Reforma në drejtësi që po “gatuhet” me një skenar teatri absurd përbën në fakt ndryshimin e tretë të Kushtetutës së Shqipërisë që prej vitit 1991 kur u rrëzua komunizmi.
Në vitin 1991, 1998 dhe 2008 ligji themeltar i shtetit është bërë ose nga e para, ose është shndërruar thelbësisht siç po ndodh tani, por sërish nuk ka prodhuar një shtet funksional dhe të drejtë.
Nga ana tjetër asnjëherë nuk ka pasur një konsensus të mirëpranuar nga të gjithë për rregullat e përbashkëta të funksionimit të shtetit.
Në vitin 1991, Parlamenti që doli nga zgjedhjet e 31 marsit të tij viti, solli në mazhorancë Partinë e Punës së Shqipërisë që tre muaj më pas u kthye në Socialiste.
PD-ja ishte në opozitë. Mazhoranca përgatiti që para zgjedhjeve një projekt të Kushtetutës që nuk u pranua nga opozita. Deputetët më të njohur të saj, Neritan Ceka, Arben Imami e Genc Ruli, propozuan që të hartohet provizorisht një “Paketë Kushtetuese” dhe më pas një Parlament tjetër të hartojë ligjin themeltar të shtetit. Dhe kështu për dy muaj ai Parlament hartoi “Skeletin e Shtetit”, i cili si dashje pa dashje rrojti deri në 28 nëntor 1998 kur hyri në fuqi Kushtetuta e parë pas komunizmit.
Në fakt, gjatë qeverisjes së parë të PD-së, Sali Berisha, atëherë President i vendit, hartoi një Prokejt-kushtetutë por nuk e miratonte dot në Kuvend se nuk kishte dy të tretat e votave. Thirri referendumin më 6 nëntor 1994 dhe humbi.
Pas fitores në vitin 1997, socialistët ngritën një Komision për Hartimin e Kushtetutës që u drejtua nga Arben Imami dhe Sabri Godo. Por opozita nuk e njohu as këtë komision e as Kushtetutën që miratoi më pas Parlamenti por edhe populli me referendum. Berisha u bëri thirrje zgjedhësve që ta bojkotonin.
Më 6 nëntor 1998 në referendum dolën më shumë se gjysma e qytetarëve. Kushtetuta u firmos nga Presidenti i asaj kohe Rexhep Meidani ditën e pavarësisë, pra më 28 nëntor.
Këtë Kushtetutë PD-ja tha se nuk e njihte si ligj themeltar. Por kur erdhi në pushtet në vitin 2005, Sali Berisha betohej për Kushtetutën. Madje edhe për çështjen e hapjes së kutive por edhe më 1 janar.
Megjithatëm, më 21 prill të vitit 2008, berisha dhe Rama së bashku ndryshuan Brenda natës ligjin themeltar të shtetit, duke përgjysmuar fuqinë e kreut të shtetit dhe e ktheu Shqipërinë një Republikës Kryeministrore me kreun e qeverisë që komandon gjithçka dhe këto.
K
jo Kushtetutë u cilësua një “krim” ndaj demokracisë nga Presidenti i Republikës së asaj kohe, Bamir Topi por edhe LSI-ja dhe i ashtuquajturi Komiteti i Mbrojtjes së Kushtetutës me kryetarë Artur Zhejin e Adrea Stefanin.
Reforma aktuale në Drejtësi e ndryshon Kushtetutën në thelbin e saj. Brenda draftit të përgatitur bëhen nga e para të gjithë institucionet e drejtësisë që nga Prokurori i Përgjithshëm, gjykatat e shkallës së lartë por edhe Këshilli i Lartë Gjyqësor.
Në dokumentin e hartuar nga disa juristët më të mirë të Europës, të sjellë nga BE dhe SHBA theksohen me detaje çfarë duhet të bëhet për reformën në Drejtësi.
Konstitucionalistët kanë hartuar dy dokumente të detajuara: njëri sqarues se ç`duhet të bëhet, ndërsa tjetri është një draft i gatshëm për të ndryshuar Kushtetutën.
Dhe ky draft ndryshon për herë të parë pas 16 vjetësh preambulën e Ligjit themeltar të Shtetit.
Por, më shumë se parimet e shkruara problem thebësor i kushtetutave shqiptare është tek thelbi: ata nuk janë kontrata të ndershme mes palëve por pikësynime mazokishte dhe kthehen ose në dokumente të pranuara nga njëra palë dhe të që nuk njihen nga pala tjetër. Për të mos folur që ata nuk janë zbatuar kurrë. Ja për shembull Kushtetita e vitit 1998 përcakton se e drajta e pronës duhet të zbatohet dhe çdokush do të marrë pronën e tij.
Por prej asaj dite kanë dalë 100 ligje për pronat që e kanë shkatërruar nenin e Kushtetutës. Realisht ata që qeverisin bëjnë aq shumë ligje që ta bëjnë të pazbatueshëm Kushtetutën. Ashtu do të ndodhë edhe këtë herë…
/tesheshi.com/
