Deri më tani, në debatin gati mbi 20-vjeçar mbi ikjen e gjermanit të fundit nga Shqipëria, më specifikisht nga Shkodra, nëse kjo ka ndodhur me datë 28-të apo me 29-të, nuk është trajtuar fakti se kur hyri partizani i parë në Shkodër; pasi dhe kjo do ishte në funksion të sqarimit të së vërtetës së ndodhur mes këtyre dy datave.
Pra, jemi marrë me gjermanin e fundit e aspak me partizanin e parë.
Dhe, duke iu referuar kujtimeve të At zef Pllumit në veprën e tij të njohur “Rrno për me tregue”, partizani i parë ka hyrë më 29-të. Sa për 28-ën, kleriku i njohur i paraqet gjermanët në ikje, por jo tërësisht të ikur. Ja çfarë shkruan i ndjeri:
28 Nandori 1944 qe nji ditë e ftohtë, e zymtë, ndoshta ma e zymta që prej shpalljes së pamvarsisë. Qysh në fëmijni këtë ditë e kishim festue me dritë, ngjyra, kangë, brohori e flamuj. Flamujtë ishin naltue në kumbanoret e kishave, por ishin si të vetmuem dhe atë ditë nuk i kqyrte kurrkush.
Gjermanët ishin largue të gjithë prej kazermave, zyrave dhe vend-rojeve të tyne në drejtim të Malit të Zi. Shkodra priste hyjmen e partizanëve, të cilët ndër kodra të Bardhajve, në Postribë e përtej Urës së Bahçallëkut pritshin largimin e plotë të gjermanëve.
…………..
29 nandori gdhini ditë e zymtë dhe e ftohtë. Në orën 10.30 -11 nëpër rrugët kryesore të qytetit hyni brigada partizane e prime prej major Gjin Markut. Flamurit kombtar që valvitnin përpara i kishin shtue nji yll të kuq. Na kqyrshim pas grilave të dritareve.
Edhe pse çështja e datës së çlirimit është atribut i historianëve, politika e ka marrë peng atë dhe nuk e lëshon, pavarësisht fakteve të servirura.
Data 29 nëntor si datë e çlirimit të Shqipërisë, u hoq me dekret presidencial nga ish-presidenti Berisha fill pasi PD erdhi në pushtet në vitin 1992. Në gjykimin e të djathtëve, ajo ishte një datë e kompromentuar ideologjikisht, pasi ishte zgjedhur prej Enver Hoxhës për të qenë në sinkron me datën e çlirimit të Jugosllavisë një vit më vonë, pra me datë 29 nëntor.
Por pas ardhjes së PS-së në pushtet në vitin 1997, gjithaçka u kthye zyrtarisht siç ishte, por palët mbetën të ndara, sikurse dhe sot.
Tani, sikur të ndodhte e të ngjallej gjermani i fundit për të deklaruar me gojën e tij nëse e kaloi kufirin me 28 apo me 29, nuk ka gjasë që qasja politike në Shqipëri ndaj datave në fjalë të ndryshojë. /tesheshi.com/
