Gjendja e jashtëzakonshme është shpallur në ishullin grek të Santorinit pas tërmetit më të fortë të kohëve të fundit që goditi atje, me lëkundje të vazhdueshme të tokës.
Një tërmet me magnitudë 5.2 goditi Santorinin të mërkurën në mbrëmje, i pari që tejkaloi magnitudën 5.0 që nga fillimi i lëkundjeve javën e kaluar. Të enjten, dy lëkundje të mëdha tronditën ishullin, të dyja me magnitudë më të madhe se 4.0.
Tërmeti i fundit i madh në Santorini, me magnitudë 7.5, ndodhi në vitin 1956 dhe mori 53 jetë.
Ja çfarë dimë deri tani:
Çfarë po ndodh në Santorini?
Ky ishull, një nga ishujt e Cikladeve greke në detin Egje, ka përjetuar lëkundje thuajse të vazhdueshme që nga 27 janari 2025. Deri tani janë regjistruar mijëra tërmete.
Tërmeti më i fortë i regjistruar ka ndodhur mbrëmjen e së mërkurës dhe ka qenë 5.2 ballë të shkallës Rihter.
Magnituda mat fuqinë e një tërmeti dhe rritja paraqitet në numra dhjetorë. Një tërmet me magnitudë 6.0 ose më i madh klasifikohet si i rëndë, ndërsa një tërmet prej 5.2 ballë konsiderohet i moderuar.
Santorini ndodhet përgjatë harkut vullkanik helen, i cili shtrihet nga Peloponezi në Greqinë jugore përmes ishujve Ciklad. Ka dy vullkane në këtë rajon: Nea Kameni, një ishull brenda kalderës së Santorinit dhe Kolumbo, një vullkan nënujor që ndodhet afërsisht tetë kilometra në verilindje të Santorinit.
Ku janë epiqendrat e tërmeteve që goditën Santorinin?
Epiqendra e tërmetit janë të përqendruara në një grup në rritje midis Santorinit, Anafi, Amorgos dhe Ios. Aktiviteti sizmik është më i fortë midis Santorinit dhe ishullit të afërt të Amorgos.
Epiqendra ndodhen nën shtratin e detit, gjë që është një lajm i mirë. Sipas shkencëtarëve, tërmetet në tokë në përgjithësi shkaktojnë më shumë dëme. Greqia shtrihet në një pjesë shumë aktive sizmike të botës dhe tërmetet nuk janë të rralla aty.
Cilat janë arsyet kryesore të shqetësimit?
Autoritetet po përgatiten për një tërmet edhe më të fortë, pasi lëkundjet nuk kanë të ndalur ende. Të mërkurën, autoritetet paralajmëruan për rrezikun e rrëshqitjeve të dheut në pjesë të ishullit.
“Ne nuk jemi ende në gjendje të themi se shohim ndonjë provë që sugjeron se lëkundjeve po u vjen fundi ngadalë,” u tha gazetarëve Vassilis K. Karastathis, një sizmolog dhe drejtor i Departamentit të Kërkimeve në Observatorin Kombëtar në Athinë.
“Ne jemi ende në mes, nuk kemi parë asnjë reduktim, asnjë shenjë që të shkojë drejt regresionit.”
Këto tërmete nuk kanë shkaktuar të lënduar apo dëme të mëdha. Sipas raportimeve, më shumë se 11,000 njerëz u larguan nga Santorini për shkak të lëkundjeve. Sipas regjistrimit të vitit 2021, 15,000 njerëz jetojnë përgjithmonë në Santorini, i cili është i popullarizuar nga turistët.
A mund të shkaktojnë tërmetet shpërthime vullkanike?
Edhe pse Santorini ndodhet në afërsi të dy vullkaneve, ekspertët besojnë se një shpërthim nuk ka gjasa. Shkencëtarët theksojnë se tërmetet aktuale nuk kanë lidhje me aktivitetin vullkanik dhe nuk paraqesin një rrezik specifik vullkanik.
Javën e kaluar, Ministria Greke e Krizave Klimatike dhe Mbrojtjes Civile raportoi se sensorët kishin regjistruar “aktivitet të butë sizmiko-vullkanik” në kalderën e Santorinit. Megjithatë, një ngjarje e ngjashme në vitin 2011 vazhdoi për 14 muaj pa shkaktuar ndonjë shpërthim vullkanik.
“Në këtë moment mendoj se nuk ka asnjë rrezik nga vullkani nënujor i Colombos dhe kompleksi vullkanik (…) Megjithatë, duhet të them se nuk mund të përjashtojmë ardhjen e një pulsi të dytë magmë dhe [nëse po] ky episod do të përsëritet,” tha për Al Jazeera-n Athanassios Ganas, drejtor i Departamentit të Kërkimeve të Observatorit Kombëtar në Athinë.
Megjithatë, ky ishull ka një histori të gjatë të aktivitetit vullkanik. Rreth 1600. Në vitin 1000 para Krishtit, një nga shpërthimet më të fuqishme vullkanike në historinë e njerëzimit i dha formë Santorinit në formën e tij aktuale gjeologjike.
Midis 2011 dhe 2012, ishulli përjetoi aktivitet të rëndësishëm sizmik për shkak të lëvizjes së magmës nën sipërfaqe.
A do të vazhdojnë lëkundjet për një kohë të gjatë apo do të përkeqësohen?
“Ne nuk mund të përjashtojmë mundësinë e një tërmeti me magnitudë 6.0 në një nga defektet fqinje,” tha Ganas për Al Jazeera-n.
“I gjithë ky aktivitet sizmik transferon stresin tek çarjet fqinje që janë mjaft të gjata, rreth 15 kilometra, dhe kjo do të thotë se ato kanë potencialin për një tërmet me magnitudë 6,0”, shtoi ai.
Ganas, megjithatë, theksoi se ky nuk është një skenar i mundshëm.
Një tufë sizmike është një seri e shumë tërmeteve të vogla deri në mesatare që ndodhin në një zonë të lokalizuar për një periudhë të shkurtër kohore, duke filluar nga disa orë në muaj, pa një tërmet të vetëm dominues.
Cili është reagimi i autoriteteve greke?
Autoritetet lokale mbyllën shkollat në Santorini dhe Amorgos, dërguan shpëtimtarë dhe këshilluan banorët të shmangin portet dhe tubimet e brendshme.
Qeveria njoftoi se gjendja e jashtëzakonshme do të qëndrojë në fuqi deri më 3 mars, për t’iu përgjigjur nevojave të popullsisë dhe pasojave të aktivitetit sizmik. /tesheshi.com/
