Kur ndodhi sulmi i Hamasit më 7 tetor, shumë media potencuan viktimat civile ndër izraelitë, duke lënë të nënkuptuar se shumë të pafajshëm ishin vrarë në atë sulm. Ndërsa shumë të pafajshëm realë u vranë nga vetë Izraeli, siç është provuar tashmë, gabim ose me qëllim, ndër “viktima civile” ishin shumë me statusin “terroristë”, po terroristë hebrenj, siç janë kolonët.
Grupi Ndërkombëtar i Krizave publikoi një raport të vitit 2024 me titull: “Çrrënjosja e dhunës së kolonëve izraelitë”. Raporti përfshin motivet e dhunës dhe arsyet e përshkallëzimit të saj së fundmi, lidhjen e gjithë kësaj me qëllimet e qeverisë izraelite dhe pengesat që ajo paraqet në përpjekjet që synojnë arritjen e një paqeje të drejtë dhe të qëndrueshme midis Izraelit dhe palestinezëve.
Raporti – i cili përbëhet nga katër pjesë kryesore, përveç dy hyrjeve, përfundimeve dhe shtojcave – sugjeron se fuqitë e jashtme të përfshira në zgjidhjen e konfliktit palestinezo-izraelit po punojnë për të vendosur sanksione ndaj kolonëve me sjellje të dhunshme, të cilat disa vende perëndimore i kanë vendosur tashmë.
Raporti nr. 246 fillon duke folur për Lindjen e Mesme dhe aktivitetet e para për të krijuar vendbanime hebraike kur Izraeli pushtoi Bregun Perëndimor, Gazën, Jerusalemin Lindor dhe Lartësitë Golan në 1967. Partia Laburiste në pushtet në atë kohë e justifikoi ndërtimin e këtyre vendbanimeve në territoret e përmendura si një masë sigurie që duhej t’i jepte Izraelit thellësi strategjike dhe t’u jepte negociatorëve të saj iniciativën për asgjësimin e territoreve.
Edhe pse Izraeli pretendonte se po konfiskonte tokën vetëm në përputhje me urdhrat ushtarakë dhe për qëllime thjesht sigurie, shumë nga vendbanimet e krijuara në bazë të urdhrave ushtarakë përfunduan si vendbanime hebreje, jo të një natyre të përkohshme. Pas kësaj, kolonët, të motivuar ideologjikisht, filluan të ndërtojnë vendbanime pa lejen e qeverisë, e cila në shumë raste përfundonte me pranimin e saj si një fakt të kryer, më pas sigurimin e mbrojtjes dhe justifikimin e praktikës së njohur si “nënshtrim ndaj rrethanave të reja në terren” dhe “imponimi i gjendjes faktike”.
Fazat e zgjidhjes
Doktrina udhëzuese e zgjidhjes u përshkrua në Planin Allon të korrikut 1967, i quajtur pas Yigal Allon, një gjeneral që shërbeu si zëvendëskryeministër pas luftës së 1967. Ai plan rekomandoi që Izraeli të ruante Luginën e Jordanit dhe “Korridorin e Jeruzalemit” ose pllajën rreth Jeruzalemit Lindor Palestinez.
Për shkak të refuzimit ndërkombëtar të një politike të tillë, fshehja e këtyre aktiviteteve u bë slogani i saj. Kështu, kryeministrja Golda Meir lëshoi një udhëzim për ministrat në qeverinë e saj që “të ndalojnë së foluri për të mirën e vendit të tyre dhe të flasin më pak dhe të bëjnë shumë më tepër, sa më shumë që të jetë e mundur”. Aktiviteti i vendbanimeve fitoi legjitimitet shtetëror kur partia Likud mori pushtetin në Izrael në 1977.
Qeveria e Partisë Laburiste e udhëhequr nga Yitzhak Rabin në vitin 1992 ishte e para dhe e vetmja që ndërmori hapa konkretë fillestarë për të kufizuar zgjerimin e vendbanimeve, por opozita e djathtë u ndje e tradhtuar dhe filloi të promovonte fuqishëm axhendën e një “Izraeli të Madh” që do të shtrihet nga lumi Jordan deri në Detin Mesdhe përmes Bregut Perëndimor të pushtuar.
Kohët e fundit, organizata si “Amana” – një organizatë joqeveritare që është më efektive mes tyre në promovimin e formimit të vendbanimeve të reja – filloi të krijojnë “vendbanime baritore” në Zonën C, e cila përbën 60 për qind të Bregut Perëndimor dhe që Sipas Marrëveshjes së Oslos, bie plotësisht nën kontrollin e Izraelit.
