Restaurohet libri i parë i mjekësisë i shkruar nga Ibn-i Sina

Drejtoria Rajonale e dorëshkrimeve në qytetin Konya të Turqisë restauroi një prej kopjeve të dorëshkrimit “El-Kanun Fi’t Tıbb” i cili për qindra vjet ka qenë një nga punimet e rëndësishme të mjekësisë botërore të mjekut dhe filozofit të njohur të botës islame të shek.11, İbn-i Sina.

Libri i cili është përcaktuar si kopje e vëllimit të 2 të veprës me 14 vëllime të Ibn-i Sina-s i cili në perëndim njihet si “Avicenna” pasi u gjend pothuajse i ngurtësuar dhe me faqe të dëmtuara në një koleksion, me një punë të përpiktë tre mujore u restaurua dhe u risoll në botën e shkencës.

Shefi i Departamentit të Gjuhës Turke dhe të Letërsisë në Universitetin Shejh Edebali, Prof. Dr. Mustafa Koç, në një deklaratë për gazetarët duke vënë në dukje se “El-Kanun Fi’t-Tıbb” (Ligji i Mjekësisë) në botën e shkencës ka një ndikim të madh tha se pas vdekjes së Ibn-i Sina-s ka patur vlerësime dhe përkthime të panumërta për veprën në fjalë.

Koç duke vënë në dukje më tej se botës së shkencës i kanë rikthyer një vepër shumë të detajuar në vazhdim tha: “Lindja dhe perëndimi nga të dy anët janë munduar që këtë tekst jo vetëm ta kuptojnë në teori por edhe vendosin në praktikë. Deri në shekullin e 18-të referenca kryesore e mjekësisë në Evropë ka qenë kjo vepër. Sepse mbi Ibn-i Sina filluan ti japin kuptim shumë gjërave. Bota shkencore ishte me kokë poshtë. Një vepër që vinte nga lindja përqafohej me çdo gjë dhe në çdo gjë. Në lindje, Irani, Turqia dhe bota arabe kishte filluar që të gjitha referencat ti merrnin nga këto vepra të shkruara pas tij”.

Koç shpjegon se përkthimi i parë i veprës i bërë në përudhën osmane ndodhet sot në bibliotekën Nuruosmaniye, ndërsa në periudhën e 3 të Mustafa-së, para se të përkthehej bota shkencore nga këto vepra të vyera ka përfituar nga dorëshkrimet.

Koç duke theksuar se vëllimet e para të El-Kanun Fi’t Tıbb hynë në histori vetëm dy shekuj pas vdekjes së tij tha: “Kjo situatë nuk tregon se më parë nuk janë kryer punime por ne e dimë se vazhdimisht migrime dhe pushtime kanë bërë që shumë vepra të humben. Për këtë arsye nuk kemi mundur të gjejmë vëllimet e para. Filluan shumimet e kopjeve pas dy shekujsh. Vëllimet në arabisht u përhapën në të gjithë bibliotekat në botë, nga Turkistani lindor, në Evropë e deri në Andaluzi. Kjo tregon se nga veprat është përfituar vazhdimisht”.

Edhe ish-dekani i Fakultetit të Teologjisë në Universitetin Necmettin Erbakan, Prof. Dr. Ahmet Saim Arıtan ka theksuar se ka qenë një shërbim i madh për botën shkencore dorëzimi i veprave në bibliotekën e veprave të dorëshkrimit në Konya për tu restauruar.

Aritan i cili ka vënë në dukje se Drejtoria Rajonale e dorëshkrimeve në qytetin Konya është qendra më e rëndësishme e restaurimit pas asaj Süleymaniye ai ka shprehur më tej se “Kur vërejmë kapakun e librit shikojmë se është shkruar me një përsosmëri sa që nuk mund të dallohet me sy. U munduam ta lexojmë me llupë. Kapaku i dëmtuar është restauruar mjaft mirë. Në firmën sipër mundëm të lexonim vetëm ‘Hasbiyallah’. Vëllim i periudhës së selçukëve. Mjeshtrit mbi libër kanë firmosur brenda një rrethoreje 12 mm mbi libër. Nga pikëpamja shkencore është një vepër shumë e rëndësishme”.