Vizita e parë e Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, në shtetet e Gjirit ka shkaktuar panik të qetë midis organizatave të lobimit izraelit në Shtetet e Bashkuara, si dhe midis qarqeve të ngushta kërkimore dhe intelektuale.
Këto qarqe besojnë se theksi i Trump në arritjen e marrëveshjeve fitimprurëse i tejkalon qëllimet tradicionale të politikës së jashtme, gjë që pengon seriozisht aktivitetet e lobimit dhe avokimit në Kongres për të forcuar marrëdhëniet SHBA-Izrael, si dhe mbështetjen për qasjen e Tel Avivit në marrëdhëniet e tij me Uashingtonin.
Vizita e Trump-it, e cila filloi në Arabinë Saudite, e ndjekur nga Katari dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, dhe të cilën vetë ai e përshkroi si “historike”, ka shkaktuar konfuzion midis lobeve izraelite. Ata besonin se kjo vizitë mund të shënonte fillimin e një faze të re në marrëdhëniet e Uashingtonit me Izraelin, në të cilën harmonia dhe përafrimi pothuajse i plotë i mëparshëm mund të zëvendësohej nga një dinamikë e ndryshme, më pak e parashikueshme.
Pikëpamje të kundërta
Vendimi i Trump-it për ta lënë Izraelin jashtë vizitës së tij të parë ndërkombëtare në Lindjen e Mesme ka shkaktuar zemërim midis grupeve lobuese amerikane pro-Izraelit, duke nxitur më tej pyetjet rreth qasjeve të ndryshme të të dy vendeve ndaj një numri çështjesh rajonale.
Edhe pse Izraeli është vetëm pak më pak se një fluturim dy-orësh nga Arabia Saudite, Trump nuk kishte plan të ndalet aty, siç bëri gjatë vizitës së tij në Riad tetë vjet më parë. Në vend të kësaj, ai vendosi të vijojë me Katarin dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.
Pak para udhëtimit, dolën raportime në media se Trump ishte i pakënaqur me vendimin e kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu për të nisur një tjetër ofensivë të madhe në Rripin e Gazës, duke besuar se shkatërrimet e mëtejshme do ta bënin rindërtimin më të vështirë.
Mosmarrëveshjet midis dy palëve mbi luftën në Rripin e Gazës janë intensifikuar më tej, veçanërisht për shkak të dëshirës së administratës Trump për të ndaluar luftimet, gjë që do të çonte në lirimin e të burgosurve të mbetur të mbajtur nga Hamasi dhe hyrjen e ushqimit dhe ndihmës humanitare në Gaza.
Izraeli u habit nga negociatat e drejtpërdrejta të administratës Trump me Hamasin mbi lirimin e të burgosurit amerikan Edan Alexander, dhe më herët nga urdhri i Trump-it për të ndaluar sulmet ushtarake ndaj houthinjve në Jemen – pa e vënë më parë si kusht që ata të ndalonin së raketuari Izraelin. Negociatat e drejtpërdrejta të Trump-it me Iranin rreth programit të tij bërthamor shkaktuan gjithashtu një tronditje shtesë.
Komiteti Amerikano-Izraelit për Çështjet Publike (AIPAC) komentoi lajmin për lirimin e Edan Alexander nga Hamasi në rrjetin social X duke thënë: “Hamasi është e keqe e pastër. Terroristët ende mbajnë 58 persona, përfshirë katër amerikanë, në tunelet e tyre terroriste nën Gaza. Kanë qenë 585 ditë ferri. Hamasi duhet t’i lirojë të gjithë.”
Hapja drejt Sirisë
Trump njoftoi gjithashtu një “pezullim” të sanksioneve të vendosura ndaj Sirisë “për t’i dhënë asaj një mundësi për të pasur sukses” dhe për të normalizuar marrëdhëniet midis SHBA-së dhe Sirisë. Ai u takua gjithashtu me Presidentin sirian Ahmad al-Sharaa në Riad dhe njoftoi se Sekretari i Shtetit i SHBA-së Marco Rubio do të takohet me homologun e tij sirian këtë javë.
