Udhëheqësi i Koresë së Veriut Kim Jong Un vazhdon të testojë armë bërthamore dhe raketa në kundërshtim me qëndrimet e Shteteve të Bashkuara dhe me pjesën tjetër të Botës. Presidenti Trump i mponoi sanksione të reja dhe kërcënoi të shkatërronte Korenë e Veriut. Të premten, Kim Jong Un bëri një tjetër kërcënim për të provuar një bombë me hidrogjen mbi Paqësor.
Marrëdhëniet midis Shteteve të Bashkuara dhe Koresë së Veriut aktualisht janë më të këqiat që nga viti 1950, kur trupat e SHBA luftuan përkrah Koresë së Jugut kundër forcave nga Veriu.
Koreja e Veriut, një vend i i zoluar dhe i sunduar nga një diktator, ka një arsenal armësh bërthamore dhe raketash që mund të arrijnë aleatët e SHBA në rajon dhe ndoshta edhe kontinentin amerikan.
Retorika e shkëmbyer nga Trump dhe Kim është lufta më e ashpër midis udhëheqësve të të dy vendeve. Kim e ka quajtur Trump një qen të frikësuar, ndërsa presidenti amerikan e cilësoi diktatorin koreano-verior një “të çmendur”.
Analistët thonë se është e pamundur të parashikohet se çfarë mund të bëjnë dy liderët e paparashikueshëm, por një numër opsionesh janë të mundshme.
Vazhdimësia
Në këtë skenar, Shtetet e Bashkuara vijojnë presionin ekonomik ndaj Koresë së Veriut. Në përgjigje, Kim vazhdon të testojë raketat. Retorika e nxehtë mes dy palëve vijon pa ndërprerje, duke mbajtur në fuqi një marrëdhënie të tensionuar, e nisur prej të paktën 1 dekade.
Veriu është angazhuar në “retorikën dhe provokimin e kalibruar”, tha Patrick Cronin, një analist në Qendrën për Sigurinë Amerikane. Kim kërcënoi të lëshonte raketa në drejtim të Guamit, një territor i SHBA-ve dhe mbi objektet kryesore ushtarake amerikane. Por ai lëshoi një raketë që fluturoi mbi territorin japonez. Ky ishte një veprim i rrezikshëm, por më pak provokues. “Ata nuk duan të provokojnë një luftë”, tha Cronin.
Ushtarët amerikanë mërrën pjesë në një stërvitje të përbashkët dhe me kombinimtë armëve me Korenë e Jugut, rreth 40 milje në verilindje të Seulit, pranë kufirit të fortifikuar me Korenë e Veriut. Stërvitja u realizua më 19 shtator. Koreja e Veriut kritikoi ashpër sanksionet e reja mbi ekonominë e saj, duke i cilësuar “të egra, joetike dhe çnjerëzore”. Pheniani paralajmëroi se masat e reja do të përshpejtonin progresin në programin e saj të armëve bërthamore.
“Kjo është diçka normale “, tha Xhefri Lewis, një analist në Institutin e Studimeve Ndërkombëtare në Middlebury.
Biseda të qeta
Shtetet e Bashkuara dhe Koreja e Veriut kanë mbajtur kanalet e komunikimit me njëri-tjetrin, por analistët besojnë se asnjë bisedim formal për çmontimin e programit të armëve bërthamore nga Veriu nuk do të ndodhë së shpejti.
Kim e sheh posejdimin e armëve bërthamore si një çelës për mbijetesën e tij dhe do të ngurronte t’i braktiste pa konçesione të mëdha. “Koreja e Veriut nuk do të heqë dorë kurrë nga programi i saj bërthamor”, tha Sheila Miyoshi Jager, profesor në Kolegjin Oberlin.
SHBA ka frikë se ulja me Korenë e Veriut tani do ta ndëshkojë Kim, vetëm për sjellje të keqe.
Megjithatë, dialogu i fshehtë mund të parandalojë një llogaritje të gabuar që mund të çojë në luftë. Të dy palët mund të jenë të gatshme për të negociuar një marrëveshje.
Takimi Kim-Trump
Një mënyrë për të marrë Veriun në tryezën e bisedimeve do të ishte perspektiva e një samiti formal ndërmjet Trump dhe Kim. Nuk ka gjasa që të ndodhë së shpejti, duke pasur parasysh shkëmbimin e ofendimeve gjithnjë e më të ashpra, por analistët thonë se nuk është plotësisht i përjashtuar. Trump tha në maj se ai do të ishte “i nderuar” për t’u takuar me Kim në “rrethanat e duhura”. Për udhëheqësin e Koresë së Veriut, një takim me Trump do të përfaqësonte një fitore të madhe, duke i dhënë prestigj dhe legjitimitet regjimit të tij. “Unë mendoj se kjo do të ndodhë, por nuk jemi afër tani”, tha Cronin, duke shtuar se “Trump do të jetë mjaft pragmatist për të organizuar një takim”
Ndërmjetësimi me Korenë e Jugut
Presidenti i ri i Koresë së Jugut, Moon Jae-in, u zgjodh me një platformë të përpjekjes për pajtimin me Veriun. Veprimet e çuditshme të Kim gjatë muajve të fundit duket se kanë dëmtuar disi entuziazmin e tij për këtë politikë. Por Lewis mendon se administrata e Moon Jae-in mbetet e përkushtuar për hapjen e një dialogu me Veriun.
Ekzistojnë një sërë çështjesh që mund të çojnë në komunikimet ndërmjet dy palëve, duke përfshirë lejimin e familjeve që ishin të ndara që nga koha e luftës për të vizituar njëri-tjetrin. Nuk është e qartë se si administrata Trump do të shihte bisedime të tilla, ndonëse një zvogëlim i tensioneve mes dy vendeve mund të bëjë që Kim të pranojë diskutime më të gjera.
Lufta
Shtetet e Bashkuara thonë se diplomacia është mjeti i preferuar për zgjidhjen e krizës, por një përgjigje ushtarake mbetet një opsion nëse kjo dështon. “Ka shumë opsione ushtarake, që ne do të marrim për të mbrojtur aleatët tanë dhe i nteresat tona”, tha sekretari i Mbrojtjes Jim Mattis.
Asnjë nga opsionet ushtarake nuk është i mirë dhe madje mund të jetë katastrofik. Koreja e Veriut ka armë bërthamore dhe një ushtri me rreth 1 milion ushtarë aktivë, artileri që drejtohet drejtpërdrejtë mbi Seul, kryeqytetin e Koresë së Jugut, që ndodhet më pak se 40 milje nga kufiri.
Vlerësimet e gabuara janë një rrezik në mes të retorikës së nxehtë dhe veprimeve provokative të Phenianit me raketa dhe teste bërthamore. Të dyja palët duan të shmangin luftën dhe do të bëjnë përpjekje për të parandaluar sulmet e befasishme. Por nëse ndodh kjo, qindra e mijëra njerëz, dhe ndoshta miliona, mund të vriten.
Përgatiti: Gjergji Koja – /tesheshi.com/
