Pas disa muajsh negociatash midis qeverisë sonë dhe FMN-së, Bashkimit Evropian, e Bankës Qendrore Evropiane, mund të themi se nuk është arritur ndonjë përparim i dukshëm.
Një nga arsyet është se të gjitha palët e teprojnë kur përqëndrohen në kriteret dhe kushtet për pompimin e likuiditetit të rradhës, duke mos u përqëndruar kështu mjaftueshëm në vizionin se si ta kurojmë Greqinë dhe si të sjellim një zhvillim të qëndrueshëm për të.
Nëse na duhet që të dalim nga kriza aktuale, atëherë na lind si detyrë që të japim një imazh të shëndetshëm të ekonomisë greke.
Kërkohen reforma që heqin barrierat
Rimëkëmbja e qëndrueshme kërkon reforma që i japin vendit potenciale të mëdha. Kjo arrihet duke hequr barrierat në shumë fusha: në fushën e investimeve në prodhim, në kredidhënie, në inovacion, në konkurrencë, në sigurimet shoqërore, në administratën publike, në gjyqësor, në tregun e punës, të prodhimit, në kulturë dhe në fund -pavarësisht se kjo nuk është e fundit- në qeverisjen demokratike.
Në të vërtetë, procesi i shtatë-vjeçar për reduktimin e borxhit, që u forcua më tej nga politikat shtrënguese të kursimit, shkaktoi dobësimin e investimeve private dhe publike çka detyroi bankat që të ndalojnë kreditimin. Kështu qeveria e humbi aftësinë e saj likujduese financiare dhe gjendja e bankave greke u rëndua nga borxhet të këqija. Nisur nga kjo situatë e agravuar na lind si detyrë e rëndësishme që të punojmë për të mobilizuar asetet e mbetura të shtetit që të stimulojmë rrjedhjen e kredisë bankare për ti siguruar shëndet të plotë sektorit privat.
Për kthimin e investimeve dhe kredive në ato nivele që ka nevojë për tu aftësuar ekonomija greke, Greqia ka nevojë për dy institucione të reja publike që punojnë krah më krah me institucionet evropiane dhe sektorin privat: 1- Banka për Zhvillim që i bën rentabël asetet publike, 2- ndërsa ‘’banka për kreditë e këqija” që bën të mundur që sistemi bankar të dal nga rrënojat e pasurive jo-performuese dhe të rikthehet rrjedha e kredisë për kompanitë fitimprurëse të orientuara nga eksporti.
Le të imagjinojmë së bashku Bankën e Zhvillimit, e cila garanton aksionet pas-privatizimit të mbajtura nga ana e shtetit dhe pasurive të tjera (për shembull, pasurive të patundshme) dhe që me lehtësi i bën ato më të vlefshme (dhe më me garanci) përmes reformës së saj për të drejtat e pronësisë.
Paramendoni gjithashtu se kjo bankë lidh planin e investimeve të shpallur nga Banka Evropiane e Investimeve, me vlerë 315 miliard euro me sektorin privat në Greqi. Po ashtu është i mundur që privatizimi të jetë pjesë e një partneriteti të madh për zhvillim në mes sektorit publik dhe atij privat.
Gjithashtu le të imagjinojmë se “banka për kreditë e këqija” e ndihmonë sektorin financiar, për të hequr qafe trashëgiminë e kredive të këqija dhe për të pastruar kanalet e saj financiare.
Kështu, ndikimi pozitiv i bankës për zhvillim do të bëjë që kreditë dhe investimet të rrjedhin për të ndihmuar kreditë e këqija, rrjedhimisht do ralizohen fitime bankare dhe kështu banka do të kalojë nga ‘’bankë e keqe’’ –si pasojë e kredive të këqija- në një “bankë të mirë”.
Në fund le të paramendojmë ndikimin që le pas e gjithë kjo histori mbi sistemin financiar, tatimore dhe në sistemin e sigurimeve shoqërore në Greqi: Me rritjen e vlerës së aksioneve të bankës, zhbëhen humbjet e shtetit tonë që vijnë nga humbjet e rifinancimit. Në të njëjtën kohë fitimet e Bankës për Zhvillim orientohen drejt fondeve të pensionit, i cili ka vuajtur për një kohë të gjatë.
Në këtë skenar, përfundon edhe detyra e forcimit të sigurimeve shoqërore duke u unifikuar me fondet e pensioneve. Kështu me rritjen e aksioneve do të rriten edhe nivelet e punësimit, çka do ti ktheje të punësuarit në punën formale pasi u transferuan në sektore informal.
Këtë herë është ndryshe
Mund të imagjinohet me lehtësi kurimi greqisë nga potencialet që dalin nga kjo strategji. Në një botë të karakterizuar nga rënia e të ardhurave deri në nivelet më të ulëta, Greqia do të shihet si një mundësi e madhe, për përjetimin e rrjedhës së qëndrueshme të investimeve të huaja direkte. Mirëpo si mund të ndryshojë kjo? Është me të vërtetë e mundur që të shmangen investimet mashtruese në ekonominë e përgjithshme?
Problemi të kaluarës ishte se flukset e kapitalit u drejtuan nga bankat komerciale çka bëri që populli të zhytej në teprimin e blerjeve dhe shpërdorimit.
Për të siguruar që kësaj herë është ndryshe, duhet medoemos që greqia të punojë për të reformuar ekonominë e saj sociale dhe sistemin politik. Është e sigurt se krijimi i flluskave të reja nuk mund të imagjinohet në qeverinë tonë për zhvillim.
Këtë herë –në kontrast me atëherë– banka e re për zhvillim do të marrë në dorë frerat e udhëheqjes për ti orientuar burimet e pakta lokale në investime të përzgjedhura e produktive, siç janë investuar në biznese fillestare, në kompani të teknologjisë së informacionit që përdorin talentet lokale, në kompani të bujqësisë organike të vogla dhe të mesme, kompanitë farmaceutike të orientuara nga eksporti, përpjekjet për të tërhequr industrinë ndërkombëtare të filmave në zona greke, në programet arsimore të cilat prodhojnë intelektual grekë si dhe në vendet historike të paarritshëm.
Në të njëjtën kohë, autoritetet në Greqi do mbajnë një sy vigjilent mbi praktikat tregtare të kreditimit, ndërkohë që punojnë për frenimin e masave të kredidhënies që ato mos të shkojnë buzë greminës, duke parandaluar kështu qeverinë tonë që të zhytet sërish në zakonin e vjetër të deficitit fillestar. Po ashtu do të luftohen praktikat anti-konkurruese në faturim të cilat sot kanë mbyllur shumë profesione dhe ju do të shihni shumë shpejti kur të zbulohet burrokracia sesi kjo e fundit e k shndërruar shtetin në sytë e njerëzve si armikun e tyre më të hidhur.
Barrierat që e kanë penguar rritjen në të kaluarën kthehen tek një aleancë jo e sinqertë midis interesave të ulëta të partive politike, nëpërmjet prokurimeve skandaloze, nepotizmit, nëpërmjet mediave të çaktivizuar në mënyrë të përhershme, bankave që e tepronin kur privilegjonin kredidhënien, autoritetet të dobëta tatimore, dhe gjygjësorit të mbingarkuar. Drita që po del në horizont mbi transparencën demokratike është e vetmja alternativë që mund të heqë pengesat e tilla dhe qeveria jonë është e vendosur që ta ndihmojë këtë dritë të shkëlqejë.
*Ministri grek i Financave
