Presidenti kinez Xi Jinping ishte figura kryesore gjatë Forumit të Tretë Ndërkombëtar Strategjik në Pekin, ku fokusi ishte te nisma “Brez dhe Rrugë”, por një figurë femër gjithashtu tërhoqi vëmendjen – gruaja e tij Pen Liyuan, e cila së bashku me bashkëshortin e saj mirëpritën zyrtarët e lartë.
Ndonëse janë të martuar prej 36 vitesh, publiku botëror nuk di shumë për të, pasi ajo mundohet të mos bjerë në sy, pavarësisht se e shoqëron bashkëshortin në të gjitha eventet e rëndësishme. Megjithatë, historia e saj e jetës dhe marrëdhënia me bashkëshortin janë më se interesante.
Shumë kohë përpara se të martohej me njeriun më të fuqishëm të Kinës, Pen Liyuan e dinte se çfarë lloj burri po kërkonte. Në një intervistë për një talk shoë në Hong Kong në vitin 1999, këngëtarja e famshme folk tha se po donte një burrë që ishte “i suksesshëm dhe ambicioz”, dhe kur u pyet nëse burri i saj ishte Xi Jinping, i cili ishte atëherë ende larg majës së pushtetit, Pen tha “po”.
“Unë jam njohur me të për më shumë se një dekadë, sigurisht që ai është,” tha ajo, vetëm më vonë për të provuar se besimi i saj në të ardhmen e burrit të saj ishte i saktë. Pasi Xi u zgjodh lider i Partisë Komuniste Kineze në vitin 2013 dhe u emërua president i Kinës vitin e ardhshëm, Pen u bë Zonja e Parë e vendit.
Ajo ka shoqëruar Xi në konferenca ndërkombëtare dhe vizita diplomatike, ndërsa ka performuar dhe folur në Kombet e Bashkuara dhe në ngjarje bamirësie globale.
Ajo ishte gjithashtu forca shtytëse e mbështetjes prej 1.4 miliardë dollarësh të bashkëshortit të saj, duke i hapur rrugën mandatit të tij të tretë në pushtet. Para se Xi të bëhej president në vitin 2012, Pen, një nga këngëtaret më të njohura të Kinës, ishte shumë më e famshme se burri i saj.
Pen ka lindur në vitin 1962 në një familje artistësh në provincën Shandong. Nëna e saj ishte një aktore e famshme e operës. Në vitin 1984, ajo iu bashkua Bandës Muzikore të Ushtrisë Çlirimtare Popullore (PLA), e cila përfshinte muzikantë dhe artistë të mirë kinezë. Me sa duket, ajo performoi gjithashtu për ushtrinë që shtypi me dhunë protestat e Sheshit Tiananmen në qershor 1989.
Pen u ngrit në gradat, duke u bërë gjeneral major në 2009. Në kohën kur u bë zonja e parë, ajo ishte dekane e Akademisë së Arteve të PLA. Përveç performancës për ushtrinë dhe në ceremonitë kryesore, Pen shpesh shfaqej në specialen televizive më të ndjekur në Kinë për Vitin e Ri. Ajo performoi në të gjithë Kinën, duke tërhequr audiencë të madhe kudo që shkoi.
Ajo gjithashtu nuk kishte frikë të përfshihej politikisht, duke udhëhequr disa fushata për të rritur ndërgjegjësimin e publikut kinez për HIV/AIDS.
“Pen ka shumë mbështetje publike vendase për shkak të sharmit dhe karizmës së saj,” tha profesori i politikës kineze i Kolegjit Guilford, Georg Guo. Ai beson se popullariteti i saj në ushtri kishte një ndikim të madh në karrierën e Xi, veçanërisht kur ai iu bashkua për herë të parë udhëheqjes qendrore të ushtrisë në 2010.
“Ajo shihet si një nga figurat më të rëndësishme që ushqeu marrëdhënie të qeta midis Xi dhe Ushtrisë Çlirimtare Popullore. Sidomos vitet e fundit, ajo e ka ndihmuar gjithnjë e më shumë shefin e partisë të krijojë një imazh të një lideri dashamirës i cili është plot dashuri, mirësi dhe dhembshuri për njerëzit”, tha profesori Guo.
