Papa Françesku po shënon 12 vjet si lider i 1.4 miliardë katolikëve në botë, mes një prognoze mjekësore gjithnjë e më pozitive pas katër javësh trajtim spitalor për pneumoni të dyfishtë.
Papa, i cili u shtrua në Spitalin Gemelli të Romës më 14 shkurt, kaloi një natë tjetër të qetë, njoftoi Vatikani në deklaratën e tij të shkurtër të mëngjesit të enjten.
Një rreze X në gjoks konfirmoi përmirësime, njoftoi Vatikani të mërkurën, dy ditë pasi mjekët raportuan se ai nuk ishte më në rrezik të menjëhershëm për vdekje. Në raportin e fundit mjekësor thuhet se gjendja e Papës 88-vjeçar mbetet e qëndrueshme, por se fotografia është komplekse duke pasur parasysh dobësinë e tij të përgjithshme.
Pas dorëheqjes së papritur të Papa Benediktit XVI në vitin 2013, kardinali i atëhershëm argjentinas Jorge Mario Bergoglio u zgjodh Papa i ri më 13 mars të po këtij viti.
Gjatë 12 viteve të tij në detyrë, Françesku ishte një zë i dhembshurisë dhe paqes. Ai reformoi qeverinë e Vatikanit dhe mori masa kundër abuzimit të fëmijëve nga priftërinjtë. Megjithatë, mbeten disa sfida dhe kritika.
Luftimi i ngacmimeve seksuale
Përballja me plagën e përhapur të abuzimit seksual nga priftërinjtë dhe mbulimi i këtyre krimeve ishte një nga sfidat më të mëdha për Papën kur ai mori detyrën në 2013.
Një udhëtim në Kili në vitin 2018 doli të ishte një pikë kthese. Françesku fillimisht mbrojti peshkopin kilian nga akuzat se ai mbuloi krimet e një prifti më të vjetër, duke kërkuar që prokurorët të provonin fajin e tij.
Më vonë ai pranoi se kishte bërë “gabime serioze” në këtë rast, pranimi i parë i tillë nga një Papë. Ai thirri të gjithë peshkopët kilianë në Vatikan, pas së cilës të gjithë dhanë dorëheqjen.
Më vonë atë vit, ai hoqi priftin amerikan Theodore McCarrick nga kardinalati për abuzim, dhe në vitin 2019, hoqi statusin e tij priftëror. Ai gjithashtu mbajti një samit të paprecedentë në vitin 2019, ku u dëgjuan zërat e viktimave dhe ku premtoi një “betejë të gjithanshme” kundër abuzimit të klerikëve.
Pasuan ndryshime konkrete, nga hapja e arkivave të Vatikanit në gjykata, tek vendosja e një detyrimi ndaj autoriteteve të kishës për të raportuar dyshimet për abuzim dhe përpjekje për ta mbuluar atë.
Megjithatë, aktivistët thonë se ai nuk ka bërë sa duhet.
“Strukturisht, ato [Kishat Katolike] i ruajnë të gjitha elementet e një mbulimi – mungesën e transparencës, mbikëqyrjes së jashtme dhe sanksioneve të rrepta të detyrueshme”, tha një aktiviste, Anne Barrett Doyle, për agjencinë e lajmeve AFP vitin e kaluar.
Diplomacia
Françesku ka udhëtuar shumë, duke bërë 47 udhëtime jashtë vendit, të cilat i kanë dhënë përparësi atyre që ai i quan “periferitë” – vende me komunitete të vogla ose të margjinalizuara katolike.
Ai rregullisht bën thirrje për paqe në pika të ndezura si Sudani, Gaza dhe Ukraina dhe ka promovuar dialogun me besimet e tjera, veçanërisht me Islamin.
Nëntorin e kaluar, ai bëri thirrje për një hetim për të përcaktuar nëse Izraeli po kryen gjenocid në Gaza.
Djali i emigrantëve italianë në Argjentinë, Françesku ka qenë një mbrojtës i fortë i të drejtave të emigrantëve, duke përfshirë edhe kritikën e planeve të presidentit amerikan Donald Trump për dëbimin masiv të tyre.
Në udhëtimin e tij të parë jashtë Romës, Papa Françesku vizitoi ishullin Lampedusa, ku u takua me emigrantë që kishin ikur nga Afrika e Veriut.
Ai është gjithashtu një aktivist i zëshëm mjedisor. Në enciklikën e tij novatore të vitit 2015, Laudato Si (Lëvduar qofshin), ai i bëri thirrje botës që të veprojë shpejt për të luftuar ndryshimet klimatike, duke thënë se vendet e pasura mbajnë përgjegjësinë më të madhe.
Ana më problematike
Papa është një liberal që ka kërkuar të krijojë një kishë katolike më të hapur, veçanërisht për çështjen e divorcit dhe përfshirjen e anëtarëve LGBTQ.
Kjo qasje zemëroi tradicionalistët, veçanërisht vendimin e tij në vitin 2023 për të miratuar bekimet për çiftet e të njëjtit seks në disa raste. Vatikani u detyrua të qartësonte pozicionin e tij pas protestave në Afrikë dhe SHBA. Një kardinal gjerman, Gerhard Muller, dënoi “konfuzionin në doktrinë” të Françeskut në një libër të vitit 2023.
Nga decentralizimi i pushtetit dhe rritja e transparencës tek dhënia e roleve më të mëdha për laikët dhe gratë, Françesku ka zbatuar reforma themelore të Kurisë Romake, qeverisë qendrore të Selisë së Shenjtë.
Ai synoi veçanërisht financat e turbullta dhe të ndotura të Vatikanit, duke formuar një sekretariat të posaçëm për ekonominë në vitin 2014, duke goditur korrupsionin dhe duke shtrënguar mbikëqyrjen e investimeve dhe të Bankës së Vatikanit, duke çuar në mbylljen e pesë mijë llogarive.
Ai gjithashtu revolucionarizoi Sinodin, organin këshillues katolik, duke përfshirë gratë. Vendimet kryesore, si lejimi i grave për t’u bërë dhjakë, pritet të merren në qershor të këtij viti.
Gjatë reformave të tij institucionale, Françesku u përball gjithashtu me kundërshtime të forta, me disa kritikë që e akuzuan atë për sjellje “tiranike”. /tesheshi.com/
