Revista prestigjoze ndërkombëtare “The Economist” i kushton kopertinën e këtij muaji ndryshimeve politike në Europë duke konkluduar se një Emanuel Macron dinamik dhe një Angela Merkel “e zvogëluar” tregojnë një rend të ri në Evropë...
Kush po e drejton Europën? Në fillim të këtij viti, përgjigja ishte e qartë. Angela Merkel po lëvizte në mënyrë të pandalshme drejt një fitoreje të katërt zgjedhore, ndërkohë që Britania ishte jashtë, Italia “u rrëzua” dhe Franca e mbërthyer nga frika se Marine Le Pen mund të bëhej “Donald Trump”-i i Francës.
Këtë javë, të gjitha duken shumë ndryshe. Zonja Merkel fitoi zgjedhjet e saj më 24 shtator, por me një rezultat të ulët votash dhe vendesh sa që tashmë mund ta konsiderojmë një figure “të zvogëluar”.
Gjermania përballet me muajt e bisedimeve të ndërlikuara të koalicionit me tre mënyra. Rreth 6 milion votues mbështetën një parti ksenofobe të krahut të djathtë, shumë prej të cilëve në shenjë proteste ndaj politikave të refugjatëve të Merkel. Duke mos pasur vende, “Alternativa për Gjermaninë”, një forcë përçarëse dhe polarizuese, tani është partia e tretë më e madhe e Bundestagut.
Megjithatë, në perëndim të Rinit, me një parlament të dominuar nga partia e tij e re dhe e përkushtuar, presidenti francez Emmanuel Macron po shpërthen me ambicie. Këtë javë ai përdori një fjalim në lidhje me Bashkimin Evropian për të vënë në qendër të vëmendjes kërkesën e tij. Nëse z.Macron mund ta rikthejë Francën në qendër të BE-së pas një dekade që ajo këndonte në korr, varet jo vetëm nga planet e tij për Europën, por edhe për suksesin e tij në shtëpi, duke reformuar një vend që është parë si i pandryshueshëm.
Njeriu protagonist i Angela-s
Filloni me Evropën. Fjalimi i kësaj jave ishte i mbushur me ide, duke përfshirë një buxhet të përbashkët ushtarak dhe një agjenci për “risitë radikale”, si dhe dëshirën për të forcuar zonën e euros. Në një nivel, oferta e z. Macron për rolin e novatorëve intelektualë në Evropë përshtatet me një traditë të gjatë franceze. Për më tepër, elementë të fjalimit të tij si një taksë e re për karburantet në kufijtë e BE-së, një propozim për tatimin e firmave të huaja të teknologjisë, ku ata fitojnë para në vendet ku janë regjistruar, një kryqëzatë kundër “social dumping” (forca e lirë punëtore) me normat e tatimit të korporatave, të harmonizuara, duke mbajtur me përpjekjet e hershme franceze për të ndaluar shtetet anëtare që konkurronin “pabesisht” kundër njëri-tjetrit.
Megjithatë, z. Macron ka një qëllim më delikat dhe radikal sesa drejtimi i stilit të vjetër; dhe si për ta provuar këtë, ai ra dakord këtë javë që “Alstom”, i cili prodhon trena të shpejtësisë së lartë, mund të ndryshonte drejtim nga influenca e shtetit duke u shkrirë me rivalin gjerman të sektorit privat.
Qëllimi i tij është t’i japë lamtumirën populizmit duke krijuar një ekuilibër ndërmjet sigurimit të punës për qytetarët nga njëra anë dhe duke i inkurajuar ata që të përqafojnë risitë, të cilat shumë i kanë frikë sepse mendojnë se do i kushtojnë vendin e punës, nga ana tjetër.
Në fjalën e tij, z. Macron solli në vëmendje gjithashtu rastin për ndërprerjen dixhitale dhe përfundimin e tregut të vetëm dixhital. Reforma e Eurozonës do ta bënte Evropën më pak të ndjeshme ndaj krizës së ardhshme financiare.
Merita e këtyre ideve varet nëse ato çojnë në një Evropë me më shumë iniciativë, të hapur dhe të sigurtë ose në një kështjellë proteksionistike. Por ato edhe mund të mos provohen fare, nëse Macron mund të mos ketë sukses të politikave të tij në shtëpi.
Sepse, nëse Franca mbetet një kërcënim për stabilitetin ekonomik të BE-së dhe jo një burim i forcës së tij dhe presidenti i saj kurrë nuk mund të jetë më shumë se një lojtar tjetër pranë kancelarit gjerman.
