Te Sheshi
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
    • Të Gjitha
    • Afrika
    • Amerika
    • Azia
    • Ballkani
    • Europa
    • Kosova
    • Lindja e Mesme
    Një Serbi tjetër: Koha për paqe e pajtim me Kosovën!

    Një Serbi tjetër: Koha për paqe e pajtim me Kosovën!

    Kurti, me gjashtë kushte për formimin e Zajednicës

    Kurti, me gjashtë kushte për formimin e Zajednicës

    Lufta në Jemen: SHBA kap armët iraniane nga “aleatët”

    Lufta në Jemen: SHBA kap armët iraniane nga “aleatët”

    Netanyahu: Lidhjet me shtetet arabe, më prioritet se paqja me palestinezët

    Netanyahu: Lidhjet me shtetet arabe, më prioritet se paqja me palestinezët

    Dokumentet britanike: Bush urdhëron CIA-n të gjejë zëvendësues për Arafatin

    Dokumentet britanike: Bush urdhëron CIA-n të gjejë zëvendësues për Arafatin

    E paimagjinueshmja ndodh në areoportin e Tel Avivit

    E paimagjinueshmja ndodh në areoportin e Tel Avivit

    Presidenti kroat: Serbia do të duhet ta njohë Kosovën!

    Presidenti kroat: Serbia do të duhet ta njohë Kosovën!

    Asocacioni, Kurti sfidon sërish amerikanët

    Asocacioni, Kurti sfidon sërish amerikanët

    Sfida e gazit, AFP: Dimri s’ka mbaruar ende, ç’po bën Evropa?

    Sfida e gazit, AFP: Dimri s’ka mbaruar ende, ç’po bën Evropa?

  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet
Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
    • Të Gjitha
    • Afrika
    • Amerika
    • Azia
    • Ballkani
    • Europa
    • Kosova
    • Lindja e Mesme
    Një Serbi tjetër: Koha për paqe e pajtim me Kosovën!

    Një Serbi tjetër: Koha për paqe e pajtim me Kosovën!

    Kurti, me gjashtë kushte për formimin e Zajednicës

    Kurti, me gjashtë kushte për formimin e Zajednicës

    Lufta në Jemen: SHBA kap armët iraniane nga “aleatët”

    Lufta në Jemen: SHBA kap armët iraniane nga “aleatët”

    Netanyahu: Lidhjet me shtetet arabe, më prioritet se paqja me palestinezët

    Netanyahu: Lidhjet me shtetet arabe, më prioritet se paqja me palestinezët

    Dokumentet britanike: Bush urdhëron CIA-n të gjejë zëvendësues për Arafatin

    Dokumentet britanike: Bush urdhëron CIA-n të gjejë zëvendësues për Arafatin

    E paimagjinueshmja ndodh në areoportin e Tel Avivit

    E paimagjinueshmja ndodh në areoportin e Tel Avivit

    Presidenti kroat: Serbia do të duhet ta njohë Kosovën!

    Presidenti kroat: Serbia do të duhet ta njohë Kosovën!

    Asocacioni, Kurti sfidon sërish amerikanët

    Asocacioni, Kurti sfidon sërish amerikanët

    Sfida e gazit, AFP: Dimri s’ka mbaruar ende, ç’po bën Evropa?

    Sfida e gazit, AFP: Dimri s’ka mbaruar ende, ç’po bën Evropa?

  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet
Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
Te Sheshi
Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet

Dasmat në Kosovë, dje dhe sot: Lamtumirë traditë! (përveç flamurit e t`shtimes me armë)

Nga te Sheshi
08/08/2015
në Kryesore, Sociale & Shoqëri
Reading Time: 5 mins read
A A
Dasmat në Kosovë, dje dhe sot: Lamtumirë traditë! (përveç flamurit e t`shtimes me armë)
17
SHPËRNDARJE

Nga Donat Maloku

Stina e verës padyshim mund të quhet edhe si ‘stinë e dasmave’. Ahengjet familjare në trevat kudo që ka shqiptarë zakonisht përzgjedhen të bëhen në këtë stinë për arsye të shumta. Një prej kryesorëve është se mërgimtarët kthehen për pushime në vendlindjet e tyre dhe më pas në dasma takohen me të afërmit ku edhe organizimi familjar bëhet më i begatë.