Historia e dashurisë së një lideri kinez dhe një këngëtareje të bukur
Media shtetërore u angazhua fuqishëm me historinë e tyre e dashurisë, një lëvizje shumë e pazakontë për udhëheqjen e Partisë, e cila e ka mbajtur jetën e saj private të fshehur nga publiku kinez për dekada të tëra. Në vitin 1986, Pen, atëherë 24 vjeçe iu mundësua nga një mik që të takonte Xi, nënkryetarin 33-vjeçar i divorcuar qytetit Xiamen në provincën Fujian.
Pen veshi “pantallona ushtarake të gjera” për të parë nëse Xi ishte i interesuar për të vetëm për shkak të pamjes dhe famës së saj, dhe më vonë pranoi se një nga pyetjet e Xi e bëri atë të dashurohej menjëherë.
“Sa lloje këngëtaresh janë te ty?” e pyeti Xi, duke e bërë Pen të ndihej e vlerësuar për talentin e saj. Xi më vonë i tha Pen se ai gjithashtu ra në dashuri me të gjatë takimit të tyre të parë.
“Të pashë si gruan time të ardhshme në 40 minutat e para që u njohëm”, deklaroi ai.
Çifti u martua në vitin 1987 dhe pati një vajzë, Xi Mingze, në vitin 1992. Ai e fshehu atë nga sytë e publikut, por Pen ndonjëherë e përmendte vajzën e saj në publik. Çifti thuhet se dërgoi vajzën e tyre në Shtetet e Bashkuara, ku ajo studioi psikologji në Universitetin e Harvardit deri në vitin 2014 – një detaj që nuk është bërë kurrë publik në Kinë.
Pen e shoqëronte shpesh burrin e saj në vizita diplomatike jashtë vendit, duke u bashkuar me bashkëshortët e liderëve të tjerë në takime ndërkombëtare dhe duke shërbyer si e dërguar e posaçme e UNESCO-s për arsimimin e vajzave dhe grave.
Nuk ka pasur kurrë një zonjë të parë si Pen në historinë e Republikës Popullore të Kinës. Në vitet 1950, kishte një rregull të pashkruar për vizitat diplomatike: udhëheqësit e qeverisë nuk lejoheshin të merrnin bashkëshortet e tyre me vete kur vizitonin vendet socialiste. Nëse do të shkonin në një vend jo socialist, po, mundeshin.
Vetëm në vitin 1961 Kina e kuptoi vlerën e diplomacisë së Zonjës së Parë, e frymëzuar nga gratë e presidentëve amerikanë. Në vitin 1963, Wen Guanmei, gruaja e presidentit të atëhershëm kinez Liu Shaochi, iu bashkua bashkëshortit të saj dhe diplomatëve të tjerë në një vizitë në Indonezi. Por Liu më vonë u burgos nga Mao Ce Duni gjatë Revolucionit Kulturor dhe vdiq në vitin 1969.
Që atëherë, edhe pse gratë e presidentëve kinezë i janë bashkuar vizitave diplomatike jashtë vendit, asnjëra nuk ka tërhequr aq vëmendjen ndërkombëtare sa Pen. Profesor Guo tha se me kalimin e viteve, Xi ishte bërë një nga udhëheqësit më të papëlqyer botëror në Perëndim dhe Pen ishte një kartë e rëndësishme në zbutjen e imazhit të tij.
“Pen ka qenë thelbësore për komponentët kulturorë të fuqisë së butë të Xi… Ajo ka dhënë kontribut të fortë dhe pozitiv në diplomacinë e Kinës,” tha profesori Guo.
Kufijtë e fuqisë së Zonjës së Parë
Pen e transformoi rolin e Zonjës së Parë të Kinës, në mënyrë që ajo të bëhej më e ngjashme me atë të grave të presidentëve amerikanë. Në vitet e para të mbretërimit të burrit të saj, Pen krijoi një marrëdhënie të ngushtë me Zonjën e Parë të SHBA-së, Michelle Obama.
