Importet evropiane të armëve u rritën me 155 për qind midis 2020 dhe 2024 dhe Ukraina u bë importuesi më i madh i armëve pas agresionit rus në vitin 2022, treguan të dhënat nga Instituti Ndërkombëtar i Kërkimeve të Paqes në Stokholm (SIPRI).
Të dhënat e SIPRI tregojnë gjithashtu dominimin e vazhdueshëm të SHBA-së në tregun global, me kompanitë amerikane duke rritur pjesën e tyre të eksporteve të armëve nga 35 për qind në periudhën 2015-2019 në 43 për qind në periudhën 2020-2024.
Eksportet amerikane të armëve janë të barabarta me eksportet e kombinuara të tetë vendeve.
Sa i përket importeve, 28 për qind e armëve në periudhën 2020-2024 kanë shkuar në Evropë, ndërsa më herët, nga viti 2015 deri në vitin 2019, Evropa ka marrë pjesë në importe me vetëm 11 për qind.
Konflikti midis Perëndimit dhe Rusisë
Duke parë vendet, 8.8 për qind e armëve u importuan në Ukrainë midis 2020 dhe 2024, me gjysmën e kësaj përqindje që vinte nga Shtetet e Bashkuara, përpara se Presidenti i SHBA Donald Trump të pezullonte dërgesat e armëve në Kiev.
Pushtimi rus i Ukrainës po rezulton në konfliktin më të madh midis Perëndimit dhe Rusisë që nga kriza e raketave Kubane në 1962.
Lufta në Evropën Lindore ka treguar varësinë e saj nga armët amerikane, edhe pse aleanca transatlantike, themeli i arkitekturës së sigurisë së Evropës pas Luftës së Dytë Botërore, vihet shpesh në pikëpyetje.
SHBA siguroi më shumë se gjysmën e importeve të armëve të Evropës në periudhën katërvjeçare nga 2020 deri në 2024, me tre blerësit kryesorë që ishin Mbretëria e Bashkuar, Holanda dhe Norvegjia.
Udhëheqësit evropianë të enjten e kaluar mbështetën një plan për të rritur shpenzimet e mbrojtjes, i cili pasoi një kthesë në politikën e jashtme të SHBA-së në fillimin e mandatit të dytë të Presidentit Trump.
Rusia ndërluftuese
“Me një Rusi gjithnjë e më luftarake dhe marrëdhëniet transatlantike në pikëpyetje, anëtarët evropianë të NATO-s kanë ndërmarrë hapa për të reduktuar varësinë e tyre nga importet e armëve dhe për të forcuar industrinë evropiane të armëve,” tha Pieter Wezeman, studiues i lartë në SIPRI.
Megjithatë, lidhjet transatlantike në prokurimin e armëve kanë rrënjë të thella. Importet nga SHBA janë rritur dhe anëtarët evropianë të NATO-s kanë porositur rreth 500 avionë luftarakë dhe shumë armë të tjera.
Eksportet ruse të armëve ranë në 7.8 për qind të tregut global midis 2020 dhe 2024, pothuajse tre herë më pak se 21 për qind në periudhën e mëparshme katërvjeçare.
Ky është rezultat i sanksioneve ndërkombëtare për shkak të luftës në Ukrainë dhe rritjes së kërkesës së brendshme për armë.
Importet e Azisë dhe Oqeanisë ranë me 21 për qind, kryesisht për shkak se Kina tani prodhon shumë më tepër armë të veta. /tesheshi.com/
