Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, ka nënshkruar një urdhër ekzekutiv që zgjeron praktikën e diskutueshme, por financiarisht fitimprurëse, të minierave në det të thellë, në një përpjekje për të zhbllokuar aksesin e SHBA-së në mineralet dhe metalet kryesore nën shtratin e detit.
Urdhri synon të inkurajojë minierat në ujërat amerikane dhe ndërkombëtare, si pjesë e një përpjekjeje për të kundërshtuar kontrollin gjithëpërfshirës të Kinës mbi industrinë kryesore të mineraleve.
“Shtetet e Bashkuara kanë një interes themelor të sigurisë kombëtare dhe ekonomik në ruajtjen e lidershipit në shkencën dhe teknologjinë e detit të thellë dhe burimet minerale të shtratit të detit”, shkroi Trump në urdhër.
Urdhri i drejton administratës amerikane që të përshpejtojë lëshimin e lejeve të minierave sipas Aktit të Burimeve Minerale të Forta të Shtratit të Thellë të Detit të vitit 1980 dhe të krijojë një proces lëshimi lejesh përgjatë Shelfit të Jashtëm Kontinental të SHBA-së.
Lejet e minierave në shtratin e detit
Ai gjithashtu urdhëron një shqyrtim të përshpejtuar të lejeve të minierave në shtratin e detit “në zona përtej juridiksionit kombëtar”, gjë që ka të ngjarë të shkaktojë fërkime me bashkësinë ndërkombëtare.
Shtëpia e Bardhë pretendon se minierat në det të thellë do të gjenerojnë miliarda ton materiale, duke shtuar 300 miliardë dollarë dhe 100,000 vende pune në ekonominë amerikane gjatë dekadës së ardhshme.
Grupet mjedisore po bëjnë thirrje për ndalimin e të gjitha aktiviteteve minerare në det të thellë, duke paralajmëruar se operacionet industriale në fund të oqeanit mund të shkaktojnë humbje të pakthyeshme të biodiversitetit.
“Qeveria e Shteteve të Bashkuara nuk ka të drejtë të lejojë në mënyrë të njëanshme që industria të shkatërrojë trashëgiminë e përbashkët të njerëzimit dhe detin e thellë për përfitimin e disa korporatave”, tha Arlo Hemphill i Greenpeace.
Miniera në thellësi të mëdha
Minierat në det të thellë synojnë burime aq të vogla sa një patate, nga thellësitë 4,000 deri në 6,000 metra. Ato përmbajnë materiale të rëndësishme, duke përfshirë manganin, hekurin, kobaltin, bakrin dhe nikelin, të cilat përdoren në industrinë e mbrojtjes, hapësirës ajrore, energjisë dhe teknologjisë.
Qasja në mineralet kryesore është bërë gjithnjë e më e politizuar për shkak të varësisë së tepërt të industrisë nga Kina, një nga partnerët më të mëdhenj tregtarë të SHBA-së dhe një nga rivalët e saj më të mëdhenj gjeopolitikë.
Urdhri ekzekutiv i Trump i jep Sekretarit të Tregtisë të SHBA-së 60 ditë kohë “për të përshpejtuar procesin e shqyrtimit dhe lëshimit të lejeve të eksplorimit të mineraleve në shtratin e detit dhe lejeve të shfrytëzimit komercial në zona përtej juridiksionit kombëtar”.
Shtrati i detit mbetet një rajon i botës që është ende relativisht i paeksploruar. Më shumë pjesë e Hënës është hartëzuar sesa fundi i detit.
Rregulloret e minierave në det të thellë
Autoriteti Ndërkombëtar i Shtratit të Detit i OKB-së ka vendosur rregullore mbi minierat në det të thellë, por SHBA-të nuk janë anëtare të organizatës dhe nuk i kanë ratifikuar kurrë marrëveshjet përkatëse.
Sipas ligjit ndërkombëtar, SHBA-të kanë të drejtë të hapin miniera në det të thellë brenda ujërave të tyre territoriale – 200 km nga bregu. Megjithatë, Trump po kërkon të zgjerojë minierat në ujërat ndërkombëtare, duke cituar “një ligj të errët të vitit 1980 që autorizon qeverinë federale të lëshojë leje për minierat në shtratin e detit”, sipas The New York Times.
Përpjekjet e fundit për miniera në det të thellë kanë synuar ishullin e Samoas Amerikane, një territor amerikan në Oqeanin Paqësor.
Më herët këtë muaj, kompania e minierave në det të thellë me seli në Kaliforni, Impossible Metals, i kërkoi administratës Trump të nisë një ankand komercial për akses në mineralet përreth Samoas Amerikane, ujërat e së cilës janë nën juridiksionin e SHBA-së. /tesheshi.com/