“Unë mendoj se Michel Obama dhe Pen Liyuan në fakt treguan mënyrën e tyre moderne, efikase dhe të rafinuar për të ndërtuar marrëdhënie me vendet e tjera duke marrë pjesë në programe të ndryshme përmes vizitave të tyre,” tha Joy Chin-Chung Chao.
Por ndërsa të dyja gratë shërbenin si diplomate të papaguara për kombet e tyre, Chao tha se ishte e rëndësishme të theksohet se fuqia e Pen Liyuan ishte më e kufizuar se ajo e homologes së saj amerikane. Ajo tregon për periudhën e vitit 2013 kur Michelle Obama refuzoi të bashkohej me bashkëshortin e saj në një vizitë në Kinë, sepse atë ditë ishte ditëlindja e vajzës së saj.
Për Pen, nga ana tjetër, ajo tha se nuk kishte gjasa që të merrte një vendim të tillë, pasi do të pritej që të kishte prioritet rolin e saj si gruaja e presidentit. Chao tha se zonjat e para në mbarë botën pritet të qëndrojnë brenda kufijve të roleve tradicionale gjinore, duke treguar feminitetin, amësinë dhe besnikërinë ndaj burrit të tyre.
Në Kinë, Pen adresohet si “Mama Pen”, ndërsa Xi quhet “Xi Dada”, që mund të nënkuptojë ose “Papa Xi” ose “Xha Xi”.
“Termi tregon rolin e saj në perspektivën e popullit kinez. Pen shihet si nëna e të gjithë kombit,” tha Dr. Ming Si i Universitetit A&M të Teksasit Perëndimor. Videoja muzikore, e shpërndarë gjerësisht nga media shtetërore kineze në vitin 2014, përmbante tekstin: “Burrat duhet të mësojnë nga Papa Xi, gratë duhet të mësojnë nga Mama Pen”.
Pse është e rrezikshme për Kinën të ketë një Zonjë të Parë të fuqishme?
Ekspertët thonë se ajo është shumë e kujdesshme që të mos e lërë kurrë në hije bashkëshortin e saj, edhe pse është më e njohur se ai.
Jang Ching është një shembull që tregon se sa i madh është rreziku nëse Zonja e Parë ka shumë pushtet në Kinë. Gruaja e katërt e Maos ishte një ish-aktore që u ngjit në pushtet dhe u bë një figurë udhëheqëse në “Bandën e Katërve”, fraksioni politik që sundoi Partinë Komuniste Kineze gjatë Revolucionit Kulturor.
“Në Revolucionin Kulturor, Mao kishte nevojë për dikë që t’i besonte dhe i besuari i tij ishte Yang Ching,” tha profesori Guo. Young u arrestua në vitin 1976 pas vdekjes së të shoqit për aktivitetet e saj në “Bandën e Katër”.
Rritja e Xi
Nga djali i një reformatori të shquar kinez deri te lideri i përhershëm i Partisë Komuniste Kineze, Xi Jinping ka riformuar politikën e brendshme të Kinës dhe rendin ndërkombëtar gjatë dekadës së fundit. Ndaj kspertët parashikojnë se Kina do të bëhet edhe më dominuese në vitet e ardhshme. Deng Xiaoping, i cili më pas mori drejtimin e partisë, vendosi të forcojë “normat e partisë kundër të ashtuquajturave bashkëshorte që përzihen në punët e shtetit,” tha profesori Guo.
“Pastaj ka një rol të kufizuar që bashkëshortja e një lideri partie politike mund të luajë në politikën e partisë. Nuk ka të bëjë vetëm me Xi dhe njerëzit kryesorë të ÇP, por me të gjithë zinxhirin komandues,” shtoi ai.
“Për shkak të përvojës së saj, ajo me të vërtetë di të luajë rolin e saj para publikut. Ajo ka ende shumë ndikim pozitiv në mënyrën se si publiku e sheh udhëheqësin e Kinës dhe është më e arritshme në krahasim me Xi,” beson ky profesor. /tesheshi.com/
