Sulmet intensive të raketave ajrore dhe detare, të kryera kundër Irakut nga forcat e koalicionit të udhëhequra nga SHBA, të quajtura operacioni “Desert Fox” (Dhelpra e Shkretëtirës), synuan kampet ushtarake dhe institucionet shtetërore irakene. Sidoqoftë, vëzhguesit thonë se qëllimi i sulmeve ishte vrasja e Presidentit të ndjerë irakian Saddam Hussein.
Sulmi, i cili filloi më 16 dhjetor 1998 dhe zgjati për katër ditë, filloi me pretekstin se regjimi irakian nuk bashkëpunoi me agjencitë ndërkombëtare të ngarkuara për zbulimin e armëve të shkatërrimit në masë.
Justifikime për sulmin
Dr. Bashar Fathi al-Akidi, një profesor i historisë moderne dhe bashkëkohore Irakiane në Universitetin e Mosulit, shprehu habinë për akuzat nga Richard Butler, kryetari i komisionit ndërkombëtar të inspektimit, se Iraku nuk ka bashkëpunuar me komisionin e tij. Iraku në atë kohë ishte i ngarkuar nga një bllokadë ekonomike e gjatë që po e lodhte atë, kështu që qeveria irakiane u përpoq të zvogëlojë atë presion duke pranuar kërkesat e bordeve të inspektimit, tha ai.
Nga ana e tij, Mahmoud Ezzo, një profesor i shkencave politike në Universitetin e Mosulit, beson se operacioni “Dhelpra” ishte një pjesë integrale e presionit të vazhdueshëm të SHBA-së mbi regjimin irakian para vitit 2003 dhe se ai kishte për qëllim kryesisht të detyronte Irakun të bënte lëshime shtesë.
Sipas tij, problemi kryesor që ekzistonte midis Irakut dhe komisioneve të inspektimit në atë kohë ishin vizitat ose inspektimet në vende të caktuara në Irak, veçanërisht ato shumë të ndjeshme, të tilla si ndërtesa me zyra presidenciale, pallate presidenciale dhe komplekse që ishin të vendosura në të gjitha provincat e Irakut.
Afera Bill Clinton
Ezzo thekson se baza për fillimin e këtij operacioni ishte një përpjekje për të gjetur një rrugëdalje për ish-Presidentin Bill Clinton, i cili po përballej me një skandal brenda Shtëpisë së Bardhë. Vëmendja e mediave amerikane duhet të ishte zënë nga njoftimi për bombardimin e Irakut dhe trajtimi i temës së armëve biologjike dhe kimike dhe programeve të tyre në Irak.
Ai shtoi se Clinton ishte nën një presion të madh nga Kongresi Amerikan, për shkak të lidhjes me Monica Lewinsky, atëherë praktikante në Zyrën Ovale. Përveç kësaj, thekson Ezzo, një qëllim tjetër ishte kthimi i Irakut nën çekanin amerikan, përmes presionit të vazhdueshëm mbi atë vend në atë kohë.
Gjeneral Majori në pension Majid al-Qaisi, drejtor i Programit të Sigurisë dhe Mbrojtjes në Qendrën për Bërjen e Politikave në Stamboll, tha se përveç çështjes Clinton-Lewinsky, kishte një ankesë nga Iraku që inteligjenca amerikane kishte depërtuar në një agjenci ndërkombëtare të inspektimit. Një e ashtuquajtur “kuti e zezë” ishte ngritur në Bagdad për të përgjuar thirrjet irakiane dhe për të përcaktuar vendet. Kur Iraku e zbuloi këtë, ai dëboi inspektorët e armëve të shkatërrimit në masë.
Synimet
Në operacionin “Dhelpra e Shkretëtirës”, sipas Al-Qaisi, aeroplanët luftarakë të SHBA-së bënë 623 fluturime kundër 100 shënjestrave dhe hodhën 540 bomba. Britanikët bënë 28 fluturime kundër 11 shënjestrave. Rreth 62 ushtarë irakianë u vranë në bombardime dhe dy herë më shumë u plagosën. 82 civilë gjithashtu humbën jetën.
Ai shton se bombardimet shkatërruan prona bujqësore dhe 12 shkolla, fillore dhe të mesme. Depozitat e ujit të përdorura nga rreth 300,000 irakianë në Bagdad u shkatërruan gjithashtu. Një rafineri e naftës në Basra u bombardua sepse dyshohej se kontrabandonte naftë dhe kështu shkelte sanksionet amerikane dhe perëndimore të vendosura ndaj Irakut, ndërsa Shtetet e Bashkuara dhe Britania pretenduan se operacionet do të synonin vetëm në objektet ushtarake.
Pozicionet ushtarake, stacionet e radarëve dhe pozicionet e raketave tokë-ajër gjithashtu u shkatërruan. Sipas Al-Qaisi, raketat tokë-tokë u shkatërruan pas 1991 dhe të gjitha objektet me këto raketa u shkatërruan. Iraku kishte raketa Scud, dhe disa prej tyre kishin një diapazon deri në 650 km.
Gjenerali i pensionuar vazhdon duke thënë se avionët amerikanë gjithashtu bombarduan bateritë e raketave anti-anije në gadishullin Al-Faw (në jug të Irakut), me pretekstin e paraqitjes së një kërcënimi për trafikun detar në Gji.
