Në një botë të dominuar nga tendencat kalimtare dhe shpërqendrimet dixhitale, ringjallja e një romancieri rus të shekullit të 19-të mund të duket e pamundur. Megjithatë, Fjodor Dostojevski – një nga kronikanët më të thellë të shpirtit njerëzor në letërsi – ka gjetur një shtëpi të re befasuese mes përdoruesve të TikTok dhe Instagram.
Protagonisti i kësaj ringjalljeje është novela e tij e vitit 1848 – “Netët e bardha”, një histori thellësisht introspektive e vetmisë, dashurisë dhe nostalgjisë. Dikur e margjinalizuar në diskutimet akademike dhe qarqet e veçanta letrare, novela ka pushtuar tani imagjinatën e një brezi të ri, duke dëshmuar se edhe në moshën e videove 15 sekondash dhe përmbajtjeve të drejtuara nga algoritmet, tregimi i përjetshëm ende rezonon. Madje, edhe libraritë e kanë vënë re trendin. Libraria historike Hatchards e Londrës raportoi një rritje të papritur të shitjeve të “White Nights”, ndërsa botimi i novelës nga Penguin Classics u bë një nga veprat më të kërkuara të përkthyera në Mbretërinë e Bashkuar.
BookTok dhe fuqia e vetmisë
Pjesa më e madhe e popullaritetit të ri të “White Nights” mund t’i atribuohet #BookTok, një nën-komunitet letrar në TikTok ku përdoruesit diskutojnë dhe rekomandojnë libra. Hashtag-u #Dostoevsky ka mbledhur miliona shikime, me video që paraqesin transkripte të shënuara të “Netëve të Bardha”, lexime emocionale të pasazheve kryesore dhe reflektime mbi temat e tij. Madje në një postim viral thuhet: “Ti mendon se e njeh vetminë derisa të lexosh ‘Netët e Bardha’”.
Vetmia estetike është një ide që ndërthur melankolinë romantike me vetë-reflektimin dhe ka qenë një shtytës kryesor i suksesit të romanit në mediat sociale. Përdoruesit kombinojnë fragmente nga libri me imazhe melankolike: rrugë me mjegull, dhoma me qirinj, dritare të mbushura me shi dhe shkëlqimi i butë i dritave të qytetit. Atmosfera ëndërrimtare e novelës, e kombinuar me thellësinë e saj emocionale, e bën atë një kandidat ideal për llojin e trishtimit të romantizuar që lulëzon në platforma si TikTok dhe Instagram.
Pse “Netët e Bardha” janë kaq të njohura tani?
Me pak më shumë se 80 faqe, “Netët e Bardha” është një nga veprat më të shkurtra të Dostojevskit, megjithatë ajo përmban shumë fuqi emocionale. Historia ndjek një tregimtar anonim, një ëndërrimtar të humbur në mendimet e tij, teksa endet rrugëve të Shën Petersburgut gjatë netëve të bardha eterike të qytetit, ku errësira nuk “zbret” kurrë plotësisht. Jeta e tij e vetmuar ndryshon kur takon Nastenkën, një grua të re që pret të dashurin e saj që mungon. Gjatë katër netëve, ata ndajnë mendimet dhe dëshirat e tyre më të thella, duke krijuar një marrëdhënie intensive, por kalimtare.
Eksplorimi i romanit për dashurinë e parealizuar, izolimin social dhe dëshirat e mëdha ka prekur audiencën moderne. Lexuesit, veçanërisht ata të Gjeneratës Z, identifikohen me protagonistin introvert të Dostojevskit, betejat e brendshme të të cilit pasqyrojnë ndjenjat bashkëkohore të shkëputjes dhe nostalgjisë në epokën dixhitale.
Megjithatë, disa faktorë kontribuojnë në momentin viral të romanit:
Vetmia pas pandemisë: Pandemia e COVID-19 ka intensifikuar ndjenjat e izolimit dhe introspeksionit. Shumë lexues të rinj identifikohen me protagonistin e Dostojevskit, i cili përjeton vetminë e thellë pavarësisht se jeton në një qytet plot zhurmë – një ndjenjë e reflektuar në jetën moderne urbane.
E shkurtër por e thellë: Ndryshe nga “Krim e ndëshkim” ose Vëllezërit Karamazov”, të cilët kërkojnë një investim të konsiderueshëm kohe, “Netët e Bardha” janë lehtë të ezaurueshme. Shkurtësia e tij i lejon lexuesit e rinj të përjetojnë thellësinë ekzistenciale të Dostojevskit pa u ndier të lodhur. /tesheshi.com/
