A ka kufij modestia?
Jetojmë në shekullin e globalizmit, në një kapitalizëm të egër i cili shpeshherë ngjason me një darvinizëm social, ku materialja determinon në raport me natyroren, individualja në raport me kolektivën, ku ekziston një hallakam e kulturave të ndryshme, e kështu me radhë. Pikërisht në këtë segment kemi edhe dy tiparet e njeriut si qenie, pra modestin dhe arrogancën. Andaj, shpeshherë modestia nënkuptohet më shpesh si përulësi, druajtje ose thjeshtësi. Pra, modestia nënkupton një vetëvlerësim të moderuar – të parit e vetvetes si ndërmjetës mbi atributet kyçe personale siç janë tiparet e personalitetit, aftësitë, pamja fizike dhe sjellja shoqërore. Një vetëvlerësim i moderuar mund të mirëmbahet privatisht ose të shprehet publikisht.
Për këtë arsye, modestia, siç e formulojmë ne, nuk ekziston vetëm si një fenomen social: përkundrazi, ai ngërthen në vete realitetin intrapsikik. Ajo ka të bëjë me shikimin e vetvetes as shumë pozitivisht e as shumë negativisht. Si e tillë, ajo ndryshon si nga vetë-zgjerimi (prirja për të lartësuar veten duke mbivlerësuar arritjet, meritat dhe vlerën) dhe nga vete kërkimi (prirja për të zvogëluar veten duke nënvlerësuar arritjet, meritat ose vlerën). Deri tek kufiri i modestisë ka disa standarde të cilat janë pjesë të rëndësishme të kulturës siç janë: Shmangia e tërheqjes së vëmendjes ndaj vetes duke moderuar veprimet ose pamjen e dikujt, mos theksimi i arritjeve të tua (shih përulësia), shmangia e vetëkënaqësisë së pasinqertë nëpërmjet modestisë së rremë ose fallse, e cila është një formë mburrjeje, moda dhe entuziazmi i tepruar shpeshherë testojnë kufijtë e standardeve të komunitetit lidhur me modestinë, etj.
Duke analizuar këto standarde kulturore të modestisë, mund të themi se edhe modestia ka një kufi dhe ai kufij shfaqet në momentin kur cenohet personaliteti i vet individit. Pra, ne mund të jemi modest deri në momentet, kur cenohen: integriteti, identiteti, vlerat kombëtare dhe fetare, gjinia, mosha, statusi jonë social apo edukativ, e kështu me radhë. Në këtë rast nga modestia e njeriut qenësore është shmangia dhe mos konfrontimi në raste të tilla, por respektimi i vetë identitetit të tij, sepse duke respektuar vetveten ne respektojmë të tjerët.
Pse njerëzit transferohen nga të qenurit modest në arrogantë!
Kur flitet për raportin në mes të modestisë dhe arrogancës, medoemos duhet nënvizuar edhe disa faktorë që ndikojnë që njerëzit të transferohen nga të qenurit modest në arrogancë. Për këtë me siguri se ka shpjegime, por mund të ndodhë edhe kundërta, pra nga të qenurit arrogantë në atë modest. Fillimisht, kjo ka të bëjë edhe me tipat/llojet e temperamentit si: singuin, kolerik, flagmatik dhe melankolik. Këto tipa të temperamentit kanë ndikim jashtëzakonisht të lartë në transformimet modest vs arrogancë. Megjithëse, ka disa faktorë, si: Vëmendja sociale – njerëzit dëshirojnë të kenë një vëmendje sociale e cila është një formë e veçantë vëmendjeje e cila përfshin ndarjen e burimeve të kufizuara në një kontekst social.
Studimet e mëparshme lidhur me vëmendjen sociale shpesh kanë shikuar se si vëmendja është e drejtuar ndaj stimujve shoqërorë, siç janë fytyrat dhe kahjet e vështrimit të individëve të tjerë. Për dallim nga ndjekja e të tjerëve, një sërë hulumtimesh kanë treguar se informatat e lidhura me vetveten si pamja dhe emri i tyre automatikisht kapin vëmendjen dhe përpunohen në mënyrë të favorshme krahasuar me informacionet e tjera.
Këto efekte kontradiktore mes kthimit të vëmendjes nga vetvetja dhe nga të tjerët sjellin një pikëpamje sintetike. Vëmendja shoqërore mund të funksionojë në këto dy gjendje polarizuese: Në njërin ekstrem, individi tenton të kthej vëmendjen nga vetvetja dhe të përcaktojë përparësitë e informacioneve mbi vetveten mbi të tjerët dhe në ekstremin tjetër, vëmendja u jepet individëve të tjerë për të konkluduar synimet dhe dëshirat e tyre. Kthimi i vëmendjes nga vetvetja dhe të ndaj të tjerëve shënon dy skajet e një spektri të vazhdueshëm të vëmendjes shoqërore.
Për një kontekst të sjelljes së dhënë, mekanizmat që shënojnë këto dy polaritete mund të bashkëveprojnë dhe të konkurrojnë me njëri-tjetrin në mënyrë që të përcaktojnë një udhërrëfyes të theksuar të vëmendjes sociale që udhëzon sjelljet tona. Faktorë të tjerë po ashtu janë mbi vlerësimi i vetës në raport me të tjerët, pangopësia ndaj aspektit material, lodhja nga durimi i vazhdueshëm, emocionet momentale, problemet konfliktuoze, ndryshimet dhe zhvillimet shoqërore, si dhe faktorë të tjerë.
Në përgjithësi, mund të themi se modestia është ajo e cila e ngritë njeriun në piedestalet më të larta shoqërore, intelektuale dhe akademike, ajo i jep kolorite jetës dhe parimeve të tij, duke e dalluar atë nga krijesat tjera. Ndërsa, arroganca është e kundërta e modestisë e cila reflektohet si rezultat i ndryshimeve dhe zhvillimeve shoqërore në momente të caktuara, por edhe nga egoja e përgjithshme e individëve. Prandaj, njeriu duhet munduar që brenda kufijve të tij të jetë modest me gjuhën e tij, sjelljet, qëndrimet, abribuimet e kështu me radhë, në mënyrë që të jetë shembull edhe për gjeneratat e reja. /tesheshi.com/
