Banka Ndërkombëtare për Rregullim (Bank for International Settlements), thotë se ndryshimet e fundit që pësoi nafta në prodhim dhe konsum, “janë larg dhënies së një shpjegim të plotë të kësaj sëmundjeje dhe rënieje të papritur të çmimeve.”
Në një raport të publikuar nga kjo bankë, thuhet se rënia e ndjeshme e çmimeve të naftës nuk shpjegohet vetëm me teorinë klasike të përputhjes kërkesë-ofertë kur tregu vetrregullohet, por edhe me shtimin e barrës së borxhit të sipërmarrësve të këtij sektori, si dhe me shoqërimin e kostove të shtuar të borxheve që u lindën këtyre kompanive kur dyfishuan borxhet.
Sipas kësaj banke – e cila konsiderohet banka qendrore e të gjiha bankave në botë – çmimi i një fuçie nafte kishte mbetur rreth 100 $ për katër vjet, përpara se të binte me rreth 50% në gjysmën e dytë të vitit 2014.
Ajo vuri në dukje se me të vërtetë në vitet 1996 dhe në 2008 pati korrigjime të mëdha të çmimeve të naftës, pasiqë pati një rënie të madhe të konsumit dhe një rritje të ndjeshme të prodhimit, mirëpo kjo gjë nuk mund të thuhet për situatën aktuale, sepse prodhimi ka mbetur në kufijtë e pritshmërive dhe konsumi nuk ka rënë vetëm se pak.
Ajo gjithashtu theksoi se vendimi i Organizatës së Vendeve Eksportuese të Naftës (OPEC) për mos ta ulur prodhimin e naftë, ishte faktori kyç që ndikoi në rënien e çmimeve.
Disa faktorë të tjerë
BIS shtoi gjithashtu se faktorë të tjerë që ndikuan në përkeqësimin e rënies së çmimeve, janë gjithashtu borxhet a akumuluara të agjentëve të sektorit të naftës, të cilët kanë dyfishuar lëshimin e bonove të thesarit në vitet e fundit.
Banka vuri në dukje gjithashtu se kjo rënie çmimesh do të çojë në uljen e vlerës së rezervave naftore të përdorura si kolateral për kreditë që marrin këta subjekte, çka më pas përkthehet në dobësim të performancës së tyre dhe në shtrëngim të kritereve të kreditimit nga institucionet kredidhënëse. I gjithë ky efekt domino të sjell në fund në vështirësinë e financimit të kapitalit, ç’ka rrit kështu rrezikun e mosshlyerjes së borxheve.
Ka edhe më: Shumë kompani të këtij sektori me seli jashtë Shteteve të Bashkuara kanë marrë kredi në dollarë, në një kohë që çmimi i kësaj monedhe është rritur në mënyrë dramatike kohëve të fundit, e për rrjedhojë është rriitur edhe vlera e borxhit. E vetmja mundësi për sigurimin e likujditeteve mbetet strehimi tek ndërmjetësit e kontratave të shkëmbimeve (Swap Dealers) me anë të instrumenteve mbrojtëse në tregjet e produkteve derivative. Por në fazën e “luhatshmërive në rritje” dhe “presioneve të shtuara për likujditet”, këta ndërmjetës mund të jenë “më pak të gatshëm” për të shitur instrumentët mbrojtës të prodhuesve të naftës.
Burimi: Frenxh News, Përshtati: Enklid Pelari
