Nga Shkëlzen Rrecaj
Shumë kosovarë dita ditës po i kthehen bujqësisë. Dredhëza, boronica dhe mjedra janë kulturat të cilat po kultivohen më së shumti, por kjo traditë po vazhdon edhe me kultivimin e mollës, dardhës, arrës dhe lajthisë.
Nga të dhënat e fundit të prezantuara nga Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK), në publikimin “Pemëtaria në Republikën e Kosovës” për vitin 2014, del se këto kultura kultivuese janë duke u rritur.
Sipërfaqja tokësore e mbjellë me kultura shumëvjeçare është 7,788.23 hektarë, ku pemët bëjnë pjesë ne grupin e kulturave shumëvjeçare dhe sipas ASK-së ky grup ka sipërfaqe prej 4,390.24 hektarë të mbjella.
“Nga kjo, 3,519.66 hektarë janë plantacione të pemëve. Numri i ekonomive bujqësore me plantacione të pemëve është 11,677, ndërsa ekonomi bujqësore që kultivojnë trupa të pemëve në mënyrë ekstensive janë 95,064”, tregon publikimi i ASK-së.
Ekonomitë bujqësore me plantacione pemësh kultivojnë mesatarisht 0.3 hektarë dhe shumica e tyre është e kultivuar me mollë apo 56.1 për qind dhe kumbull me 19.9 për qind.
Po ashtu, mollët dhe kumbullat janë llojet më të rëndësishme të pemëve të cilat kultivohen në pemishtet ekstensive të Kosovës, ku molla në këtë sektor është e përhapur me 34.3 për qind dhe kumbulla me 24.8 për qind.
Sipas Regjistrimit të Bujqësisë të vitit 2014, sipërfaqet e kultivuara të mollës në plantacione ishin gjithsej 1,973.19 hektarë. Sa i përket komunave, Istogu ka sipërfaqen më të madhe të kultivuar me mollë apo 272.63 hektarë, e ndjekur nga Komuna e Pejës me 176.70 hektarë, komuna e Gjilanit me 126.06 hektarë, komuna e Prishtinës me 111.93 hektarë, Ferizaji me 104.28 hektarë, Malisheva me 96.58 hektarë, Skenderajt me 94.55 hektarë dhe komunat tjera rreth 990.46 hektarë.
Nga të dhënat globale, të prezantuara nga FAOSTAT, Kina zë vendin e parë në prodhimtarinë e frutave tme 33.3 milionë ton, e cila është gati gjysma e prodhimtarisë botërore e ndjekur nga SHBA-të me 4.3 milionë ton.
Ndërsa rreth 14.3 milionë ton mollë janë prodhuar në 28 shtete të BE-së për vitin 2014. Mollët janë prodhuar pothuajse në të gjitha këto shtete, por prodhuesit më të mëdhenj janë Polonia, Italia dhe Franca.
Sa i përket dardhës, kontinenti i aziatik është prodhuesi me i madh i saj me 49.23 për qind të prodhimtarisë totale botërore, pastaj vjen Evropa me 21.35 për qind. Prodhuesi më i madh botëror i dardhës është Kina me 15.2 milionë ton dhe SHBA-ja me 0.74 milionë ton, ndërsa në Evropëështë Italia me 680 mijë ton.
Për vitin 2016 përfitues nga variateti i mollës kanë qenë 1,025 fermerë apo 1,293.39 hektarë të mbjella, ndërsa kultura e mjedrës për këtë vit është mbjella 607.27 hektarë apo 845 fermerë përfitues. Për këtë periudhë më pak përfitues ka pasur në kulturën e mushmollës me 1 përfitues apo 0.21 hektarë.
Për tërë vitin kanë përfituar 2,794 fermerë me 2,778.86 hektarë sipërfaqe të mbjella me vlerë totale prej 1.11 milionë euro.
Këto të dhëna janë nga subvencionimet që janë bërë nga Ministria e Bujqësisë Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural.
Siç shihet, trendet e kulturave të imëta po rriten në Kosovë dhe janë duke gëzuar mbështetje institucionale dhe nga organizatat e ndryshme që merren me agrikulturë. Për vitin 2017 Ministria e Bujqësisë është paraparë të ndajë 48 milionë euro për grante dhe subvencione në përkrahje të fermerëve. /tesheshi.com
