Krimbat mikroskopikë që jetojnë në mjedisin shumë radioaktiv të Zonës së Përjashtimit të Çernobilit (CEZ) tregojnë rezistencë të mahnitshme ndaj rrezatimit, kanë zbuluar shkencëtarët.
Nematodat e mbledhura nga ky rajon nuk tregojnë shenja të dëmtimit të gjenomit, gjë që është në kundërshtim me pritjet për organizmat e ekspozuar ndaj një mjedisi kaq ekstrem. Këto rezultate, të publikuara në fillim të këtij viti, nuk sugjerojnë se CEZ është i sigurt, por përkundrazi se krimbat janë jashtëzakonisht të adaptueshëm ndaj kushteve që do të ishin fatale për shumë specie të tjera.
Një ekip biologësh i udhëhequr nga Sophia Tintori i Universitetit të Nju Jorkut beson se ky zbulim mund të sigurojë njohuri të rëndësishme në mekanizmat e riparimit të ADN-së, të cilat një ditë mund të aplikohen në mjekësinë njerëzore.
Pas shpërthimit të reaktorit në termocentralin bërthamor të Çernobilit në prill 1986, zona përreth centralit dhe qyteti i afërt i Pripyat në Ukrainë u bënë rreptësisht të ndaluara për këdo pa miratimin e qeverisë. Materialet radioaktive që janë depozituar në mjedis i ekspozojnë organizmat ndaj niveleve jashtëzakonisht të rrezikshme të rrezatimit jonizues, gjë që rrit ndjeshëm rrezikun e mutacioneve, kancerit dhe vdekjes.
Shumica prej nesh janë të vetëdijshëm se do të kalojnë mijëra vjet përpara se Çernobili, siç quhet në Ukrainë, të jetë i sigurt për banimin e njerëzve. Kafshët i shpërfillin këto ndalime dhe vazhdojnë të banojnë në zonën e përjashtimit, e cila është kthyer në një rezervë radioaktive të pazakontë për kafshët e egra.
Kërkimi shkencor
Testet e kafshëve që jetojnë në rajon kanë treguar dallime të qarta gjenetike në krahasim me ato jashtë zonës, por ne ende nuk dimë shumë për efektet e fatkeqësisë në ekosistemet lokale.
Tintori dhe ekipi i saj hetuan nematodat, krimbat mikroskopikë të rrumbullakët që jetojnë në një shumëllojshmëri habitatesh, duke përfshirë trupat e organizmave të tjerë. Nematodat janë jashtëzakonisht elastike dhe u gjetën pas mijëra vjetësh të ngrira në permafrost.
Gjenomet e tyre të thjeshta dhe jetëgjatësia e shkurtër lejojnë studimin e gjeneratave të shumta në një periudhë të shkurtër kohore, duke i bërë ata organizma të shkëlqyer model për studimin e zhvillimit biologjik, riparimin e ADN-së dhe reagimin ndaj toksinave. Ekipi mblodhi qindra nematoda nga frutat, gjethet dhe dherat e kalbura në CEZ, duke përdorur numëruesit Geiger për të matur nivelet e rrezatimit dhe duke veshur kostume mbrojtëse.
Analiza gjenetike
Shkencëtarët kultivuan rreth 300 krimba të mbledhur në laborator dhe zgjodhën 15 ekzemplarë të specieve Oschieus tipulae për renditjen e gjenomit. Gjenomet e renditura u krahasuan me ato të pesë ekzemplarëve të O. tipulae nga pjesë të tjera të botës, duke përfshirë Filipinet, Gjermaninë, Shtetet e Bashkuara, Mauritius dhe Australinë.
Nematodat nga CEZ ishin gjenetikisht më të ngjashëm me njëri-tjetrin sesa me krimbat nga pjesë të tjera të botës, por nuk treguan shenja të dëmtimit të ADN-së të shkaktuar nga rrezatimi. Ekipi nuk gjeti asnjë provë të rirregullimeve të mëdha kromozomale që do të priten në një mjedis mutagjen, as nuk gjetën një korrelacion midis shkallës së mutacionit dhe intensitetit të rrezatimit në vendin ku u mblodhën krimbat.
Potenciali për mjekësinë njerëzore
Gjetjet e këtij hulumtimi mund t’i ndihmojnë shkencëtarët të kuptojnë më mirë pse disa njerëz janë më të ndjeshëm ndaj kancerit se të tjerët. “Tani që ne e dimë se cilat lloje të O. tipulae janë më të ndjeshme ose rezistente ndaj dëmtimit të ADN-së, ne mund t’i përdorim këto specie për të studiuar pse disa njerëz janë më të prirur ndaj kancerogjenëve,” tha Tintori.
“Të mendosh se si individë të ndryshëm reagojnë ndaj agjentëve dëmtues të ADN-së në mjedis do të na ndihmojë të kuptojmë më mirë faktorët tanë të rrezikut.”
Ky hulumtim hap derën për kërkime të ardhshme që mund të çojnë në përparim në kuptimin dhe trajtimin e sëmundjeve që lidhen me dëmtimin e ADN-së tek njerëzit. /tesheshi.com/
