Bashkimi Evropian ka luajtur shumë kohë dhe besim në Ballkanin Perëndimor dhe, nëse dëshiron të fitojë konkurrencën me Rusinë dhe Kinën, duhet të ringjallë perspektivën e anëtarësimit, por në mënyrë të tillë që kandidatët të ndjejnë menjëherë disa nga përfitimet e anëtarësimit në BE, tha presidenti i komisionit të politikës së jashtme të Bundestagut gjerman, Michael Roth.
Në një editorial për Die Zeit, Roth theksoi se Evropa duhet të ndërmarrë hapa vendimtarë për të treguar se bashkëpunimi me demokracitë liberale është shumë më tërheqës dhe më i qëndrueshëm sesa bashkëpunimi me regjimet autoritare.
Agresioni rus kundër Ukrainës, sipas Roth, zgjoi BE-në nga gjumi i thellë gjeopolitik dhe e bëri atë “të rizbulonte një nga instrumentet e saj më të suksesshëm – politikën e zgjerimit”. Ajo politikë, shkruan politikani gjerman, ishte “motori i paqes, demokracisë, sundimit të ligjit dhe mirëqenies në Evropë, dhe tani është koha për të vazhduar këtë histori suksesi në Evropën Lindore dhe në Ballkanin Perëndimor”.
“Kthimi i luftës në Evropë na bëri të kuptojmë se stabilizimi dhe integrimi i fqinjëve tanë lindorë dhe juglindorë është gjithashtu në interesin tonë dhe mbi të gjitha. Kjo është arsyeja pse procesi i zgjerimit duhet të reformohet në atë mënyrë që njerëzit në vendet kandidate, edhe para anëtarësimit formal, të përfitojnë gradualisht nga avantazhet e para të BE-së”, tha Roth, i cili ishte sekretar i shtetit në Ministrinë e Punëve të Jashtme gjermane nga 2013 deri në 2021.
Gjashtë propozime
Ai tregoi se gjashtë propozime mund të shërbejnë si udhërrëfyes për një reformë të tillë të procesit të anëtarësimit, me të cilën vendet kandidate do të lidhen hap pas hapi me strukturat e BE-së edhe para anëtarësimit formal.
Para së gjithash, përfaqësuesit e vendeve kandidate që kanë arritur progres të kënaqshëm në fushën e demokracisë, sundimit të ligjit dhe qeverisjes së mirë brenda negociatave, tani duhet të marrin pjesë rregullisht në mbledhjet e Këshillit Evropian dhe në takimet e zgjedhura të Këshillit të Ministrave të BE, dhe vendimin për këtë do ta merr Këshilli i BE-së me vendim të kualifikuar dhe Parlamenti Evropian me rekomandimin e Komisionit Evropian.
Edhe përpara se të anëtarësohet, BE-ja duhet të bashkëpunojë edhe më ngushtë me vendet kandidate në fusha të rëndësishme si siguria, energjia dhe infrastruktura, sipas Roth.
Ai beson se, sidomos duke pasur parasysh ardhjen e dimrit, është e nevojshme të sigurohet furnizimi me energji i rajonit dhe se aksesi gradual në tregun e përbashkët evropian do të ishte një nxitje joshëse për kandidatët në rrugën e tyre drejt BE-së.
Ndihma e para-anëtarësimit për të mbështetur përpjekjet integruese, sipas Roth-it, duhet të rritet ndjeshëm për të mbushur boshllëqet e investimeve dhe për të zvogëluar atraktivitetin e kredive kineze.
Politikani gjerman këshillon se në zbatimin dhe kontrollin e projekteve të financuara nga BE-ja duhet të forcohet roli i shoqërisë civile të shumicës pro-evropiane, për shembull përmes konsultimeve të detyrueshme.
Një nga propozimet është që anëtarët e BE-së të marrin “kumbarë” për vendet kandidate individuale, në mënyrë që teknikisht dhe politikisht të vëzhgojnë dhe mbështesin nga afër rrugën e tyre evropiane.
Së fundi, Roth beson se vendimi për fillimin e procesit të anëtarësimit dhe hapjen ose mbylljen e kapitujve të negociatave në të ardhmen në Këshillin e BE-së duhet të merret me shumicë të cilësuar dhe jo me konsensus si më parë.
Konkurrenca e pamëshirshme e sistemit
Në tekst, Roth paralajmëron se “një konkurrencë e paepur e sistemit është ndezur në Ballkanin Perëndimor, midis demokracisë liberale dhe regjimeve autoritare të Rusisë dhe Kinës”.
Për shkak të hezitimit të BE-së, u krijua një hapësirë boshe politike dhe ekonomike, siç thotë ai, në të cilën u futën aktorë të tjerë, të cilët jo vetëm refuzojnë vlerat dhe interesat e BE-së, por edhe luftojnë kundër tyre me vendosmëri e madhe.
Në mesin e këtyre aktorëve, siç tha ai, Rusia po nxit trazira për të destabilizuar Ballkanin Perëndimor dhe për të parandaluar integrimin e mëtejshëm evropian të rajonit. “Dhe aty ku BE nuk bën mjaftueshëm, ose e bën shumë vonë, Putin e ofron veten si shpëtimtar në kohë telashe, për shembull në furnizimet me energji”, shkruan Roth.
Nga ana tjetër, synimi i Kinës, sipas Roth, është të zgjerojë ndikimin e saj në Ballkanin Perëndimor përmes ndërtimit të lidhjeve ekonomike, veçanërisht përmes investimeve të mëdha në infrastrukturë. “Në të njëjtën kohë, megjithatë, premtimet dhe realiteti rrallë përputhen, sepse shumë nga projektet e paralajmëruara nuk realizohen asnjëherë ose realizohen shumë ngadalë. Përveç kësaj, përfitimet ekonomike të projekteve të financuara nga bankat kineze dhe të realizuara nga kompanitë kineze me punëtorë dhe materiale kineze, janë nën një pikëpyetje të madhe”.
Roth shkruan në tekst se BE-ja nuk duhet t’i shmanget kësaj konkurrence, nëse dëshiron t’u tregojë me besueshmëri vendeve të Ballkanit Perëndimor se bashkëpunimi me demokracitë liberale është në fund të fundit më tërheqës dhe më i qëndrueshëm sesa bashkëpunimi me regjimet autoritare. “Një shumicë e madhe e qytetarëve të rajonit ende e shohin vendin e tyre në BE në të ardhmen, pavarësisht zhgënjimeve dhe premtimeve të thyera,” thotë gjermani.
“Reforma e propozuar do të rezultonte në një proces gradual të anëtarësimit që do ta bënte rrugën afatgjatë më tërheqëse dhe do të lidhte më fort vendet e Ballkanit Perëndimor me BE-në dhe nuk do të zbuste kriteret strikte për anëtarësim”, aryseton presidenti i Komiteti i Politikës së Jashtme të Bundestagut Gjerman. /tesheshi.com/
