Me konsulencë nga Enklid Pelari…
Sikur mos kish qenë ministër i Ekonomisë, Blerand Stavilecit edhe do i falej deklarata e tij gjatë një emisioni televiziv se kush i ka të ardhurat në 300 euro nuk duhet të rend të bëjë shumë fëmijë. Opinioni është dhënë shumë pas qasjes cinike ndaj deklaratës, duke e vënë në lojë ministrin, deri në atë pikë sa gallataxhinj inteligjentë me shumicë në rrjetet sociale ta quajnë deri dhe kllëf, në kuptimin e masës parandaluese për shtatëzani të padëshiruar, në ndjekje të trendit të planifikimit familjar, që mesa po rezulton në terrenin e gjërave, e specifikisht ne terrenin e shifrave ekonomike, qenkërka nja minë me sahat. Pra le t`i qasemi ekonomikisht problemit, duke qëndruar kështu në fushën ku ministri Stavileci mëton të jetë lojtar i shkëlqyer, derisa dhe këmbënguli në vlerën e deklaratës së tij:
Në fakt, nuk ka hiç nevojë për të qenë ekonomist për të kuptuar se një fshat është më pak rentabël se një qytet. Aq sa në perëndim ka dalë parrulla se fëmija është ‘’e mirë publike’’ dhe jo ‘’private’’, pra në plan të parë është shteti ai që përfiton dhe pastaj familja. Thënë ndryshe, fëmija është një ‘’donacion’’ –for free– që privati ia bën shtetit e që më pas ky i fundit përfiton më shumë resurse humane, më shumë dituri dhe ide, më shumë akademik, artist e poet, shumë më shumë fuqi punëtore, më shumë taksa, rritje të kërkesës agregate për të mira, çka kthehet në më shumë qarkullim për biznesin dhe më shumë punësim. Fundja fare, më shumë ushtri që të mbron nga armiku, e shumë gjëra të tjera që nuk na del vendi t`i trajtojmë.
Nga ana tjetër, ekonomia na mëson se fëmija është një ‘’e mirë komplekse’’ përsa i përket kostove për të cilat implikon. Pra fëmija nuk është ‘’kosto-konsumuese’’ por ‘’investim fitim-prurës’’ në afatgjatësi. Është e vërtetë që sipas kalkulimeve kompetente, kostoja e përllogaritur për të rritur një fëmijë që nga lindja e deri kur mbaron universitetin është 100.000 euro në Ballkan dhe rreth 300.000 euro në Europë. Pra përafërsisht aq sa kushton një apartament, vetëm se apartamenti nuk e kthen investimin e bërë, kurse fëmija është pasuri kombëtare. Po tani a do dalë ministri Ekonomisë së Kosovës dhe të na bëjë thirrje që mos të blejmë më as shtëpi?
Për t`iu rikthyer raportit, themi se i gjithë procesi është një cikël i cili kthehet në fitimprurës. Pra kemi të bëjmë me një investim. Fillimisht:
1)- Familja investon tek fëmija
2)- Ky investim ka impakt pozitiv tek kërkesa agregate e të mirave, çka përkthehet në rritje të prodhimit, tregtisë, e për rrjedhojë edhe të punësimit.
3)- Fëmija i rritur tashmë kontribuon për shoqërinë edhe shtetin me dituri, fuqi puntore, inovacion, aftësi, përmirësim të politikës me anë të votës, etj.
4)- Shteti përfiton nga paga e tij duke e tatuar atë ose nga fitimi tij nëse ai bëhet sipërmarrës.
Nëse themi pra se një familjeje i duhen dy dekada investim për ta rritur një fëmijë, atëherë shoqëria përfiton diku tek katër dekada të tjera prej potencialeve të tij edhe shteti prej taksimit që i bën individit. Pra dyfish.
Opozita e kësaj teorie janë komunistët me në krye Marksin dhe sot e implemeton Kina. Por historia tregoi se nataliteti e zhvilloi më shumë ekonominë dhe nuk e çoi atë në stanjacion. Ndërsa e vetmja shoqëri nga vendet jo-socialiste që do gëzohej nga kjo deklaratë është Serbia. Dhe ky gëzim nuk buron nga dogma teorike, por nga ambiciet e saj ekspansioniste dhe të cilat janë përkthyer shumë mirë në shqip, nga goja e ministrit kosovar të Ekonomisë. Të fala ministrit! /tesheshi.com/
