Ngjarje jo të zakonshme në jetën shqiptare nxjerrin në pah njerëz jo të zakonshëm, rëndom spikatës për aftësinë e zhvlerësimit të plotë të gjësë në plan të parë.
Europiani, për shembull, si një ngjarje e freskët, ka mbaruar për përfaqësuesen shqiptare, por jehona e marrëzive të dala nga gojë “ekspertësh” të futbollit është ende në veshët tanë.
Kadare iku dje, me apo apo vetëdijen se akti i tij i fundit tokësor do të ushqente vajtime të çdo lloji, poetike dhe prozaike. Një tekst i tillë i sapopublikuar, me një nxitim që e ka lënë atë të paredaktuar, do ta bënte vërtet keq shkrimtarin nëse do të kishte akoma frymë dhe do të ndodhte ta lexonte.
Publikimi nën titullin, Ismail Kadare do të varroset ne Tufinë! – Gjekmarkaj: Qeveria duhet të shpallë konkurs ndërkombëtar për një ansambël muzeal ku të jetë edhe varri i tij (panorama.com.al), nuk ka nevojë për koment. I takon lexuesit të nxjerrë përfundime e të çmojë virtytet gjuhësore të shkruesit sqimatar.
Teksti, siç ka dalë nga dora:
“Dy metra dhe të dënja për Kadarenë!
Tek lexova lajmin e fundit se Ismail Kadare do të varroset në Tufinë diçka më semboi sëbrëndeshmi.
Me gjasë na goditi perseri rastesia dhe nuk na gjeti të pergatitur.
Kadare është njeri si gjithë ne të tjeret por gjeni që ne të tjeret nuk jemi, kontribues i pashoq ndaj vendit të tij dhe kultures universale që ne tjeret nuk jemi dhe po shkon atje mes shumë vdekatarve personaliteteve a njerzve të zakonshem, asnjëri si ai.
Kadareja ai i cili i dha Europes dhe Botes një Shqiperi plot sqime e madheshti, me kontë e baronë, me gjuhë të vjeter murgun Gjon roje të saj, me luftra e perkpjekje të medha në mbrojtje të cilivizimit e qyteterimit, me zonja e personazhe emerkumbues, po kaq i perfshiu qytetet e kontinentet nga Gjirokastra në Paris , nga Shkretetira e Gobit në Moske, nga Kruja e Skenderbeut në Stambollin e sulltanve nga Tirana në Pekin, nga Prishtina ne Ëashington, nga Athina në Romë ,ne letrat e veta , duke zbritur thellë në kohera eskiliane e duke u ngjitura tek ato te Stalinit, Hrushovit, Mao Ce Dunit Enver Hoxhes, Klintonit , Miterranit , Kolit , Rugoves e shumë kujt tjeter nuk e meritonte kaq modesti qoftë edhe të perkohshme nga populli i tij.
Rruga e fundit që do të pershkruaj shkrimtari sa del pak nga qendra i ngjan një rruge të hapur nga nomadet në ikje duke lënë pas rrëmujë, pluhur e pisllek.
Do dukemi në kamerat e botes sëpaku mosmirnjohes, sikur se paskeshim merituar atë vetë!
Shqipëria ka dhe duhet të kishte më shumë mundësi së aq.
Kombet e qyteteruara duke respektuar elitat e veta kanë çmuar progresin dhe krenarinë kombetare. Çfarë është krenaria kombetare? Vepra dhe bëmat e një grushti njerezish në shekuj për vendin dhe popullin e vet a per humanizmin në pergjithesi.
Ndarja veç e tyre nuk është diskrimin për të tjeret por mirënjohje që të tjeret shfaqin për ta.
Vendet europiane kanë shumë prej tyre “Panteon” ku vendosin shkrimtaret , luftetaret politikanet e shquar! Franca sidomos po edhe të tjeret!
Ato jane pika peligrinazhi referimi e reflektimi pse jo dhe turizmi kulturor.
Ne kemi edhe eksperiencat e lënies pa varr apo në frigorifer. Per fat te keq s’kemi bërë asnjë perpjekje së paku per rilindasit tanë, shtetformuesit a luftetaret . Mbase duke parë çfarë kompronisesh bëhen më mirë se “Panteoni” do të banalizohej pa masë ku çdo qeveri , çdo politikan , çdo kryetar bashkie a biznesmen do bënte qokat e veta dhe mbase do gjindej gjithmonë një mik per të futur njerez në “Panteon” aqsa nuk do mbetej më askush per varrezat publike! Por prej motesh e kemi pranuar që Ismail Kadare është “sui generis” dhe pertej çdo politike kulturore në Shqiperi fati i tij nuk varet më vetem nga ne, lexuesi shqiptar është një fetë në rrethin e madh.
Më shumë se duke nderuar Kadarene nderojmë veten nëse atij i bëjmë respektin që meriton. “Lavdia e tij ska nevojë për asgjë e jona ka për të” paten shkruar francezet per Molierin! Vlen, vlen dhe per ne e Kadarenë! Nuk dua të bëj politikë në ditë si kjo por Qeveria shqiptare duhet të shpallë menjehere një konkurs nderkombetar për një ansambel muzeal kushtuar Ismail Kadaresë ku aty të jetë dhe varri i tij. Tufina duhet të jetë e perkohshme, sa më shkurt , jo një e perkohshme që rri gjithë jeten.
Nuk është e lehtë se në Tiranë dy lulishte kanë mbetur një para Rognerit dhe një pas Kryeministrisë , megjithëse në Vlorë , Ati i shtetit tonë Ismail Qemali në një lulishte e ka banesen e fundit i veçuar siç i takon të jetë.
Një tjeter zgjidhje mund të realizohet në një koder tek Parku i Liqenit se në qytet ska më tokë per asgjë veç pallatave! Kadare na ka nderuar gjithmonë, na ka dhënë, shumë madje, gjuhe , kulturë, identitet, krenari e patriotizem le ti japim dy metra dhe të dënja! Mevlan Shanaj tha pas Skenderbeut ikja më e madhe ishte kjo, ndoshta ka perkufizuar të verteten. Kesaj të vertete nderin që i takon pa ndoshta e sikur!!!”
