Nga Ahmet Zani
Fshati Melth ndodhet në Komunën e Derjanit, në rrethin e Matit. Deri në vitet 2000 kishte afro 100 banorë. Aktualisht në këtë fshat të largët, vetëm me gjashtë muaj diell në vit, banon vetëm një person. Banorët e fshatrave fqinj, Lami i Madh dhe Zallë Gjoçaj, thonë se Melthi i Kolecit (siç e etiketojnë ato pasi të gjithë mbanin këtë mbiemër), është populluar rreth viteve 1900.
“Tre vëllezër me mbiemrin Koleci u shpërngulën nga Lami i Madh për në Melth. Asokohe mbarështronin bagëti dhe ishte i nevojshëm uji. Përmes fshatit kalonte lumi Flim, i cili buron nga malet e Zallë Gjoçajve dhe derdhet në Liqenin e Ulzës. Dalëngadalë fshati u shtua dhe numri i familjeve arriti në 25. Toka e pakët, vetëm 10 hektarë, nuk i pengonte ato të mbillnin misër, perime dhe më pak pemë frutore”, tregon mësuesi i fshatit Lami i Madh, Ismail Koleci.
Ai thotë se pas viteve ’90-të jeta u bë më e vështirë. Shteti nuk i furnizonte më me ushqime, bukë dhe gjithçka mbeti në mëshirë të fatit. Koleci thotë se dikur në fshat kishte shkollë 8-vjeçare, dyqan ushqimor, mulli bloje, qendër shëndetësore. Po ashtu furnizimi me miell e bukë nga ish-kooperativa nuk mungonte. Shumë nga banorët ishin punësuar në ndërmarrjen pyjore, minierën Kurbnesh e Krastë si dhe në sektorë të tjerë.
“Edhe pse Melthi është një fshat malor aty jetohej. Stina e dimrit krijonte problemet e veta, por banorët siguronin rezerva ushqimore, fasule, patate dhe gjithçka u duhej deri në pranverë. Lumi në të shumtën e rasteve bëhej i pakalueshëm dhe meltharët i shtynin ditët me vizita te njëri-tjetri”, shton mësuesi që i dhimbset si është katandisur fshati ku ai kishte njerëzit e afërm.
Pas viteve ’90-të gjithçka mori fund. Urat prej druri u dëmtuan për shkak të kushteve atmosferike. Shteti nuk e furnizonte më Melthin me ushqime, miell, e sende të tjera jetësore. Mulliri u prish totalisht. Energjia elektrike mungonte herë pas here pasi shtyllat ishin të vjetëruara dhe linjat e furnizimit ishin të largëta. Shkolla e qendra shëndetësore u mbyllën. Gjithçka ra në zero. Në këto rrethana banorët nisën të transferoheshin nga Melthi i largët drejt Tiranës e Durrësit.
Duke patur lidhje të ngushta mes tyre janë vendosur pranë njëri-tjetrit, duke krijuar “lagje” në Bathore, Kënetë apo gjetkë. Vetëm gjashtë muaj ky fshat “preket” nga dielli. Është shumë i ftohtë dhe nuk bëhet fjalë për rrugë automobilistike. Ish-banorët e Melthit duhet të udhëtonin më shumë se tri orë për të lëvizur me makinë në drejtim të Burrelit apo Rrëshenit. Aktualisht në Melth banon vetëm një person dhe ky është Lezam Koleci.
Saktësisht, nuk dihet se me çfarë ushqehet Lezami aty, por nëse është fjala për ndonjë pulë, aty mes malesh, patjetër që gurrë do hajë, siç thotë populli. /tesheshi.com/
