Menjëherë pas marrjes së detyrës si president, Donald Trump nënshkroi një urdhër për pezullimin e ndihmës amerikane për të gjitha vendet për një periudhë prej 90 ditësh.
Megjithatë, Trump përjashtoi Egjiptin dhe Izraelin nga urdhri i tij për pezullimin e ndihmës për vendet e tjera, duke nënkuptuar në mënyrë implicite se Jordania, e cila është një aleate strategjike e Amerikës, nuk ishte përfshirë te to dhe ishte prekur nga vendimi për të ngrirë ndihmën vjetore të SHBA-së që merr.
Jordania konsiderohet si një nga vendet që është shumë e varur nga ndihma e huaj, duke përfshirë ndihmën e SHBA-së, e cila luan një rol kyç në mbështetjen e ekonomisë jordaneze, financimin e programeve të zhvillimit dhe forcimin e stabilitetit të vendit.
Sipas vëzhguesve, vitet e fundit ka pasur diskutime të gjera për ndalimin ose reduktimin e ndihmës amerikane për Jordaninë, gjë që ka ngritur pikëpyetje në lidhje me efektet e mundshme të kësaj ndalese në sektorë të ndryshëm në Jordani, veçanërisht në ekonomi, duke pasur parasysh rrethanat e vështira që po kalon Mbretëria.
Vendimi i administratës së re amerikane për të pezulluar ndihmën financiare për Jordaninë vjen pavarësisht se Amani dhe Uashingtoni nënshkruan një memorandum të avancuar, shumëvjeçar mirëkuptimi (2023-2029) në shtator 2022, sipas të cilit Shtetet e Bashkuara do t’i ofrojnë Jordanisë ndihmën bazë ekonomike dhe ushtarake të të paktën 1.45 miliardë dollarë në vit, që paraqet një rritje prej 13.7% krahasuar me memorandumin e mëparshëm.
Ndihma vjetore e miratuar nga Kongresi për Jordaninë deri në vitin 2025 ishte vendosur të arrinte në 2.1 miliardë dollarë.
Vendimi i fundit i parapriu një vendimi tjetër të presidentit amerikan Donald Trump për tërheqjen e menjëhershme të ambasadorit amerikan nga kryeqyteti jordanez, Aman. Nuk dihen ende arsyet e drejtpërdrejta që çuan në pezullimin e akreditimit dhe emërimit të ambasadores së re Yael Lambert në Jordani, ndonëse ajo e mbajti postin për një kohë të shkurtër.
Deklaratat e fundit të Trump për zhvendosjen e palestinezëve nga Rripi i Gazës në Egjipt dhe Jordani kanë shkaktuar reagime të shumta.
Eksperti ekonomik Dr. Amer Al-Shoubaki thekson se Jordania duhet të refuzojë të gjitha projektet që prekin të drejtat e palestinezëve ose kërcënojnë stabilitetin e Jordanisë dhe nuk duhet t’i nënshtrohet asnjë presioni amerikan në këtë drejtim. Në intervistën e tij me Al Jazeera Net, Al-Shoubaki bëri thirrje për forcimin e unitetit kombëtar për të përballuar rreziqet e përbashkëta dhe për të mbrojtur strukturën shoqërore.
Sipas Al-Shoubakit, shteti jordanez duhet të kishte shpallur më herët një “buxhet të kursimeve urgjente”, duke pasur parasysh njohuritë e tij paraprake për mbërritjen e afërt të Trumpit në Shtëpinë e Bardhë, gjë që e bëri atë të kërcënonte dhe të zbatonte një pezullim të ndihmës amerikane për Jordaninë.
Eksperti i ekonomisë i bëri thirrje qeverisë jordaneze që të adresojë menjëherë problemet urgjente ekonomike duke ndalur të gjitha shpenzimet e panevojshme, në mënyrë që të forcojë ekonominë kombëtare dhe të reduktojë presionet e jashtme që vijnë nga krizat ekonomike ose të pezullojë plotësisht ndihmën e SHBA.
Por burimet e qeverisë jordaneze, duke folur për Al Jazeera, minimizojnë seriozitetin e vendimit të SHBA për të pezulluar ndihmën për Jordaninë.
Burimi, i cili kërkoi anonimitetin, theksoi se “çështja e rishikimit të ndihmës nuk shkakton shqetësim tek zyrtarët jordanezë dhe nuk përfshin ndonjë krizë midis Amanit dhe Uashingtonit”.
Jordania pret që ndihma e SHBA të kthehet në nivelin e saj të mëparshëm në prill pas skadimit të periudhës së shqyrtimit.
“Doktrina e çmendurisë”
Duke komentuar vendimin e Trumpit për të pezulluar ndihmën dhe deklaratën e tij për pranimin e refugjatëve palestinezë, analisti politik Dr. Munther Al-Hiwarat tha: “Kushdo që dëgjon presidentin e ri amerikan duke bërë premtime dhe kërcënime, do të arrijë në përfundimin se ky njeri mund të bëjë çfarë të dojë”.
Al-Hiwarat thotë se ajo që Trump po bën është pjesë e një strategjie të quajtur “doktrina e çmendurisë”, e cila është një nga mjetet më komplekse politike. Kjo doktrinë u përdor fillimisht nga Presidenti i SHBA Richard Nixon dhe më pas nga Presidenti Ronald Reagan. Me kthimin e Trumpit, ajo po rinovohet në një mënyrë të guximshme dhe jokonvencionale.
Al-Hiwarat shpjegon se kjo strategji bazohet në ngritjen e dyshimit tek kundërshtarët dhe partnerët, duke i bërë ata të besojnë se veprimet e presidentit janë të paparashikueshme dhe se ai është i gatshëm të ndërmarrë hapa shkatërrues nëse është e nevojshme, gjë që i shtyn ata të bëjnë lëshime, duke i detyruar kundërshtarët e tij të pajtohen me trajtimin e tyre, duke i dhënë atij një pozicion më të fortë negociues.
Organizatat e shoqërisë civile që veprojnë në Jordani informuan së fundmi stafin e tyre se po pezullonin të gjitha aktivitetet dhe projektet e financuara nga Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar, menjëherë pas vendimit të Uashingtonit për të pezulluar ndihmën e SHBA-së për 90 ditë. Agjencia amerikane që vepron në Jordani ofron ushqim, ujë, strehim, kujdes shëndetësor dhe mjedisor, ndër të tjera.
Deklaratat e fundit të Presidentit të SHBA për domosdoshmërinë e vendosjes së refugjatëve palestinezë në Jordani kanë rindezur diskutimet për pozicionin e Jordanisë përballë “Marrëveshjes së Shekullit” gjatë mandatit të mëparshëm të Trump në 2019, kur ai gjithashtu i kërkoi monarkut jordanez të pranonte më shumë refugjatë palestinezë. Shumë forca politike, parlamentare dhe partiake kanë lëshuar deklarata duke hedhur poshtë çdo projekt që synon zhvendosjen dhe likuidimin e çështjes palestineze. /tesheshi.com/
