Ndarja e çmimeve Nobel është bërë e zanonshme tashmë, që pritet me padurim në rrethet e shkencëtarëve dhe akademikëve, sikundër edhe në rrethet letrare e politike kur vjen puna tek Nobeli për letërsinë dhe atë për paqen.
Por ndërkaq, shtetet bëjnë edhe një lloj bilanci me nderimin e shkencëtarëve dhe figurave publike të vendeve të tyre për të parë se ku janë me investimet në shkencë dhe me rolin që kanë në jetën publike ndërkombëtare për shkak të figurave që nxjerrin në vite.
Në një analizë të çmimeve Nobel të ndara në vite, duket se amerikanët, britanikët e gjermanët janë të parët në listë, por nuk mungojnë herë pas here edhe figura të rëndësishme me kombësi të ndryshme.
Kështu, pas votës Brexit, në Britani u dha alarmi se dalja nga Bashkimi Europian ishte një lajm i keq për shkencën në këtë vend, për shkak se nuk do të kishte fonde të mjaftueshme për të financuar punën e shkencëtarëve dhe akademikëve universitarë. Por duket se ky ka qenë një vit i mbarë për “trurin” britanik që përbën gjysmën e atyre që u nderuan me çmime Nobel për vitin 2016, deri më tani, pasi çmimi për ekonominë ndahet të hënën, ndërsa ai për letërsinë në një kohë tjetër këtë vit.
Treshja britanike David Thouless, Duncan Haldane dhe Michael Kosterlitz morën çmimin për fizikën, ndërsa Fraser Stoddart mori çmimin Nobel për kiminë së bashku me një koleg jo-britanik, duke shtuar numrin e vlerësimeve të Britanisë së Madhe në këto kategori me 23 dhe 24 të tilla.
Numri më i madh i fituesve britanikë janë nga fushat e fiziologjisë apo mjekësisë, mes të cilëve skocezi John Macleod (1923) për zbulimin e përbashkët të insulinës dhe kolegu i tij skocez, Sër Alexander Fleming (1945), që e ndau çmimin me dy të tjerë pasi aksidentalisht zbuloi penicilinën.
Në total, 98 britanikë janë tashmë në listën e fituesve të çmimit Nobel, një bilanc që renditet i dyti vetëm pas Shteteve të Bashkuara, që regjistron 258 laureatë të çmimit Nobel deri më tani.
Gjermania ka pasur 80 lauratë të Nobelit, me 24 çmime të marra në kimi dhe në fizikë. Fituesi më i famshëm gjerman, është sigurisht Albert Ajnshtajni, që u nderua në vitin 1921 për “shërbimet e tij në fizikën teorike, dhe sidomos për zbulimine ligjit të efektit fotoelektrik”.
Tabela e ndarjes së çmimeve Nobel jep një panoramë të shpërndarjes së tyre në vite.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