Dasmat bëhen nga më të ndryshme, sipas traditës së vendit ku çifti ka kaluar pjesën më të mirë të jetës, të ndikuara nga emigracioni, ekonomia e familjeve dhe koncepti i fisit.

Deri në fillim të viteve 90-ta, dasma shqiptare zgjaste një javë rresht dhe të ftuar ishin mbi 100 vetë. Harxhimet ishin të mëdha për familjen, por që i merrnin mbrapsht pasi të ftuarit nuk bënin dhurata, por hidhnin lekë në tabaka, “zakon” i stisur gjatë sistemit komunist, ardhur prej varfërisë, por që ka mbetur dhe sot. Sot janë të rralla dasmat e tilla të mëdha. Më e zakonshmja është ajo e tipit ku dasma zgjat një natë ku zakonisht ditën e dielë në mbrëmje bëhet martesa, ftohen 200 apo më shumë persona varësisht nga të ardhurat e familjes dhe atë natë përfundon gjithçka.

Janë shpeshtuar rastet kur familjet për shkak të kushteve familjare nuk organizojnë dasma të tipit që cekëm, ku dhëndëri dhe nusja ftojnë vetëm familjen e ngushtë, hallat, tezet dhe shoqërinë rreth 50, 70 veta, shtrohet një banket i vogël; gjatë të cilit nusja ndërron dy dhe tre fustane, pasi sigurisht është dita e saj.

Tradita tek dasmat shqiptare ka mbetur vetëm te vallet tradicionale. Kjo valle është më e pëlqyera tek familjet shqiptare dhe dominon në ahengje, duke i mbijetuar kohës përdallim nga shumë tradita të mëherëshme.

Deri në vitet 40 nuk kishte dasëm ku të mos kërciste pushka për qejf. Më pas në vitet e sistemit komunist për dasmat me armë as që bëhej fjalë, ndërsa pas vitit ‘97 ato u rishfaqën përsëri ku edhe sot armët krisin në ahengje të ndryshme familjare.

Profesorët e etnologjisë dhe sociologët të pyetur për organizimin e dasmave dikur dhe sot, thonë se kanë ndodhur ndryshime të mëdha, ndoshta edhe për shkak të kushteve ekonomike, pasi dasmat dikur zgjatëshin më shumë se një muaj tani janë reduktuar në netë. Derisa, thonë se nuk ekziston ndonjë dallim i madh mes organizimit të dasmave në Kosovë dhe Shqipëri.

dilaver kryeziu

Koreografi, Dilaver Kryeziu, njëherit profesor në Fakultetin Filozofik, dega Etnologji, ka deklaruar për portalin “Te Sheshi”, se nuk mund të krahasohet e as të bëhet fjalë për ndonjë krahasim në mes të dasmave që organizohen ditët e sotme dhe atyre që janë organizuar në të kaluarën, por gjithmonë duke u bazuar në tradicionalen. “Këtë e them duke u bazuar në tri karakteristikat themelore të dasmave tradicionale: Kulaqi (nisja e dasmës në shtëpinë e djalit), Kangjegji (vënia e kanës në shtëpinë e vajzës) si dhe dasma në shtëpinë e djalit (pritja e mysafirëve), organizime që sot mungojnë”, ka deklaruar profesor Kryeziu.

