Sa herë që Amira Mohamed shkel në fushën e futbollit, për të është më shumë se një lojë. Për të dhe qindra lojtareve futbolli egjiptiane fusha është një fushë beteje – jo kundër kundërshtarëve, por kundër skepticizmit brez pas brezi.
“Nuk ka qenë gjithmonë e zakonshme që vajzat të luanin futboll”, thotë ajo. “Askush nuk na mori seriozisht, por ne nuk u dorëzuam. Luajtëm në heshtje, pa audiencë, vetëm për dashurinë për sportin.”
Duke u rritur, Mohamed ëndërronte të luante nën vëmendjen e publikut për Al Ahly ose Zamalek, dy klubet më të mëdha në Egjipt, dhe të dëgjonte emrin e saj të përmendej nga komentatorët. Në atë kohë, dukej e pamundur, pasi “ishte një fantazi e rezervuar vetëm për djemtë”, thotë ajo.
Por gjatë dekadës së fundit, ndryshimi ka ardhur, megjithëse procesi ka qenë i ngadaltë dhe shterues.
“Tani është ndryshe,” i tha ajo Al Jazeera-s. “Tani është më e lehtë sepse klubet e mëdha po investojnë, ndeshjet transmetohen në TV dhe ëndrrat që dikur i fshihnim tani janë të dukshme.”
Për aq kohë sa egjiptianët kanë njohur futbollin, ai ka qenë një sport për meshkuj që luhet në rrugica me pluhur, me audienca që brohorasin nga stadiumet e mbushura plot dhe ndeshje që transmetohen në kanalet televizive në të gjithë vendin. Megjithatë, shumica e grave e shikonin nga anët. Kjo dinamikë, për pjesën më të madhe, është ende e njëjtë edhe sot. Por që nga viti 2024 diçka ka ndryshuar. Premier League egjiptiane e femrave u transmetua në televizionin kombëtar dhe për futbolliste femra si Mohamed, ishte momenti kur ëndrrat e tyre u bënë realitet.
E lançuar në vitin 1998, liga e grave luftoi për vite me radhë në hije, me pak klube që e mbështesnin, dhe në vitin 2021 kishte vetëm 11 ekipe. Megjithatë, në vitet e fundit kanë ndodhur ndryshime të papara. Pesë klube të reja janë bashkuar dhe janë krijuar ekipe juniore për vajza në kategorinë nën 15 vjeç dhe madje edhe për ato nën 13 vjeç. Edhe klube të mëdha si Al Ahly dhe Zamalek kanë formuar ekipe femrash, të nxitura jo vetëm nga rregulloret e FIFA-s, por edhe nga një ndërgjegjësim në rritje për potencialin dhe fuqinë e grave në sport.
Dhe kanali satelitor egjiptian ON Sports bëri diçka të paprecedentë. Ndeshjet e ligës së femrave tani transmetohen në televizion, veçanërisht ato që përfshijnë klube të njohura, dhe si një surprizë e shtuar, disa nga ndeshjet analizohen pas përfundimit.
Sipas trajnerit kryesor të ekipit kombëtar egjiptian të futbollit për femra, Abdel Fattah Abbas, është bërë përparim i konsiderueshëm në këtë sport, pavarësisht shumë pengesave.
“Pjesa më e madhe e meritës mund t’i atribuohet Sahar el-Hawary-t, një ish-anëtare e Shoqatës Egjiptiane të Futbollit dhe kampione e futbollit të femrave për një kohë të gjatë”, tha ai. “Ajo luajti një rol vendimtar në bindjen e FIFA-s që t’u mohonte licencat profesionale klubeve të mëdha nëse ato nuk krijonin ekipe femrash.”
Kjo lëvizje e re u ka lejuar gjithashtu lojtareve egjiptiane si Eman Hassan dhe Laila El Behery të nënshkruajnë kontrata profesionale me klube ndërkombëtare, duke e shndërruar atë që dikur konsiderohej një hobi në një karrierë të qëndrueshme. Disa prindër tani po i regjistrojnë vajzat e tyre në akademitë lokale të futbollit.
Iniciativa të tilla si “1,000 vajza, 1,000 ëndrra“, në bashkëpunim midis Këshillit Britanik dhe Ministrisë Egjiptiane të Rinisë dhe Sporteve dhe programit holandez KNVB WorldCoaches, fuqizojnë gratë në komunitetet lokale.
“Çdo trajnere kthehet në qytetin e saj të lindjes, duke përhapur interesin për sportin dhe duke hapur dyer për vajzat”, tha Basant Tarek, një lojtare futbolli me përvojë dhe trajnere në KNVB. Edhe pse disa programe kanë përfunduar, ndikimi i tyre ende ndihet. Ekipet e futbollit të femrave tani po shfaqen në shkolla dhe qendra rinore në të gjithë shtetin.
Megjithatë, për vite me radhë përparimi i grave në futboll u pengua nga stigma shoqërore. Shumë prindër refuzuan të mbështesnin ambiciet e vajzave të tyre, duke e konsideruar futbollin si një sport vetëm për djem. Familjet zakonisht kishin frikë për reputacionin e vajzave të tyre, duke besuar se të luash një sport tradicionalisht mashkullor do të ishte një shkelje e roleve tradicionale gjinore.
Aya Abdel Hady, një trajnere pioniere me rrënjë në Egjiptin e Epërm, e njeh nga afër rezistencën kulturore me të cilën përballen shpesh futbollistet femra.
“Në fillim ishte e vështirë të merrja mbështetje të plotë”, thotë ajo. “Kishte shumë pengesa: shoqëria, familja, madje edhe vetë klubet. Njerëzit thjesht nuk e shihnin vlerën në futbollin e femrave.”