Profesor Al-Akidi konfirmoi se më shumë se 70 vende ushtarake dhe selitë e udhëheqjes irakiane, disa pallate të Presidentit të ndjerë Saddam Hussein dhe selia kryesore e partisë Baath në atë kohë ishin prekur, si dhe puse të naftës në Irakun jugor.
Sandy Berger, një ish-këshilltar i sigurimit kombëtar të SHBA, thuhet se tha në atë kohë se objektivi i drejtpërdrejtë i operacionit ishte Presidenti irakian Saddam Hussein dhe se qëllimi kryesor ishte shkatërrimi i programit të armëve kimike, biokimike dhe bërthamore të Irakut.
Një sulm i ashpër
Sulmi filloi me bombardime të rënda nga raketat Tomahaëk, me rreth 400 sosh (më shumë sesa të qëlluara në 1991). Operacioni gjithashtu përfshiu avionë B-52 të SHBA të aftë për të mbajtur bomba shtatë tonësh që synonin aeroportet dhe vendet strategjike në Irak, sipas Ibrahim Ismail al-Rawi, drejtori i përgjithshëm për industrinë ushtarake irakiene gjatë viteve 1990.
Al-Rawi shton se fushata kishte për qëllim qendrat e trajnimit të raketave dhe zona të tjera në bazën ushtarake Taji në Bagdadin verior, por këto humbje nuk u morën parasysh në statistikat ushtarake dhe nuk patën një ndikim të rëndësishëm.
Besohet se sulmi duhej të kishte vazhduar deri në dorëzimin e Saddam-it, por ata nuk mund ta arrinin qëllimin, për shkak të kundërshtimeve të bëra nga vendet në botë, veçanërisht nga Franca, Kina dhe Rusia, për këtë qasje.
Al-Aqeedi beson se qëllimi i këtij operacioni ishte të përpiqej të shkatërronte infrastrukturën irakiane dhe të përgatitej për një fazë të re në të cilën sistemi politik që ishte në pushtet në atë kohë do të shkatërrohej. Sulmet supozohej gjithashtu të shkatërronin kapacitetet e mbetura të ushtrisë irakiane, e cila kishte ende ca forca pas ristrukturimit të një pjese të brigadës së Gardës Republikane pas 1991, të cilën amerikanët e konsiderojnë shtyllën kryesore të ushtrisë irakene.
Përpjekjet për të shmangur një sulm
Iraku është përpjekur të shmangë këto sulme, duke kërkuar që Franca, Kina dhe Rusia të flasin me palën tjetër për të parandaluar nisjen e një operacioni, sipas Al-Rawi.
Ai beson se planet ishin përpiluar shumë kohë më parë, sepse Amerika donte të fillonte një luftë në rajon, në mënyrë që të shkatërronte ushtrinë irakene dhe të sillte opozitën në pushtet.
Lidhur me përpjekjet e Irakut brenda vendit për të zbutur efektet e bombardimeve, Al-Rawi zbulon se punonjësit në objektet e prodhimit ushtarak mbetën në vendet e tyre si mburoja njerëzore, duke vënë në dukje se ata mbrojtën rreth 50 përqind të objekteve të lidhura me industrinë ushtarake.
Në të njëjtin kontekst, Al-Qaisi tregon se Iraku nuk kishte aftësinë për të shmangur një sulm dhe shtoi: aviacioni ishte një humbje dhe pa instrumente rezervë. Ata nuk mund të fluturonin edhe në zonën e lejuar. Forcat tokësore humbën rreth dy të tretat e kapacitetit të tyre në nivelin e njësive të blinduara, të motorizuara dhe mbështetëse. Ne gjithashtu nuk i zotëronim ato raketa dhe kishte një ngërç të Irakut të shkaktuar nga lufta e vitit 1990 “.
Përgatitja për pushtimin
Operacioni ishte një parathënie për një fushatë më të gjerë ushtarake dhe një operacion provë që shqyrtonte aftësitë irakiane për të kundërshtuar Amerikën, si dhe aftësinë e Irakut për të mobilizuar opinionin publik vendas ose ndërkombëtar për t’iu përgjigjur një pushtimi të mundshëm të SHBA, sipas profesorit të shkencës politike Ezzo.
Nga ana e tij, Al-Akidi mbështet mendimin se operacioni “Dhelpra e Shkretëtirës” ishte një përgatitje për pushtimin e Irakut. Midis 1990 dhe 2003, po punohej për të shteruar Irakun nga brenda, për ta bërë atë të paaftë për t’i rezistuar çdo sulmi të ri. Përveç kësaj, Shtetet e Bashkuara kishin filluar përgatitjen për të formuar një koalicion ndërkombëtar që do t’u japte atyre mbulesë ligjore për sulmin ndaj Irakut.
Al-Qaisi vëren se Iraku është një gurthemeli i sistemit rajonal të sigurisë. Amerikanët mund të kenë fituar luftën, por ata e humbën paqen. Ajo që po vuan Iraku sot si rezultat i pushtimit konfirmon se nuk ka një strategji të qartë amerikane për periudhën pas luftës, e cila e bëri rajonin të hapur për të gjitha konfliktet rajonale. /tesheshi.com/