Ndërkaq, lidhur me atë se sa dallojnë dasmat që organizohen në Kosovë dhe ato në Shqipëri, koreografi Dilaver ka thënë se një gjë e tillë varet se për cilën krahinë flitet, megjithatë mendon se nuk ka shumë dallime të mëdha kur dihet se kemi një kulturë dhe një traditë.

ferdi kamberi

Sociologu, Ferdi Kamberi, në një prononcim për portalin “Te Sheshi”, ka thënë se dasma konsiderohet një ngjarje e rëndësishme e jetës shoqërore dhe është pjesë e memories kolektive që pasqyron identitetin, kulturën, artin, traditën e një populli.
“Edhe tek shqiptarët, qysh herët dasmat kanë pasur karakter festiv, ato janë shoqëruar më shumë karakteristika interesante. Në përgjithësi tek shqiptarët pjesa më e madhe e karakteristikave janë potencuar në të drejtën zakonore e cila qysh në shekullin XIV ka qenë unifikuese për trevat shqiptare, megjithëse dallimet e secilës trevë kanë qenë të ndryshme.  Nëse bëjmë një krahasim ndërmjet dasmave në të kaluarën dhe të tashmën, mund të shohim se dikur kryesisht dasmat (kemi fjalën për martesa) zgjatnin më shumë se një muaj, mirëpo me kalimin e kohës këto dasma filluan të reduktoheshin në një javë, më vonë në tri ditë dhe netë.

Mendoj se ka humbuar shumë tradita e dikurshme, këtu kanë ndikuar edhe faktorët socio – ekonomik, jeta individuale, kriza e vlerave, kriza e moralit, kriza e identitetit, si dhe faktorë të tjerë. Kjo ka bërë që pikërisht këta faktorë të ndikojnë jo vetëm në dasma, por edhe në prishjen e konstruktivitetit të familjes si agjent i parë i socializimit, sepse në momentin kur kemi krizë të vlerave ajo pastaj krijon një efekt domino edhe në proceset të tjera të vlerave dhe kulturave. Në këtë kontekst, shoqëria shqiptare si duket po vuan nga një gjendje ‘anomike – mungese të normave sociale’ dhe imitim i diçka që është kopje apo siç thotë Derrida ‘Simulakra’, kopje e diçkaje e cila nuk ekziston”.

“Sa i përket dallimit të organizimit të dasmave në Kosovë dhe Shqipëri, sociologu Kamberi thotë se nuk janë aq të mëdha. “Dasmat si në Shqipëri po ashtu edhe në Kosovë janë pothuajse të njëjta, ku përfshijnë natën e beqarisë, fejesat apo ndërrimin e unazave dhe darka, pastaj muaji i mjaltit, ftesat e musfarivëve, etj. Ndërsa, në Kosovë kemi raste kur edhe organizojnë dasma dy llojeve: një me familjar dhe një me shoqëri të gjërë”, ka deklaruar Kamberi.

Legjendë gjakovare: Si u përleshën krushqit dhe nuset?

Në Dushkajë të Gjakovës dasmat janë bërë madhështore deri në marrëzi. Një legjendë ekziston nga këto anë. Ku janë Varret e Krushqve, në një mal të Dushkajës, në mes të fshatrave: Gergoc, Maznik, e Kralan, janë takuar në rrugë dy krushqi, nga dy dasma dhe janë vra deri në një, ku nuk ka mbetur asnjë i gjallë, edhe nuset zbritën nga qerret dhe dolën në dyluftim me njëra tjetrën dhe sot është vendi i asaj gjakderdhjeje.

E gjithë kjo për çfarë? Vetëm mos t’ia lëshojnë udhën njëri-tjetrit, dy krushqitë, me pretekst, se udha e krushqeve, nuk thyhet…sepse rrugët ishin të ngushta vetëm, vetëm një kahëshe. E sot, në ato treva, kur bëhet dasma, kur takohen dy krushqi në rrugë, njëra krushqi ndalet, ia heqin zinxhirët e qerreve të kuajve, i lëshojnë përtokë, derisa kalon kolona e krushqve të tjerë, derisa të ndërrohen në rrugë, shkëmbejnë cigare, pijnë në këmbë, përshëndeten dhe ia urojnë njëri-tjetrit martesat dhe vazhdojnë udhën. /tesheshi.com/

 

 

Të ngjashmeLajme

Një Serbi tjetër: Koha për paqe e pajtim me Kosovën!
Ballkani

Një Serbi tjetër: Koha për paqe e pajtim me Kosovën!

