Kandidatët presidencialë të palëve të treta që ndryshuan historinë amerikane

Sipas një artikulli të portalit amerikan The Hill, demokratët janë shumë të shqetësuar se një kandidat presidencial i një partie të tretë, i mbështetur nga grupi “No Labels”, mund t’i kushtojë presidentit amerikan Joe Biden në zgjedhjet presidenciale të 2024-ës. Kjo do të lejonte kandidatin republikan, me gjasë ish-presidentin Donald Trump, të fitonte.

Autori i artikullit, studiuesi Merrill Matthews i Institutit për Inovacionin e Politikave në Dallas, Teksas, shtoi se demokratët kanë të drejtë të shqetësohen, por edhe republikanët duhet të jenë të shqetësuar. Ai vë në dukje se kandidatët e palëve të treta janë mjaft të zakonshëm në zgjedhjet presidenciale në SHBA, si dhe në zgjedhje të tjera federale dhe shtetërore, por rrallë kanë një ndikim të rëndësishëm në rezultatin.

Por në të paktën katër zgjedhje presidenciale që nga viti 1900, një kandidat i partisë së tretë ka fituar mjaft vota për të ndryshuar rezultatin. Dy humbje të tilla u pësuan nga demokratët dhe dy nga republikanët.

Çfarë ndodhi në ato zgjedhje?

Zëvendëspresidenti Teddy Roosevelt u bë president kur zëvendëspresidenti republikan William McKinley u vra në mandatin e tij të dytë në 1901. Roosevelt u rizgjodh lehtësisht në 1904, por u zotua të mos kandidonte për një mandat të tretë në 1908. Si rezultat, William Howard Taft kandidoi për Partinë Republikane dhe fitoi zgjedhjet e vitit 1908.

Partia Republikane emëroi Taft-in për rizgjedhje në vitin 1912, megjithatë, Teddy Roosevelt nuk ishte i kënaqur sepse republikanët nuk mbështetën politikat progresive, kështu që Roosevelt konkurroi me një biletë të palës së tretë, Partinë Progresive, të cilën ai e themeloi në atë kohë. Ai bëri shumë mirë, por jo aq mirë sa duhet. Taft fitoi 23.2 për qind të votave elektorale, ndërsa Roosevelt mori 27.4 për qind, duke ndarë votën e republikanëve. Pra, kandidati demokrat Woodrow Wilson fitoi me 41.8 për qind dhe një shumicë të madhe prej 435 votash elektorale.

Bill Clinton, 1992

Por në vitin 1992, biznesmeni i pasur Ross Perot tronditi zgjedhjet presidenciale, ashtu siç bëri Donald Trump në 2016. Në të vërtetë, ngjashmëritë mes Perot dhe Trump janë të habitshme. Të dy janë miliarderë “të vetë-bërë” dhe nuk janë zgjedhur kurrë në detyrë më parë. Të dy janë populistë dhe zhvilluan fushata jokonvencionale që rezonuan me një pjesë të madhe të elektoratit të pakënaqur. Të dyja ishin kritike ndaj dy partive kryesore politike, por të dyja tërhoqën votues të pavendosur.

Dallimi i madh mund të ketë qenë se Perot iu shmang partive, ndërsa Trump kandidoi si republikan i vitit të parë.

Bill Clinton fitoi zgjedhjet e vitit 1992 me vetëm 43 për qind të votave. George H. W. Bush mori 37.4 për qind, ndërsa Perot mori 18.9 për qind të votave. Shumë ekspertë besojnë se Perot i kushtoi Bush-it rizgjedhjen e tij.

Al Gore dhe George W. Bush

Në vitin 2000, presidenca e Clinton-it hapi derën për zëvendëspresidentin Al Gore për të kandiduar për Shtëpinë e Bardhë në vitin 2000. Kundërshtari i tij republikan ishte Guvernatori i Teksasit Xhorxh W. Bush. Ishin zgjedhje shumë të ngushta dhe Florida luajti një rol kyç. Pas disa rinumërimeve, sfidave ligjore dhe debateve të pafundme, Bush fitoi shtetin me vetëm 537 vota.

Por histori si e atyre zgjedhjeve ka më shumë. Ralph Nader, kandidati i Partisë së Gjelbër, fitoi 97,488 vota në Florida. Duke pasur parasysh synimet e ngjashme të Demokratëve dhe të Gjelbërve, ka shumë të ngjarë që shumica e atyre që votuan për Nader-in do të votonin për Al Gore, duke i dhënë këtij të fundit një fitore në Florida dhe presidencën.

Hillary Clinton dhe Trump

Në vitin 2016, Trump fitoi Pensilvaninë me 47,292 vota, Michigan-in me 10,704 vota dhe Wiscons-in me 22,748 vota, diferenca më e ngushtë. Kandidati i Partisë Libertariane, ish-guvernatori i New Mexiko-s, Gary Johnson, fitoi midis 2.5 dhe 3.6 për qind të votave në ato shtete. Por është e pamundur të dihet se si do të kishin votuar këta votues nëse Johnson nuk do të ishte në fletëvotim.

Matthews thotë se nuk është i sigurt që votuesit e Partisë së Gjelbër të udhëhequr nga Jill Stein do të shkonin në favor të Hillary Clinton. Stein kishte më shumë vota në secilin prej këtyre tre shteteve kyçe sesa diferenca e Trump-it. Pra, mund të supozohet se Clinton do ta kishte mundur Trump-n nëse Stein nuk do të ishte kandidat. /tesheshi.com/