Nga Fawaz Turki*, TRT World
Historia na sjell plot shembuj mbretërish të fuqishme dhe perandorish të mëdha, fundi i të cilave ishte tragjik për shkak të vetëbesimit të tepruar dhe arrogancës. Duket se i njëjti fat po ndjek edhe shtetin sionist.
Rifillimi i tmerreve nga Izraeli mbi popullin e Gazës nuk mori vëmendjen e duhur, duke mbetur në hijen e lajmeve më sensacionale të një presidenti amerikan, i prirur të niste një luftë tregtare me pasoja shkatërruese për ekonominë globale.
Megjithatë, njerëz të shumtë anembanë botës, përfshirë edhe ata që konsiderohen si burimi kryesor i mbështetjes për Izraelin, do të vazhdojnë ta shohin çështjen e Palestinës si një çështje thelbësore të ndërgjegjes së tyre politiko-morale – si një kauzë që ka arritur të prekë thellë ndjenjat e tyre si individë të angazhuar.
Dhe vërtet, pesha e kësaj angazhimi, bashkë me krenarinë që mbart, është e madhe. Kështu, u mbajt një tjetër tubim nga këta njerëz, të cilët, pasi përjetuan tronditjen e imazheve që përshkruanin masakrën e fundit në Gaza, u ndjenë të shtyrë, sipas fjalëve të poetit uellsian Dylan Thomas, të “tërbohen kundër shuarjes së dritës” në atë rrip toke të vuajtur.
Po, pavarësisht nga lodhja që mund të kenë nga situata në Gaza, ka ende shumë njerëz që besojnë se duhet të ngrenë zërin, pavarësisht çmimit, për të mos u bërë bashkëfajtorë në një padrejtësi që nuk i lë indiferentë.
Në fillim të këtij muaji, dhjetëra autobusë nga të paktën 50 qytete anembanë SHBA-së transportuan mijëra protestues pro-palestinezë në kryeqytetin e vendit për një tubim madhështor, ku folës pas folësi i bënë thirrje qeverisë të ndërpresë mbështetjen ushtarake dhe diplomatike për luftën e Izraelit në Gaza.
Pa dyshim, koha ishte kritike, pasi Izraeli shkeli armëpushimin në orët e para të mëngjesit të 18 marsit, duke nisur sulme masive nga anije luftarake dhe dhjetëra avionë, të cilët brenda 10 minutash vranë afërsisht 400 burra, gra dhe fëmijë. Qindra të tjerë kanë humbur jetën që atëherë.
Nëse ai tmerr i parrëfyeshëm nuk mjaftoi t’i nxirrte njerëzit në rrugë për të protestuar, atëherë çfarë do të mjaftonte?
E thënë troç, që nga dita e parë e shpërthimit të luftës, protesta të panumërta të këtilla janë dëshmuar anembanë globit, në vende me kultura aq të ndryshme si Jemeni dhe Islanda, Indonezia dhe Brazili, me thirrje të përbashkëta për t’i dhënë fund kaosit. Por Izraeli u tregoi atyre gishtin e mesit, duke injoruar rezolutat e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, vendimet e ndryshme të saj dhe raportet e shumta të dokumentuara nga organet e tij për të drejtat e njeriut, si dhe Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë (GJND) dhe Gjykatën Ndërkombëtare Penale (ICC).
E meta fatale
Duke e imagjinuar se do të ketë gjithmonë një fuqi të madhe në Uashington, e gatshme t’ia mbrojë shpinën, Izraeli vazhdon i bindur të dëgjojë vetëm zërin e tij dhe të realizojë ambiciet e tij të çmendura për hegjomoni dhe lebensraum në Lindjen e Mesme.
Ne e quajmë këtë hubris, fjalë greke për përdëllimin apo arrogancën e paturp.
Hubrisja është një temë e përsëritur jo vetëm në mitologjinë greke, ku shihet si sfidë ndaj “rendit hyjnor”, por edhe në historinë kolektive të qytetërimit njerëzor, e përshkruar shpesh nga historiografët, nga Ibn Halduni (v. 1406) deri te Arnold Toynbee (v. 1975), si një e metë fatale e njerëzve më të mëdhenj që udhëheqin drejt kombit më të madh.
Na thuhet se në shprehjen e saj ekstreme – vetëbesimi i tepruar i shoqëruar me arrogancën – mendjemadhësia ndonjëherë mund t’i çojë ata që e vuajnë atë në humbje të kontaktit me realitetin objektiv dhe në shpërfillje të ligjeve të pashmangshme të historisë.
Mund të thuhet pa ngurrim se me krenarinë e tij të tepruar mendjemadhësinë dhe arrogancën, Izraeli mbetet i pashoq në botën e sotme. Dhe nëse ato ambicie kryeneçe për hegjomoni dhe lebensraum që ai ushqen janë të njohura për botën sot, kjo ndodh sepse Izraeli i ka promovuar ato në mënyrë efektive dhe madje ndonjëherë i ka theksuar ato.
Dhe ndjekja e këtyre ambicieve nisi herët me një fushatë ushtarake të quajtur Plani Dalet, kuptimi i të cilit është thelbësor sot për këdo që kërkon të kuptojë thellë lojën përfundimtare të Izraelit si në Gaza ashtu edhe në Bregun Perëndimor të pushtuar, territore ku palestinezët jetojnë nën çizmen pushtuese izraelite prej gati gjashtë dekadash.