Dhuna e kolonëve dhe motivet e saj
Raporti e përkufizon dhunën e kolonëve si një metodë e përdorur nga izraelitët që jetojnë në Bregun Perëndimor të pushtuar për të terrorizuar dhe dëmtuar palestinezët dhe thotë se ajo përfshin kapjen e burimeve të tokës dhe ujit, djegien e makinave, shtëpive dhe pronave të tjera, vjedhjen ose dëmtimin e bagëtive, zjarrvënien dhe prerjen e ullinjve, pemëve, vandalizimi i kishave dhe xhamive dhe të shtënat kundër civilëve, së bashku me ngacmimet, frikësimet dhe abuzimet.
Raporti thekson dy motive kryesore për kryerjen e dhunës:
E para është hakmarrja dhe plaçkitja pas çdo akti rezistence nga palestinezët, dhe e dyta, më e rëndësishme për kolonët, është dëbimi i palestinezëve nga Bregu Perëndimor dhe pushtimi i tokës së tyre, veçanërisht në zonën C.
Shumë kolonë në Bregun Perëndimor e justifikojnë zgjedhjen e tyre për të jetuar në territoret e pushtuara me një sërë teorish, duke përfshirë një që hedh poshtë konceptin e Bregut Perëndimor, duke e konsideruar atë Jude dhe Samari biblike, ose pjesë të trashëgimisë së lashtë të popullit hebre, ose thjesht duke e parë atë si pjesë të shtetit modern të Izraelit.
“Dhuna e kolonëve ka arritur një kulm historik, me kolonët izraelitë që ngacmojnë, terrorizojnë dhe vrasin palestinezë në të gjithë Bregun Perëndimor në numër në rritje, me frekuencë në rritje dhe me entuziazëm në rritje,” tha analisti izraelit Mairav Zonszein, kontribuesi kryesor në këtë raport.
Zonszein shtoi: “Ata inkurajohen nga një qeveri e angazhuar për të rritur shtrirjen e kontrollit të vendosur mbi Bregun Perëndimor dhe për të penguar krijimin e një shteti palestinez. Për të ndaluar dhunën midis kolonëve, Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera perëndimore duhet të synojnë jo vetëm vetë kolonët, por edhe vetë qeverinë dhe politikat e saj që mbështesin projektin e tyre”.
Kolonët dhe shteti
Qeveritë izraelite kanë dështuar ta frenojnë këtë dhunë dhe shpesh e kanë toleruar atë, por ajo është përshkallëzuar në mënyrë dramatike që nga fundi i vitit 2022, kur qeveria e kryeministrit Benjamin Netanyahu mori pushtetin. Ai u rrit më tej pas sulmit të kryer nga Hamasi më 7 tetor 2023.
Lufta shkatërruese që Izraeli po bën në Rripin e Gazës – sipas raportit – ka larguar vëmendjen nga dhuna sistematike në rritje e ushtruar nga kolonët kundër palestinezëve në Bregun Perëndimor të pushtuar, ku ata kanë filluar gjithnjë e më shumë të veprojnë në koordinim me ushtrinë, dhe veshin vetë uniformat ushtarake, duke gëzuar mbështetjen aktive të ministrave të qeverisë së djathtë.
Raporti paralajmëron se vendosja e sanksioneve ndaj individëve – gjë që disa vende kanë filluar ta bëjnë – errëson thelbin e problemit dhe përforcon narrativën se një numër i vogël shkelësish të ligjit veprojnë jashtë sferës së pushtetit shtetëror, dhe si rrjedhim kryeqyteteve perëndimore, të cilat përgjithësisht pajtohen se ndërtimi i vendbanimeve është në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare, madje edhe më shumë se kaq.
Grupi i Krizës arriti në përfundimin se projekti i vendbanimit, si dhe konfiskimi i pronës palestineze, po vret ngadalë çdo shpresë për të arritur një zgjidhje të qëndrueshme të konfliktit dhe thekson se mosndëshkimi që gëzojnë kolonët dhe fakti që liderët izraelitë dhe vetë qeveria nuk po paguan çmimin e dështimit të tyre, jo vetëm që kërcënon të përkeqësojë konfliktin, por me kalimin e kohës forcon elementët që futin paligjshmërinë në shoqërinë izraelite. /tesheshi.com/