Trump i përshkroi këto lëvizje si një favor për Presidentin turk Rexhep Tajip Erdogan dhe Princin e Kurorës saudite Mohammed bin Salman.
Qeveria izraelite kishte bërë thirrje më parë që sanksionet kundër qeverisë së re siriane të mos lehtësoheshin, duke paralajmëruar për lidhjet e saj të mundshme me islamistë.
Në faqen e internetit të Fondacionit për Mbrojtjen e Demokracive (FDD), një organizatë kërkimore e lidhur ngushtë me lobin izraelit në SHBA dhe qeverinë e krahut të djathtë izraelite, studiuesi i FDD-së, Hussein Abdul-Hussein, shkroi se “Heqja e sanksioneve ndaj Sirisë nga ana e Trump është një shpërblim i pamerituar për Al-Sharaah, një xhihadist i papenduar i cili, në kundërshtim me premtimet e mëparshme, ka qenë shënjestër e sulmeve. Po kështu, zgjedhja e Katarit – ku udhëheqja e Hamasit gëzon një jetë luksi – për t’u takuar me familjet e pengjeve izraelite dërgon një mesazh të keq.”
Shtetet e Bashkuara e shpallën Sirinë një shtet sponsor të terrorizmit në vitin 1979 dhe vendosën sanksione ndaj saj në vitin 2004. Pasi ish-regjimi sirian shtypi brutalisht protestat antiqeveritare në vitin 2011, Uashingtoni i shtrëngoi më tej sanksionet kundër Damaskut, duke i mohuar atij aksesin në sistemet financiare globale.
Duke komentuar njoftimin e Trump-it për heqjen e sanksioneve ndaj Sirisë, Robert Satloff, drejtor i Institutit të Uashingtonit për Politikat e Lindjes së Afërt, i njohur për lidhjet e tij të ngushta me AIPAC, organizatën më të madhe lobuese izraelite në Shtetet e Bashkuara, postoi në mediat sociale duke thënë: “Një tjetër surprizë për Izraelin në atë që tani po bëhet qartësisht model për marrëdhëniet e SHBA-së me qeverinë e Netanyahu-t”.
Duke injoruar kushtet e normalizimit
Ndërkohë, nëntë anëtarë demokratë hebrenj të Dhomës së Përfaqësuesve i dërguan një letër Presidentit Trump duke shprehur “shqetësim të thellë” në lidhje me raportet se Shtëpia e Bardhë planifikon të arrijë një marrëveshje bashkëpunimi bërthamor me Arabinë Saudite pa normalizimin e marrëdhënieve nga ana e Riadit me Izraelin.
“Ne besojmë fuqimisht se çdo diskutim mbi negociatat bërthamore ose marrëveshjet e mbrojtjes duhet të lidhet qartë me njohjen e Izraelit nga Arabia Saudite dhe normalizimin e marrëdhënieve midis dy vendeve”, thuhej në letër.
Grupi i Anëtarëve Demokratë për Izraelin (DMFI) mbështeti letrën, duke vënë në dukje në një deklaratë: “Ne ndajmë shqetësimet e shprehura në letrën e Demokratëve të Dhomës së Përfaqësuesve drejtuar Presidentit se administrata amerikane mund të ndajë negociatat për normalizimin e marrëdhënieve midis Izraelit dhe Arabisë Saudite nga një marrëveshje e mundshme SHBA-Saudite për energjinë bërthamore.”
“Këto raportime vijnë menjëherë pas një marrëveshjeje tjetër thellësisht shqetësuese që Trump ka bërë me huthinjtë, të cilën ne besojmë se kërcënon sigurinë e Izraelit”, thekson DMFI. /tesheshi.com/