02/02/2023
Mallkime në funeralin e një kardinali të akuzuar për pedofili: U përcëlloftë në ferr!
Sociale & Shoqëri

Mallkime në funeralin e një kardinali të akuzuar për pedofili: U përcëlloftë në ferr!

02/02/2023
Divorcet, drejtësia italiane “ndan” fëmijët nga gjyshërit
Sociale & Shoqëri

Divorcet, drejtësia italiane “ndan” fëmijët nga gjyshërit

02/02/2023
Lajme të tjera
SHBA, vritet nga policia një tjetër adoleshent me ngjyrë, ndërsa Fergusoni përgatitet për protesta

SHBA, vritet nga policia një tjetër adoleshent me ngjyrë, ndërsa Fergusoni përgatitet për protesta

Milani në hall – Ibra apo Witsel

Milani në hall – Ibra apo Witsel

Ndërron jetë nga djegiet babai i foshnjes palestineze që u vra nga izraelitët në Nablus

Ndërron jetë nga djegiet babai i foshnjes palestineze që u vra nga izraelitët në Nablus

TË FUNDIT

Kohë të vështira për Juven, më e keqja s’ka mbarruar…

Kohë të vështira për Juven, më e keqja s’ka mbarruar…

10 orë Më parë
Diçka s’po shkon te biznesi i Markut…

Diçka s’po shkon te biznesi i Markut…

11 orë Më parë
Hagë: ulje dënimi për ish-dyshen e UÇK-së

Hagë: ulje dënimi për ish-dyshen e UÇK-së

11 orë Më parë
Mallkime në funeralin e një kardinali të akuzuar për pedofili: U përcëlloftë në ferr!

Mallkime në funeralin e një kardinali të akuzuar për pedofili: U përcëlloftë në ferr!

11 orë Më parë

NA NDIQNI!

KRYESORE

  • Kryesore
Një Serbi tjetër: Koha për paqe e pajtim me Kosovën!

Një Serbi tjetër: Koha për paqe e pajtim me Kosovën!

02/02/2023
Kurti, me gjashtë kushte për formimin e Zajednicës

Kurti, me gjashtë kushte për formimin e Zajednicës

02/02/2023
Pamje: një armë e re e fuqishme po mbërrin në Ukrainë

Pamje: një armë e re e fuqishme po mbërrin në Ukrainë

02/02/2023
Një episod me Henry Ford: kë zgjodhi mes dy të shkolluarve për t’i besuar post?

Një episod me Henry Ford: kë zgjodhi mes dy të shkolluarve për t’i besuar post?

02/02/2023

SHOSHITJE

  • Opinione

Nga Klaus Jurgens*: Si po ndërhyjnë mediat e huaja në zgjedhjet në Turqi

Nga Farid Hafez*: Pse e djathta ekstreme është e fiksuar pas djegies së Kur’anit?

Nga Dr. Arben Ramkaj: Djegia e Kur’anit, sot librat e nesër njerëzit!

Nga Jeanne Prades*: Qasja ndaj Islamit në Evropë, ku ndryshojnë Franca, Gjermania dhe Britania e Madhe?

Nga Gerti Gjyzeli: Drejtësia(e pavdekshme) popullore në Shqipëri

Te Sheshi

© 2021 TESHESHI.COM - Portal mbarëkombëtar. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Harta e faqes

  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet

Na ndiqni

Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet

© 2021 TESHESHI.COM - Portal mbarëkombëtar. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist