Monumenti i parë dhe më domethënës i luftës së Rusisë kundër Ukrainës duhet t’i shkojë popullit heroik ukrainas dhe udhëheqësit të tyre të zgjedhur, Volodymyr Zelensky, shkruan S. Frederick Starr në një artikull për The National Interest.
Ishte përpjekja dhe sakrifica e tyre e pamëshirshme që ndaloi Rusinë dhe përparimin e saj për tre vjet.
Një monument i tillë, shton ai, duhet t’u bëjë homazh dhjetëra mijëra burrave dhe grave patriotë ukrainas që vdiqën në pushtimin rus, si dhe këmbënguljes së shoqërisë në tërësi.
Forca ushtarake dhe shoqërore e Ukrainës jo vetëm që ruajti shtetin ukrainas, por edhe konfirmoi angazhimin e saj evropian, thuhet në tekst.”
Frytet e luftës së Rusisë kundër Ukrainës
Kështu, të njëjtat forca që çuan në luftë e detyruan Ukrainën të ndërtonte dhe stërviste një ushtri që do të ishte e dyta më e madhe në NATO. Por këto janë vetëm disa nga shumë zhvillimet pozitive që mund t’i atribuohen drejtpërdrejt luftës së Rusisë kundër Ukrainës, dhe pasoja të tjera ndikojnë drejtpërdrejt në dhjetëra vende të tjera në të gjithë Evropën dhe Azinë. Këto fryte të mëtejshme të luftës së Rusisë kundër Ukrainës janë themelore dhe me siguri do të jenë të qëndrueshme, përfundon Starr.
“Këto arritje të pabesueshme nuk duhet të kalojnë pa u vënë re ose pa u shënuar. Në të vërtetë, ato meritojnë të monumentalizohen aq sa çdo ngjarje në shekullin e 21-të. Statujat e atyre që janë përgjegjës për to duhet të ngrihen në piedestale të larta dhe të vendosen kudo”, komenton autori.
Këto arritje, shton ai, janë aq të shumta saqë nuk dihet nga t’ia fillojë shpërndarja e dafinave. Por, meqenëse Rusia fillimisht e bëri të qartë se qëllimi i saj ishte të parandalonte zgjerimin e NATO-s, duhet theksuar se lufta i çoi dy vende të mëdha – Suedinë dhe Finlandën – të bashkoheshin me NATO-n, duke dyfishuar gjatësinë e kufirit të Rusisë të ekspozuar drejtpërdrejt ndaj NATO-s. Anëtarësimi i Finlandës ka pasur përfitimin shtesë të shndërrimit të Baltikut në diçka të ngjashme me një det të NATO-s.
Kërcënimi rus e ka zgjuar gjithashtu Evropën nga gjumi i saj i gjatë i sigurisë. Vërtet, asnjë anëtar tjetër i NATO-s nuk e ka tejkaluar 4.7 përqind të PBB-së që Polonia tani ndan për mbrojtje, por shqetësimi shumë i zgjeruar i mbrojtjes është i dukshëm kudo, madje edhe në Gjermani. Tani, mund të argumentohet se ndryshimi i madh është kryesisht për shkak të mosgatishmërisë së Presidentit Donald Trump për të vazhduar të mbajë mbi vete koston e mbrojtjes kontinentale.
“As ai ose dikush tjetër në Evropë nuk i ka kushtuar vëmendje ose burime serioze parandalimit të Detit të Zi që të bëhet një liqen rus. Tani që marina ruse është mundur nga Ukraina, e cila nuk ka marinë, Turqia, anëtare e NATO-s, po rimerr të drejtat e lundrimit që i humbi Perandorisë Ruse. Kushdo që meriton merita për këto ndryshime epokale duhet të nderohet”, shkruan ai.
Transformimi në Rusi
Falë ndihmës bujare nga SHBA-të dhe Evropa, dhe aftësisë së jashtëzakonshme të ukrainasve për të zotëruar teknika të reja dhe për të zhvilluar armë të reja, Ukraina është shfaqur si një nga prodhuesit kryesorë të pajisjeve ushtarake të përparuara në Evropë.
Ndryshimet dramatike të sjella nga lufta e Rusisë kundër Ukrainës nuk kufizohen vetëm në Evropë ose vendet e NATO-s, thotë teksti në NI.
“Po shohim Armeninë të fillojë të çlirohet nga kontrolli i Moskës për herë të parë këtë shekull. Në të njëjtën kohë, pesë shtetet e Azisë Qendrore që fituan pavarësinë me rënien e sundimit sovjetik po pohojnë identitetet e tyre individuale dhe kolektive. Edhe pse kundërshtohen ashpër nga Moska, ata madje po përpiqen të krijojnë një organizatë rajonale të ngjashme me Shoqatën e Kombeve të Azisë Juglindore për të përfituar nga bashkëpunimi, për të fituar forcë ekonomike si ekip dhe për të dekurajuar fuqitë e jashtme nga nxitja e njëra-tjetrës, siç ka bërë Rusia për një shekull e gjysmë. Përsëri, merita i takon atij që i përket”, shkruan Starr.
