Rikthimi i SHBA-së nga aty ku e nxorri Palestina dhe Izraeli

Shtetet e Bashkuara iu bashkuan UNESCO-s, duke anuluar tërheqjen e saj gjatë administratës Trump, njoftoi agjencia kulturore e OKB-së.

Donald Trump njoftoi në vitin 2017 se po tërhiqte Shtetet e Bashkuara nga UNESCO, së bashku me Izraelin, duke akuzuar organin për paragjykim ndaj shtetit hebre, në një vendim që hyri në fuqi në vitin 2018.

Në një sesion të jashtëzakonshëm, Asambleja e Përgjithshme e OKB-së votoi me shumicë dërrmuese për kthimin e Shteteve të Bashkuara, raportoi një gazetar i AFP-së i pranishëm në votim, me rreth 132 anëtarë që votuan pro, 10 kundër dhe 15 abstenuan.

Midis atyre që votuan kundër ishin Irani, Siria, Kina, Koreja e Veriut dhe Rusia, delegatët e të cilëve dukej se kërkonin të vononin votimin përmes disa deklaratave rreth procedurës dhe amendamenteve të propozuara.

Shtetet e Bashkuara, një anëtar themelues i UNESCO-s, ishin një kontribuues i madh në buxhetin e saj deri në vitin 2011, kur organi pranoi Palestinën si shtet anëtar.

Kjo shkaktoi fundin e kontributeve sipas ligjit amerikan, gjë që çoi në njoftimin zyrtar të tërheqjes gjashtë vjet më vonë.

Audrey Azoulay, ish-ministrja franceze e kulturës, e cila ka qenë në krye të UNESCO-s që nga viti 2017, e ka bërë prioritet të mandatit të saj rikthimin e Shteteve të Bashkuara.

“Kjo është një ditë e madhe për UNESCO-n dhe multilateralizmin,” tha Azoulay të premten.

“Falë vrullit që është rikuperuar në vitet e fundit, organizata jonë po shkon sërish drejt universalizmit me kthimin e Shteteve të Bashkuara”, tha ajo.

Deri në pezullimin e kontributeve të saj në vitin 2011, vendosur gjatë administratës së Obamës – SHBA paguante rreth 22 për qind të buxhetit të UNESCO-s, ose 75 milionë dollarë.

Por Kongresi Amerikan, i cili atëherë kontrollohej plotësisht nga Partia Demokratike e presidentit aktual Joe Biden, në dhjetor hapi rrugën për Shtetet e Bashkuara për të rivendosur fondet, duke ndarë 150 milionë dollarë në buxhet.

Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken tha në mars se mungesa e SHBA në UNESCO i lejon Kinës të shkruajë rregullat për inteligjencën artificiale.

“Unë besoj fuqishëm se ne duhet të kthehemi në UNESCO – përsëri, jo si një dhuratë për UNESCO-n, por sepse gjërat që ndodhin në UNESCO në të vërtetë kanë rëndësi,” i tha Blinken komitetit të Senatit kur prezantoi buxhetin.

“Ata po punojnë për rregulla, norma dhe standarde për inteligjencën artificiale. Ne duam të jemi atje,” tha ai.

Shtetet e Bashkuara u tërheqën nga UNESCO në 1984 – nën presidencën e Reagan – dhe iu bashkuan organizatës pas një mungese prej gati 20 vitesh në tetor 2003.

“Shtetet e Bashkuara janë tërhequr tashmë dy herë. Ne nuk jemi të sigurt se sa herë të tjera presin që ne t’i mirëpresim ata,” i tha AFP një diplomat i Koresë së Veriut, duke kërkuar të mos identifikohej.

SHBA ka detyrime të prapambetura për anëtarësim në shumën prej 619 milionë, të cilat i detyrohen për periudhën 2011 dhe 2018 – më shumë se buxheti vjetor i agjencisë, i cili vlerësohet në 534 milionë dollarë.

Shtetet e Bashkuara do të paguajnë UNESCO-n në vitet e ardhshme për të mbuluar borxhin e saj, tha organizata.

UNESCO, me seli në Paris, është një organizatë arsimore, shkencore dhe kulturore e Kombeve të Bashkuara.

Si pjesë e aktiviteteve të saj, ajo përpilon një listë të vendeve të trashëgimisë botërore, mbron lirinë e medias, promovon zhvillimin e qëndrueshëm dhe drejton programe arsimore.

Përveç rinovimit të pagesave të rregullta për organizatën, SHBA-ja është zotuar të japë kontribute vullnetare në iniciativat arsimore në Afrikë, programe që promovojnë kujtimin e Holokaustit dhe mbrojtjen e gazetarëve, tha Azoulay të premten, raporton AFP. /tesheshi.com/