Politika e brendshme e z. Macron duket se ka patur një fillim të dobët. Ai ka “vjedhur” vemendjen e titujve të parë të gazetave falë faturës së madhe për make-up, rënies së popullaritetit të tij dhe arrogancës rreth qasjes së tij “jupiteriane” në pushtet.
Parashikueshmërit, francezët “e hidhur” tashmë po kundërshtojnë legjitimitetin e planeve për të cilat ata e zgjodhën z.Macron për t’i realizuar. Reforma në Francë, me sa duket, ndjek një model; qëllimi vjen nga rruga; qeveria refuzon; imobilizimi zë vend.
Megjithatë, në një vështrim më të afërt, z. Macron mund të jetë gati për të thyer modelin. Diçka e jashtëzakonshme, nëse është vënë re ndopak, ndodhi këtë verë. Ndërsa shumica e francezëve ishin në plazh, z.Macron negocioi dhe u pajtua me sindikatat për një reformë të gjerë dhe liberalizuese të punës, të cilën ai e nënshkroi në 22 shtator, e gjithë kjo me bujë minimale. As sindikatat militante të Francës, as “zjarri” i tyre i majtë, deri më tani nuk kanë tërhequr mbështetjen masive, që kishin shpresuar, në rrugë.
Plotësisht 59% e francezëve thonë se ata e mbështesin reformën e punës. Më shumë protesta do të pasojnë. Betejat më të vështira, mbi pensionet, taksat, shpenzimet publike dhe arsimi, janë përpara. Macron duhet të mbajë nervat e tij, por, befasisht, ai tashmë ka kaluar testin e tij të parë të madh.
Në shumë mënyra, 39-vjeçari Macron ende nuk është kuptuar mirë.
Pas paraqitjes së jashtme prej arroganti, po del një udhëheqës, i cili duket se është i guximshëm, i disiplinuar dhe i zhytur në mendime. I guximshëm, sepse reformat e punës, siç e dinë Gjermania dhe Spanja, kanë nevojë për shumë kohë që të përkthehen në krijimin e vendeve të punës dhe zakonisht u japin u japin shpërblime politike trashëgimtarëve të atyre që bëjnë në të vërtetë punën e palodhur. I disiplinuar, sepse ai e parashtroi qartë para zgjedhjes së tij atë që ai planifikoi të bënte dhe e mbajti fjalën e tij. Sindikatat u konsultuan plotësisht dhe dy nga tre më të mëdhenjtë e pranuan reformën.
Krahasoni këtë me paraardhësin e tij, François Hollande, i cili e provoi reformën me vjedhje dhe hasi vetëm akuza për shpërdorim.
Së fundi, një analizë e menduar: z.Macron nuk i qaset politikës si një menuje “à la carte”. Ai ka kuptuar se si teknologjia digjitale është duke dislokuar botën e punës. Filozofia e tij qeverisëse është të përshtasë sistemin e vjetëruar të rregullave dhe mbrojtjeve të Francës në përputhje me rrethanat.
Gjatë disa viteve të fundit, një Francë e dëmtuar ka qenë një partner kronik i dobët për Gjermaninë, duke e shtyrë znj. Merkel në një rol solo, që ajo as nuk e ka kërkuar as nuk e ka pëlqyer. Nëse do të ndryshohet kjo dinamikë, z. Macron duhet të lëvizë me shpejtësi që të përputhet me ligjin e tij të punës me një rishikim të buxhetit joefikas të stërvitjes së Francës, të rrisë numrin e praktikave dhe të rinovojë shërbimet e punësimit të përgjumur të shtetit.
Ai gjithashtu duhet të shpjegojë me një ton më pak përbuzës pse planet e tij për uljen e taksave, duke përfshirë taksën e pasurisë në Francë dhe taksën e koorporatave, nuk janë të dizejuara thjesht për mbështetur biznesin dhe për më shumë të ardhura. Në Evropë ai ka nevojë të sigurojë ekonomitë veriore dhe më të hapura se ai nuk po përpiqet të ngrejë mure.
Natyrisht, hapat e parë të z.Macron në qendër të vëmendjes mund të lëkunden. Shanset për çdo lider që reformon Francën nuk janë kurrë të larta. Ai do të luftojë për t’a bindur Gjermaninë të përqafojë vizionin e tij për reformën e Eurozonës. Por, nëse ky vit ka treguar ndonjë gjë, është fakti se, është një gabim të vëmë bast kundër të mrekullueshimit z.Macron. /tesheshi.com/