Ndërkohë, vetë Rusia është transformuar nga lufta në Ukrainë. Në të vërtetë, ndryshimet atje janë aq të thella dhe themelore sa do të duhet një brez për t’u rikuperuar prej tyre. Vdekjet ose lëndimet e miliona njerëzve kanë krijuar një krizë demografike që do të zgjasë për dekada. Ndërkohë, sektori i gjerë i naftës dhe gazit i Rusisë, xhevahiret e ekonomisë ruse, janë në një gjendje të mjerueshme. Kjo për shkak se Evropa më në fund ka filluar të çlirohet nga mbështetja e saj e tepërt në burimet ruse dhe për shkak se sanksionet amerikane po kufizojnë aksesin e Rusisë diku tjetër, thotë artikulli. Moska ka paguar për luftën dhe këto ngjarje periferike duke përdorur fondin e saj sovran të pasurisë.
Në fillim të luftës, fondi kishte ekuivalentin e 211 miliardë dollarëve, por në fillim të vitit 2025 kishte rënë në 122 miliardë dollarë.
Rimëkëmbja e Rusisë do të zgjasë me vite
Ekonomisti Anders Aslund ofron prova se ai do të jetë bosh deri në tremujorin e fundit të këtij viti.
“Pavarësisht nga rezultati i luftës, ndikimi afatgjatë i këtyre dhe transformimeve të lidhura me to në Rusi do të jetë shkatërrues. Edhe mbrojtësit më të zjarrtë të luftës në Moskë tani po kritikojnë ushtrinë ruse, rimëkëmbja e së cilës do të zgjasë me vite. Ndërkohë, industritë kryesore që furnizonin mallra civile janë zhvendosur në prodhim lufte. Kthimi i tyre në normalitet do të zgjasë shumë vite dhe miliarda dollarë. Detyra do të përkeqësohet nga një forcë punëtore në tkurrje dhe ajo që po i afrohet kolapsit demografik. Nëse Moska përpiqet ta zgjidhë këtë rubikon duke importuar punë nga vendet e Botës së Tretë, kjo do të çojë në një krizë themelore kulturore”, shkruan Starr, duke shtuar se lufta i ka treguar botës thellësinë e varësisë së Moskës nga Kina, dhe madje edhe nga Koreja e Veriut dhe Irani.
Kjo listë ndryshimesh të larmishme dhe të thella brenda Rusisë dhe të shkaktuara nga lufta në Ukrainë mund të zgjatet pafundësisht. “Po miliona ekspertë, edukatorë, mjekë dhe artistë rusë që kanë ikur jashtë vendit dhe kanë krijuar familje përtej kufijve të Rusisë? Po rënia e sistemit të kujdesit shëndetësor të Rusisë apo humbja e bazës së vetme detare të Rusisë në Mesdhe?”, pyet Starr.
Ndërkohë, ndryshimet që kanë ndodhur tashmë në Ukrainë, Evropë, rajonin e Balltikut, Kaukaz dhe Azinë Qendrore janë ndër më të larmishmet dhe themeloret që bota ka parë në kujtesën e fundit. Për më tepër, pothuajse të gjitha ato do të mbeten në vend pavarësisht se si dhe kur përfundon lufta. Ky realitet na kthen te çështja e monumenteve. Kush duhet të marrë meritat për të gjitha këto?
Putini merr të gjitha meritat dhe fajin
Kush, pra, duhet t’i jepet merita për vënien në lëvizje të gamës së çuditshme të ndryshimeve themelore që kemi parë që nga viti 2022? Çdo analizë e matur e provave, si pozitive ashtu edhe negative, tregon një person – presidentin e hershëm rus, Vladimir Putin. Putin, për të qenë të sigurt, kishte një ushtri mundësuesish, por edhe Xhingis Kani, Napoleoni, Hitleri, Stalini dhe Mao. Por epoka jonë është dominuar vetëm nga një njeri, të cilit duhet t’i atribuohet e gjithë merita dhe faji.
“Për këtë arsye, unë propozoj të nisë një lëvizje ndërkombëtare për të instaluar statujat e Putinit në të gjitha kryeqytetet e prekura nga veprimet e tij. Donatorët e këtij fondi monumentesh duhet t’ua lënë njerëzve të secilit vend të vendosin se çfarë lloj statuje të ngrenë dhe çfarë të shkruajnë në pllakat prej bronzi të bashkangjitura në secilin monument. Disa do të shprehin mirënjohje ironike, ndërsa të tjerë do të tregojnë fajin. Kjo është detyra e çdo vendi dhe qyteti të prekur nga lufta e Rusisë kundër Ukrainës”, përfundoi autori.
“Ajo figurë e vogël, 170 cm e gjatë dhe me peshë 77 kg, është Vladimir Vladimirovich Putin. Vërtet, kritikët e tij rusë e kanë quajtur prej kohësh ‘Lilliputin’. Por ky Lilliputin ndryshoi botën dhe duhet të monumentalizohet për këtë”, shtoi ai.
