Dy studiues i bënë thirrje Presidentit të SHBA Joe Biden për të ruajtur dhe forcuar marrëdhëniet me Turqinë, duke paralajmëruar se dështimi mund të çojë Presidentin turk Rexhep Tajip Erdogan të nënshtrohet presionit nga publiku turk antiamerikan dhe të tërhiqet nga NATO ose të dëbojë amerikanët nga Incirlik Baza Ajrore, dhe pastaj kjo aleancë mund të zhduket.
Në një artikull të botuar nga The National Interest, Russell A. Berman, një studiues i vjetër në Institutin Hoover dhe profesor i shkencave humane në Universitetin Stanford, dhe studiuesja Dania Koleilat al-Khatib, një nga themeluesit e Qendrës për Studime dhe Ndërtimin e Paqes në Beirut, ftojnë Biden dhe Erdogan të shfrytëzojnë rastin, kur ata të takohen në 14 qershor në Bruksel, për të riparuar dëmin e madh të shkaktuar në marrëdhëniet dypalëshe midis dy vendeve për shkak të vendimeve të të dy palëve gjatë viteve të fundit.
Studiuesit u kujtuan të dy palëve historinë e gjatë të aleancës së tyre dhe interesat strategjikë, të cilat janë të rëndësishme për të dy vendet dhe për mbijetesën e NATO-s.
Ata përcaktuan shtatë mënyra për të zhvilluar një strategji gjithëpërfshirëse diplomatike për të kapërcyer hendekun në marrëdhëniet Uashington-Ankara.
E para: Biden duhet të lehtësojë shqetësimet e Turqisë në lidhje me terrorizmin kurd në Sirinë verilindore. Masa e guximshme e Uashingtonit mund të përmirësojë ndjeshëm marrëdhëniet dypalëshe midis dy vendeve dhe të kontribuojë në qetësimin e ndjenjave anti-amerikane.
Kjo çështje është thelbësore për Turqinë.
E dyta: Çështja e raketave S-400 duhet të zgjidhet shpejt.
Në këtë drejtim, Uashingtoni duhet t’i ofrojë Turqisë raketa Patriot si një alternativë dhe të kthejë Ankaranë në programin F-35.
Kjo ofertë duhet të lidhet me angazhimin e Turqisë për të mos kërkuar armë të tjera që mund të kërcënojnë NATO-n, së bashku me angazhimin e SHBA për të mbështetur zhvillimin e prodhimit të brendshëm ushtarak turk.
E treta: Megjithëse Uashingtoni thotë se qeveria turke nuk ka siguruar prova të mjaftueshme për të justifikuar ekstradimin e Fethullah Gulen, udhëheqës i lëvizjes Hizmet, i cili akuzohet për organizimin e një përpjekje të dështuar grushti shteti në Turqi në 2016, tensionet mbi këtë çështje mund të lehtësohen duke inkurajuar qytetarët turq që u dëmtuan nga Gulen për të ngritur padi kundër mbështetësve të tij në gjykatat e SHBA.
Së katërti: Shtetet e Bashkuara duhet të përfshihen në mënyrë aktive në ndërmjetësimin në rajon. Shtetet e Bashkuara duhet të bëjnë presion për afrimin turko-saudit dhe të ulin tensionet midis Turqisë dhe Izraelit.
Gjithashtu, duhet të jepet njohja që Turqia meriton për bashkëpunim me Ukrainën.
Së pesti: Uashingtoni mund të kontribuojë në zbutjen e mosmarrëveshjes së kufirit detar në Mesdheun lindor dhe të inkurajojë zgjidhje të bazuara në bashkëpunim dhe praktikë, pasi mungesa e një roli të SHBA në këtë çështje do të përkeqësojë situatën.
Së gjashti: Uashingtoni duhet të mbështetet në një partneritet historik me Turqinë, ku interesat e të dy palëve mbivendosen në Detin e Zi, Siri, Libi dhe Somali.
Shtetet e Bashkuara kanë nevojë për partnerë si Ankaraja për të ushtruar ndikim konstruktiv në rajone ku ajo luan një rol kryesor, të tilla si Lindja e Mesme, Mesdheu Lindor, rajoni i Detit të Zi, Kaukazi, Azia Qendrore dhe Evropa.
E shtata: Pas deklaratës së Biden mbi Armeninë, ai duhet ta bëjë të qartë se njohja e tij e vuajtjeve të armenëve nuk është një sulm ndaj Republikës së Turqisë.
Shtetet e Bashkuara duhet të propozojnë një kornizë për hapjen e kufijve midis Armenisë dhe Turqisë dhe për të ndihmuar të dy vendet të punojnë për të normalizuar marrëdhëniet.
Autorët e përfunduan artikullin duke theksuar se të gjitha këto gjëra kërkojnë vullnet të mirë dhe kompromis.
Duke pasur parasysh rrezikun që paraqet përçarja e mundshme midis Ankarasë dhe Uashingtonit, çështja është urgjente.
Biden duhet të shfrytëzojë rastin për të “rindërtuar më mirë” dhe për të rivendosur këtë marrëdhënie dypalëshe në një themel të fortë.
Kjo është një kohë e mirë për Uashingtonin për të hyrë në kontakt me një aleat për të riparuar dhe riafirmuar partneritetin. /tesheshi.com/
