Evropa nuk do të ketë asnjë vend në tryezë për bisedimet e paqes për Ukrainën, tha të shtunën i dërguari i lartë i Donald Trump për Ukrainën, pasi Uashingtoni dërgoi një pyetësor në kryeqytetet evropiane duke pyetur se çfarë mund të kontribuojnë në garancitë e sigurisë për Kievin.
Trump tronditi aleatët evropianë këtë javë duke ftuar presidentin rus Vladimir Putin pa u konsultuar më parë me ta ose me Kievin dhe duke deklaruar një fillim urgjent të bisedimeve të paqes në Ukrainë.
Zyrtarët e administratës Trump gjithashtu e kanë bërë të qartë ditët e fundit se presin që aleatët evropianë të NATO-s të marrin përgjegjësinë kryesore për rajonin pasi SHBA-ja tani ka prioritete të tjera, si siguria kufitare dhe kundërvënia ndaj Kinës.
I pyetur nëse ai mund të siguronte audiencën se ukrainasit dhe evropianët do të ishin në tryezën e bisedimeve, gjenerali Keith Kellogg tha në Konferencën e Sigurisë Globale në Mynih: “Përgjigja për pyetjen e fundit (në lidhje me evropianët), ashtu siç e pyetët ju, është jo”.
Ukrainasit, megjithatë, “natyrisht” do të jenë në tryezë, tha ai, duke shtuar se do të ishte marrëzi të sugjerohej ndryshe. Kjo provokoi menjëherë një qortim nga liderët evropianë.
“Nuk ka asnjë mënyrë që të kemi diskutime apo negociata për Ukrainën, të ardhmen e Ukrainës apo arkitekturën e sigurisë europiane, pa europianët”, tha presidenti finlandez Alexander Stubb në të njëjtën konferencë të sigurisë në Mynih.
“Por kjo do të thotë se Evropa duhet të bashkohet. Evropa duhet të flasë më pak dhe të bëjë më shumë”. Stubb tha se pyetësori i dërguar nga SHBA për evropianët do t’i “bënte evropianët të mendojnë”.
Diplomati evropian tha se dokumenti amerikan përfshin gjashtë çështje, njëra prej të cilave është specifike për vendet anëtare të Bashkimit Evropian. “Amerikanët po i afrohen kryeqyteteve evropiane dhe po pyesin se sa trupa janë të gatshëm të dislokojnë,” tha një diplomat.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Mark Rutte gjithashtu u bëri thirrje evropianëve të bashkohen.
“Dhe miqve të mi evropianë, unë do t’u thosha, bashkohuni në debat, jo duke u ankuar se mund të jeni, po ose jo, në tryezë, por duke paraqitur propozime, ide konkrete, duke rritur shpenzimet (mbrojtjen)”, tha ai në Mynih.
Franca po diskuton me aleatët e saj mundësinë e mbajtjes së një takimi jozyrtar të liderëve evropianë për Ukrainën për të diskutuar këto çështje, megjithëse asgjë nuk është vendosur në këtë fazë, tha të shtunën një zyrtar i presidencës franceze.
Ministri i Jashtëm polak Radoslaw Sikorski tha se ajo do të zhvillohet të hënën.
Kellogg i tha konferencës se bisedimet që synojnë t’i japin fund luftës midis Rusisë dhe Ukrainës mund të përqendrohen në koncesionet territoriale të Rusisë dhe të synojnë të ardhurat e Putinit nga nafta.
“Rusia është me të vërtetë një shtet nafte,” tha ai, duke shtuar se fuqitë perëndimore duhet të bëjnë më shumë në drejtim të zbatimit efektiv të sanksioneve ndaj Rusisë.
Më herët, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky bëri thirrje për krijimin e një ushtrie evropiane, duke thënë se kontinenti nuk mund të jetë më i sigurt për mbrojtjen nga Shtetet e Bashkuara dhe do të respektojë Uashingtonin vetëm me një ushtri të fortë.
Në një fjalim të pasionuar në Konferencën vjetore të Sigurisë në Mynih të politikëbërësve globalë, Zelensky tha se fjalimi i Zv/Presidentit të SHBA JD Vance një ditë më parë e bëri të qartë se marrëdhënia midis Evropës dhe Shteteve të Bashkuara po ndryshonte.
“Le të jemi të sinqertë – tani nuk mund të përjashtojmë mundësinë që Amerika t’i thotë ‘jo’ Evropës për çështje që e kërcënojnë atë,” tha Zelensky, duke iu referuar luftës së ndezur nga pushtimi rus i vendit të tij që hyn në vitin e katërt.
Ai tha se një ushtri evropiane – e cila do të përfshinte Ukrainën – ishte e nevojshme në mënyrë që “e ardhmja e kontinentit të varet vetëm nga evropianët – dhe që vendimet për evropianët të merren në Evropë”. Kombet evropiane bashkëpunojnë ushtarakisht kryesisht brenda NATO-s, por qeveritë deri më tani kanë hedhur poshtë thirrjet e ndryshme për krijimin e një ushtrie të vetme evropiane gjatë viteve, duke argumentuar se mbrojtja është një çështje e sovranitetit kombëtar.
Një zyrtar i lartë nga një shtet anëtar i Bashkimit Evropian lindor iu përgjigj skeptik propozimit të Zelensky-t për një ushtri evropiane, duke thënë: “Ekziston një forcë ushtarake evropiane e quajtur NATO”.
Zelensky tha se Kievi nuk do të pranonte kurrë një marrëveshje të bërë pas shpinës së tij dhe parashikoi se Putini do të përpiqej të bënte që Trump të marrë pjesë në paradën e Ditës së Fitores së Luftës së Dytë Botërore në Moskë më 9 maj “jo si një udhëheqës i respektuar, por si një mbështetje në performancën e tij”.
Administrata e Trump deri më tani ka krijuar përshtypjen midis disa aleatëve evropianë se po i bën lëshime Putinit për Ukrainën para se të fillojnë negociatat, megjithëse vërejtjet e disa zyrtarëve të lartë amerikanë kanë shkaktuar konfuzion.
Në një shenjë se ka ende njëfarë shkalle bashkëpunimi ndërkombëtar në epokën e re të Trump, ministrat e jashtëm të G7 – përfshirë SHBA – ranë dakord për një deklaratë të shtunën duke u zotuar të vazhdojnë të punojnë së bashku për të arritur një marrëveshje paqeje të qëndrueshme për Ukrainën me garanci të forta sigurie. /tesheshi.com/
