Një raport në revistën Foreign Affairs thotë se mbrojtja aktuale kundër armëve biologjike është e dobët dhe se kontrolli i pandemisë COVID-19 ishte i mundur vetëm sepse virusi nuk ishte mjaftueshëm vdekjeprurës. Ndaj theksohet nevoja për të kontrolluar armët biologjike para se të jetë tepër vonë.
Raporti, shkruar nga Roger Brent, Greg Jr. dhe Jason Matheny – sugjeron që liderët botërorë duhet t’i japin përparësi zhvillimit të një mbrojtjeje të fortë kundër armëve biologjike, e cila përfshin zhvillimin e sistemeve të mbikëqyrjes për zbulimin e sëmundjeve të shkaktuara artificialisht, rritjen e efikasitetit në shpejtësinë e prodhimit të vaksinave dhe efektivitetin e tyre, si dhe vendosjen e kontrolleve të rrepta në teknologjinë e prodhimit.
Raporti thoshte se COVID-19 dhe pasojat e tij – duke përfshirë ndërprerjen e ekonomisë globale, ndërprerjet e jetës së përditshme, tensionet sociale dhe politike, presionin mbi sektorin shëndetësor dhe vdekshmërinë – kanë zbuluar një dobësi serioze në mbrojtjen kundër sulmeve me armë biologjike.
Përparimet shkencore në biologjinë molekulare dhe njerëzore, së bashku me inteligjencën artificiale, kanë mundësuar inxhinierinë e viruseve vdekjeprurëse që depërtojnë lehtësisht në sistemin imunitar, përhapen me shpejtësi dhe shkatërrojnë në mënyrë efektive trupin e njeriut.
Mbrojtja është thelbësore
Raporti thekson se përparimet në bioteknologji dhe inxhinieri gjenetike e kanë bërë më të lehtë për shtetet, individët dhe grupet terroriste zhvillimin e armëve biologjike dhe është bërë më e lehtë të prodhohen sëmundje duke përdorur materiale të disponueshme komerciale.
Për më tepër, mbështetja e sotme në sistemet e inteligjencës artificiale i bën të dhënat e bioarmëve të prekshme ndaj hakerave dhe vjedhjeve dhe mund të bien në duar të gabuara, duke theksuar më tej nevojën për të zhvilluar mbrojtje kundër kërcënimeve biologjike.
Raporti bën thirrje për ndërtimin e një sistemi për të zhvilluar vaksina dhe ilaçe antivirale në mënyrë që popullata e botës të mund të vaksinohet brenda 100 ditëve nga shpërthimi. Gjithashtu thekson rëndësinë e pajisjes së ndërtesave me sisteme të filtrimit të ajrit, kufizimin e financimit të eksperimenteve biologjike dhe kontrollin e rreptë të kompanive që shesin materiale biologjike.
Theksohet se marrëveshjet ndërkombëtare, siç është Konventa për Armët Biologjike e vitit 1972, nuk ia dolën mbanë për t’i larguar shtetet nga zhvillimi i programeve të armëve biologjike.
Në vitin 2024, Departamenti Amerikan i Shtetit zbuloi se Koreja e Veriut dhe Rusia kanë programe të armëve biologjike, ndërsa Kina dhe Irani po kryejnë kërkime biologjike që mund të përdoren si armë, megjithëse të gjitha këto vende janë nënshkruese të Konventës.
Një histori e gjatë
Raporti thekson se në vitet 1960, SHBA kreu eksperimente për të përhapur armët biologjike në mjedisin e saj në rast se një sulm bërthamor nga Moska shkatërronte arsenalin bërthamor të Uashingtonit.
U spërkatën baktere të padëmshme në tunelet e metrosë në Nju Jork dhe në zonën e Gjirit të San Franciskos. Gjithashtu u spërkatën kimikate me aeroplanë nga Malet Shkëmbore në Oqeanin Atlantik dhe nga Kanadaja në Gjirin e Meksikës. Në fund të viteve 1960, armët biologjike të SHBA-së ishin të shumëllojshme dhe të shumta, dhe më pas ajo ndërmori hapa për të kufizuar programet e saj të armëve biologjike.
Bashkimi Sovjetik vazhdoi me programin e tij të armëve biologjike edhe pas nënshkrimit të Konventës. Zyrtarët amerikanë dhe britanikë vizituan objektet e programit në 1991 dhe panë rreshta tankesh dhe bioreaktorësh të aftë për të prodhuar mijëra litra virus të lisë. Këto tanke mund të pompojnë virusin përmes tubave frigoriferikë në bomba të vogla që mund të montohen në raketa. /tesheshi.com/