Por dashuria e saj për këtë sport mbeti e fortë. Për shkak të lëndimeve, ajo përfundimisht iu desh t’i jepte fund karrierës së saj si lojtare, por jo udhëtimit të saj në futboll.
“Lëndimet më detyruan të merresha me stërvitje,” shtoi ajo. “Ishte një sfidë e re dhe e pranova.”
Ky ndryshim e çoi atë nga akademitë lokale në role elitare, duke përfshirë atë të trajneres kryesore në Akademinë Sheikh Zayed të Al Ahly dhe drejtoreshës teknike të ekipit të femrave të City Club. Sot, Abdel Hady është trajner i futsalit – një lloj futbolli që luhet në ambiente të mbyllura me pesë lojtarë për ekip – në Arabinë Saudite.
Yara Amir, një tjetër yll në ngritje i futbollit egjiptian të femrave, flet gjithashtu për ndryshimin në perceptim.
“Perceptimi i futbollit të femrave ka ndryshuar ndjeshëm vitet e fundit”, shpjegoi ajo. “Tani është më e dukshme. Nuk është ende në të njëjtin nivel me popullaritetin e sporteve të meshkujve, por interesi padyshim që po rritet.”
Ky ndryshim nuk erdhi lehtë. Amir e kujton mirë skepticizmin që hasi në fillim.
“Shumë njerëz mendonin se futbolli nuk ishte një sport për vajza“, i tha ajo Al Jazeera-s. “Ata u habitën vërtet kur më panë të luaja. Duhej të provoja jo vetëm aftësinë time, por edhe përkatësinë time.”
Udhëtimi i saj filloi në fëmijëri, së pari ajo goditi një top llastiku dhe gradualisht iu bashkua djemve nga fshati.
“Kjo ma thelloi dashurinë për futbollin”, shtoi Amir. “Familja ime më mbështeti dhe ky ishte çelësi.”
Yasmin Yasser, një trajnere e licencuar dhe futbolliste profesioniste që u rrit në Mansoura, një qytet pa asnjë ekip të ligës së femrave, ka një histori të ngjashme.
“Njerëzit mendonin se futbolli ishte vetëm për djemtë“, i tha ajo Al Jazeera-s. “Shumë besonin se vajzat i përkisnin shtëpisë, jo fushës.”
Rezistenca ishte e pamëshirshme. Megjithatë, Yasser ia atribuon babait të saj të ndjerë, një ish-futbollist, një mbështetje të fortë për të. Duke mos pasur shumë mundësi në qytetin e saj të lindjes, ajo i përsosi aftësitë e saj duke luajtur në rrugë përpara se të regjistrohej në akademi dhe përfundimisht të arrinte në AlAhly. Më pas, Yasser u regjistrua në programe stërvitjeje, duke fituar licencat D dhe C, të cilat i lejojnë asaj të punojë me lojtare nga nivelet fillestare deri në ato të avancuara.
“Dua të jem një model për t’u ndjekur”, tha ajo, duke shtuar: “Jo vetëm për vajzat, por edhe për prindërit, për të kuptuar vlerën e mbështetjes së talenteve të reja”.
Sot, ndërsa interesi për futbollin e femrave rritet në të gjithë Egjiptin, aktivistë si Abbas argumentojnë se dukshmëria e sportit duhet të rezultojë në investime të prekshme.
“Pa ata, këto talente premtuese rrezikojnë të mbeten të bllokuara në një cikël financimi të pamjaftueshëm dhe mundësish të humbura”, tha ai. “Hapat që janë ndërmarrë kanë qenë domethënës, por larg të qenit të mjaftueshëm. Burimet e alokuara për futbollin e femrave janë ende dramatikisht më të ulëta se ato për sportet e meshkujve. Kjo mungesë mbështetjeje ndikon në gjithçka: cilësinë e stërvitjes, pajisjet, pagat, madje edhe transportin.”
Për Abdel Hadyn, transmetimi televiziv i ndeshjeve është një shenjë e përparimit të vërtetë, pasi “hap derën për lojtaret femra që të luajnë profesionalisht, në nivel lokal dhe ndërkombëtar”.
Por rritja, këmbëngul ajo, është ende e brishtë. Mbështetja nga klubet kryesore është ende e kufizuar, dhe pa planifikim afatgjatë dhe investime reale – teknike, financiare dhe infrastrukturore – kjo tendencë rritjeje mund të ndalet lehtësisht.
“Ndeshjet e transmetuara në televizion u japin vajzave një shans për t’u parë, për të besuar se kjo rrugë është e mundur“, u pajtua Yasser, por ajo, ashtu si Abdel Hady, është shumë e vetëdijshme për pabarazinë.
“Ka klube të nivelit më të ulët që mezi kanë fanella, e lëre më mbështetje mjekësore apo fonde udhëtimi.” Gjatë një pjese të karrierës së saj, Yasser i pagoi vetë shpenzimet e transportit dhe të trajnimit.
“Dyshimi në shoqëri nuk është zhdukur plotësisht”, tha Amir, duke përsëritur fjalët e Yasserit. Disa njerëz ende nuk janë të sigurt nëse futbolli i femrave vërtet ‘ia vlen’, por ne ende po luftojmë.”
Ashtu si shumë nga bashkëmoshatarët e saj, ajo ëndërron të luajë për klubet kryesore dhe një ditë të mbajë veshur fanellën e ekipit kombëtar.
“Shpresoj gjithashtu të jem pjesë e diçkaje më të madhe,” tha ajo. “Nuk ka kufij për atë që mund të bëjmë.”