Plani Dalet, ose Plani D siç njihet shpesh, ishte plani i përdorur nga ushtria e re e Izraelit për të dëbuar palestinezët nga shtëpitë dhe atdheu i tyre në vitin 1948, duke përcaktuar fshatrat, qytetet dhe lokalitetet palestineze që duheshin shënjestruar dhe duke u dhënë trupave udhëzime se si t’i dëbonin banorët dhe t’i shkatërronin komunitetet e tyre.
Pasojat e Planit D? Rreth 750,000 palestinezë u kthyen në refugjatë pa shtetësi, ndërsa pronat e tyre të luajtshme dhe të paluajtshme u konfiskuan.
Epo, siç thotë shprehja e vjetër, sa më shumë ndryshojnë gjërat, aq më shumë mbeten të njëjta.
Kthim në të ardhmen
Plani D mbeti një proces i vazhdueshëm, i ringjallur fshehurazi – më 13 tetor 2023, vetëm gjashtë ditë pas shpërthimit të luftës aktuale në Gaza – nga qeveria izraelite si një dokument zyrtar (i zbuluar më vonë nga media) i quajtur Dokument Koncepti. Ky dokument ishte në thelb një udhëzues se si të ripastroheshin etnikisht 2 deri në 3 milionë palestinezë në Gaza dhe të zhvendoseshin në Gadishullin e Sinait.
Në thelb, lufta e nisur nga Izraeli kundër Gazës nuk ishte në të vërtetë një luftë e zhvilluar për të luftuar Hamasin.
Hamasi ishte një mjet i luftës, një pretekst për të rrafshuar Gazën – një veprim i kryer në shkallë kartagjenase – duke e pastruar atë etnikisht nga palestinezët dhe duke e rindërtuar atë për t’u pushtuar nga kolonët e tij.
Një vështrim i shpejtë në atë që ka ndodhur në veri të enklavës gjatë muajve të fundit e dëshmon këtë.
Dhe pa asnjë aluzion paragjykues, Izraeli i ka thënë tashmë botës se një fat i ngjashëm e pret Bregun Perëndimor të pushtuar, atë pjesë tjetër të vogël të Palestinës historike që mbeti pas copëtimit të atdheut të tyre në 1948 – dhe fare pak i intereson ligji ndërkombëtar dhe ata që e miratuan atë.
Duke u ndjerë e sigurt nga mbështetja e një fuqie të madhe, ai do të sfidojë “urdhrin hyjnor” dhe do të shpëtojë përsëri pa u ndëshkuar. Tejkalim i çdo mase? Padyshim.
Udhëheqësit e kësaj fuqie të madhe, si Joe Biden dhe Donald Trump, ndikohen nga fryma e kohës. Kohët po ndryshojnë. Ju do të pranoni se disponimi kombëtar në SHBA ka treguar tashmë shenja të një ndryshimi të rëndësishëm në favor të palestinezëve kur zbuloni, në një sondazh të Economist të publikuar në shkurt, se vetëm nëntë për qind e demokratëve simpatizojnë Izraelin më shumë sesa palestinezët.
Dhe, sigurisht, që kur shpërtheu lufta në Gaza, çështja e Palestinës ka qenë në qendër të diskutimit publik në SHBA, e trajtuar nga intelektualë, ideologë, artistë, shkrimtarë, poetë, kritikë socialë dhe të tjerë, zërat e të cilëve konsiderohen me ndikim në këtë diskurs.
Nëse, siç pritet, shteti sionist në Palestinë vazhdon të veprojë ashtu siç veproi mbretëria kryqtare e Jerusalemit e njollosur me gjak pas themelimit të saj në 1099 – një entitet i armatosur deri në dhëmbë, por mbijetesa e të cilit sigurohej vetëm nga mbështetja e jashtme – atëherë ai shtet po infekton veten me mikrobin e vetëshkatërrimit.
Janë shkruar artikuj të panumërt për fatin e parashikueshëm të “shteteve të dështuara”, por pak për arsyen pse “shtetet në dukje të qëndrueshme” ndonjëherë ndjekin në mënyrë të pakuptimtë rrugë që çojnë në shkatërrimin e tyre, një dinamikë që Arnold Toynbee, në veprën e tij monumentale me 12 vëllime, Një Studim i Historisë, e përmblodhi në mënyrë të famshme me maksimën suivicide, “qytetërimet vdesin nga vetëshkatërrimi, jo nga vrasja”.
Kjo është një dinamikë, na thuhet, që ushqen shpirtin e një individi hubrist ashtu si edhe të një komuniteti.
Pra, pse, pyesni ju, izraelitët e kanë zgjedhur atë rrugë vetëshkatërruese? Mos më pyesni mua. Pyesni terapistët e tyre. /Tesheshi.com/
*I lindur në Haifa në vitin 1940, Fawaz Tourki u arratis me familjen e tij në Liban pas Nakbas së vitit 1948. Ai është gazetar, pedagog dhe autor palestinezo-amerikan me banim në Uashington, DC.
