Nga Bashkim Kastrati
Kriza politike mund të harrohet shumë shpejt, pasi mund të ketë krizë më serioze. Kosova rrezikon të mbetët pa energji elektrike. Korporata Energjetike e Kosovës (KEK) ka rezerva të qymyrit për prodhim me kapacitet të plotë vetëm edhe për dy javë. Se çka do të ndodh pas dy javëve ende nuk dihet. Pra Kosova rrezikon që t’i kthehet reduktimeve të ashpra dhe zhurmave të padurueshme të gjeneratorëve, të cilat i ka përjetuar për vite të tëra.
Është i çuditshëm fakti se Kosova mund të mbetet pa energji elektrike, kur dihet se rreth 14 trilionë janë rezerva të linjitit apo qymyrit dhe konsiderohet si vendi i pestë me sasinë më të madhe të linjitit në botë. Pra vendi i cili “fle” mbi qymyr rrezikon të mbetët pa energji elektrike për shkak të mungesës së qymyrit në prodhim!
Në mbledhjen e Qeverisë së Republikës Kosovës të mbajtur me 21 korrik 2017, kryeministri në detyrë Isa Mustafa, kishte paralajmëruar se KEK-u mund të ndalojë së prodhuari energji elektrike, shkaku i problemit me shpronësimin e pronave në Hade dhe Shipitullë.
Por, kjo krizë energjetike po ndodh për shkak të neglizhencës së institucioneve, të cilat nuk kanë ndërmarrë masa konkrete për shpronësimin e pronave private, në të cilat ka sasi të mëdha të qymyrit. Ka pasur një moskordinim mes institucioneve kompetente dhe KEK-ut për këtë çështje.
Fakti se Qeveria e Kosovës nuk mori vendim për të shpronësuar pronën private nga ku duhet të nxirret linjiti ka sjellë situatën deri tek kjo krizë.
KEK-ut i duhet të marrë në shfrytëzim 52 hektarë të pronës private në mënyrë që të nxjerrë qymyrin e pashfrytëzuar, por banorët lokal duan më shumë para për rivendosjen e tyre dhe Qeveria e Kosovës nuk e ka adresuar me sukses këtë problem.
Që nga viti 2013 KEK-u kishte filluar procedurat për shpronësim/zhvendosje për ketë pjesë të fushës së licencuar për zhvillimin e mihjes, dhe me vendim të Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (MMPH) sipas Kornizës së Politikave të Zhvendosjes, duke synuar standardet më të avancuara ndërkombëtare për sa i përket te drejtave të banorëve të prekur nga procesi zhvendosjes, duke zbatuar parimin kryesor se jetesa e banoreve duhet të jetë me e mirë pas këtij proces.
Zyrtarët e KEK-ut kanë deklaruar se nuk kanë gjetur përkrahjen e institucioneve për zgjidhjen e çështjes së shpronësimeve, edhe pse këtë çështje thonë se e kanë ngritur në vazhdimësi tek institucionet relevante.
Ata kanë deklaruar se si shenjë e vullnetit të mirë të KEK-ut, për t’i dhenë hapësirë arritjes së marrëveshjeve miqësore me banorët e afektuar, që nga korriku i vitit 2016, kishte filluar ndalja e ekskavatorëve që punojnë në zbulimin e qymyrit. Përkundër kësaj, ata thonë se falë punës së palodhshme dhe menaxhimit efikas që ishte bërë në KEK, nga korriku vitit kaluar deri më tani, termocentralet e Kosovës ishin furnizuar nga rezervat e qymyrit që ishin zbuluar më herët, dhe deri tani nuk ka pasur ngecje në prodhimin e energjisë sipas planit dhe bilancit vjetor. Sido që të jetë, për shkak të ndërprerjes së punës në hapjen e mihjes në drejtim të fshatit Shipitullë, këto rezerva tashmë janë duke u shpenzuar.
Përpjekjet e vonuara të qeverisë për të gjetur zgjidhje
Vetëm kur u alarmua situata dhe kur u alarmua nga drejtuesit e KEK-ut, se energji elektrike mund të prodhohet edhe dy javë, është vënë në lëvizje Qeveria e Kosovës.
Dje kryeministri në detyrë, Isa Mustafa, zhvilloi një takim pune me ministrin e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, Ferat Shala, ministrin e Zhvillimit Ekonomik, Blerand Stavileci dhe drejtorin menaxhues të Korporatës Energjetike të Kosovës, Arben Gjukaj, ku është diskutuar për tejkalimin e vështirësive me të cilat pritet të ballafaqohet vendi, për prodhimin e energjisë elektrike.
Bartësit e këtyre institucioneve u zotuan se do të përshpejtojnë të gjitha veprimet në fushëveprim të tyre për të adresuar dhe zgjidhur sa më shpejtë të gjitha problemet në mënyrë që pengesat pronësore dhe të ndërtimeve pa leje në terren, të mos vënë në rrezik prodhimin e energjisë elektrike.
Pritet që qytetarët, të cilat kanë prona në atë pjesë, të bashkëpunojnë me KEK-un dhe institucionet shtetërore, për të hapur rrugë që vendi të mos vjen në rrezik rreth energjisë elektrike, duke përfituar të gjitha të drejtat që atyre u takojnë. Prandaj, pengesat e përkohshme, vetëm sa mund ta dëmtojnë vendin dhe të krijojnë obligime të paparashikueshme të importit të energjisë elektrike.
Por edhe nëse fillohet menjëherë me procesin e shpronësimit, nëse rezervat janë drejt fundit, Kosova rrezikon të përjetojë krizën energjetike, kjo sepse sipas dinamikës së ligjit dhe të punës, diku shkon nga dy muaj e gjysmë deri në tre muaj me dinamiken maksimale, sepse janë tri vendime që duhet të zbatohen, është procesi i vlerësimit të pronave, procesi i debateve publike, dhe procesi i shkallës së dytë të verifikimit të pronave. Këto tri vendime duhet të merren në organin më të lartë ekzekutiv që është Qeveria e Kosovës. /tesheshi.com/
