet Adolf Hitlerit. “Në radhët e mia duhet të rritet një i ri para të cilit bota do të ketë frikë. Dua një të ri të fortë, ekonomik, të patrembur deri dhe mizor. (…) Do t’i stërvitim ata në të gjitha ushtrimet fizike.”
Këto ushtrime fizike ishin të detyrueshme në shumë organizata masive naziste, të tilla si Rinia Gjermane (DJ), Rinia Hitleriane (HJ), Lidhja e Vajzave Gjermane (BdM) ose Forca përmes Gëzimit (KdF). Gjithashtu, u rekomandua anëtarësimi në një klub sportiv.
Në Rininë Hitleriane, por edhe në sportet shkollore, ushtrimet fizike shërbyen për të ngulitur sjelljen ushtarake tek djemtë dhe për të identifikuar ata që më vonë mund të zinin pozicione drejtuese në ushtri, ose Wehrmacht.
Nazistët i shihnin sportet garuese në mënyrë kritike – veçanërisht në fazat e hershme, gjatë Republikës së Vajmarit.
Në Rininë Hitleriane, si dhe në sportet shkollore, ushtrimet fizike shërbenin për t’u përcjellë djemve sjellje ushtarake.
Pse nazistët organizuan Lojërat Olimpike në vitin 1936?
Komiteti Olimpik Ndërkombëtar (IOC) ia dha organizimin e Lojërave Olimpike të vitit 1931 Berlinit – gjatë Republikës së Vajmarit. Nazistët, të cilët erdhën në pushtet në vitin 1933, treguan hapur se ishin kundërshtarë të lëvizjes Olimpike.
Ideja kozmopolite e Lojërave Olimpike ishte e papajtueshme me botëkuptimin e tyre, garat sportive me anëtarë të “kombeve armike” nga Lufta e Parë Botërore ishin kundër ndjenjës së tyre të nderit, dhe rregulli i IOC-së, sipas të cilit hebrenjtë dhe “zezakët” ishin të barabartë me racat e tjera, u refuzua për arsye racore.
Megjithatë, nazistët e kuptuan shpejt – mbi të gjitha Hitleri – se çfarë mundësie ofruan Lojërat për t’iu paraqitur botës si një shtet paqësor, i hapur dhe i ri.
“Ata bënë një kthesë mahnitëse”, thotë për DW historiani Ansgar Molzberger nga Universiteti Gjerman i Sporteve në Këln.
“Ashtu siç e kishin refuzuar me forcë lëvizjen olimpike me idealet e saj të mirëkuptimit të ndërsjellë midis popujve dhe internacionalizmit deri në fund të Republikës së Vajmarit, tani ata e paraqitën veten si mbështetës të mëdhenj të saj.”
Përveç kësaj, ata donin t’i përdornin Lojërat për të demonstruar forcën e tyre – si në aspektin e organizimit të mirë ashtu edhe në arritjet sportive.
A kishte ndonjë sport që mbështetej veçanërisht nga nazistët?
“Një sport që mund të theksohet në veçanti është boksi. Të gjithë djemtë më të mëdhenj duhej të mësonin boks në shkollë”, thotë Molzberger.
Sportet ekipore si futbolli dhe hendbolli ekzistonin ende, por fryma luftarake ishte gjithmonë e theksuar.
Si dukeshin ushtrimet fizike për gratë dhe vajzat?
Aktivitetet sportive për gratë u formësuan gjithashtu fuqishëm nga ideologjia. Gratë u reduktuan kryesisht në rolin e nënës dhe të amvisës. Për ta përmbushur mirë këtë rol, ata duhej të stërvitnin trupat e tyre, të përmirësonin shëndetin dhe formën e tyre fizike dhe të forconin disiplinën e tyre.
Në Shoqatën e Vajzave Gjermane (BDM), ku organizoheshin vajza të moshës dhjetë deri në tetëmbëdhjetë vjeç, zhvilloheshin ushtrime fizike që i stërvitnin vajzat jo vetëm fizikisht, por edhe ideologjikisht dhe i përgatitnin ato për rolin e tyre të ardhshëm në shoqëri.
A ishin në gjendje burrat dhe gratë hebrenj të vazhdonin të luanin sporte?
Menjëherë pas marrjes së pushtetit, më 7 prill 1933, u miratua një ligj sipas të cilit nëpunësit civilë dhe punonjësit publikë duhej të ishin me origjinë ariane.
Ky i ashtuquajtur “paragraf arian” u zgjerua gradualisht për të përjashtuar plotësisht hebrenjtë nga jeta profesionale dhe shoqërore: duke përfshirë mjekët, studentët, stacionet radiofonike, shtypin, teatrot, institucione dhe shoqata të tjera kulturore.
Për klubet sportive, paragrafi ishte gjithashtu i vlefshëm, por për shkak të Lojërave Olimpike të ardhshme, zbatimi i tij nuk kërkohej në mënyrë të vazhdueshme. Nazistët nuk donin tituj negativë dhe arsye për tërheqjen e mundshme të Lojërave Olimpike ose bojkotimin.
Megjithatë, pati kritika dhe thirrje për bojkot. Ato u intensifikuan pas miratimit të Ligjeve të Nurembergut në vitin 1935, të cilat më vonë u bënë baza ligjore për persekutimin dhe shkatërrimin e hebrenjve.
Megjithatë, shumë klube dhe shoqata sportive, udhëheqja e të cilave ishte veçanërisht e bindur për idetë e nazizmit, e zbatuan “paragrafin arian” me iniciativën e tyre.
Pas Lojërave Olimpike të vitit 1936, situata e hebrenjve në Gjermani u përkeqësua.
Kështu, Federata Gjermane e Gjimnastikës, atëherë federata më e madhe sportive gjermane me 1.5 milion anëtarë, përjashtoi hebrenjtë pikërisht një ditë pas miratimit të ligjit. Shoqata të tjera, të tilla si shoqatat e notit, kanotazhit ose skijimit, ndoqën shembullin.
Shoqata Gjermane e Futbollit (DFB) reagoi më pak radikalisht dhe i lejoi hebrenjtë të vazhdonin të luanin. Megjithatë, atyre nuk u lejohej të mbanin pozicione drejtuese në klubet e futbollit.
Si rezultat i përjashtimit, klubet sportive tërësisht hebraike përjetuan një bum të vërtetë nga viti 1933 deri në vitin 1936 me një rritje të madhe të anëtarësisë. Megjithatë, pas Lojërave Olimpike të vitit 1936, situata për hebrenjtë në Gjermani u përkeqësua.
“Pas Lojërave Olimpike, ata mund ta hiqnin maskën”, thotë historiani Ansgar Molzberger. “Me fillimin e persekutimit gjithëpërfshirës të hebrenjve, sportet hebraike në Gjermani u shkatërruan sistematikisht që nga viti 1938.” /tesheshi.com/
