Nga Bashkim Kastrati
Tashmë kur temperaturat po ngritën dhe sapo ka filluar pranvera, qytetarëve të Komunës së Malishevës dhe komunave përreth u shtohet rreziku që të prekën nga rriqrat. Më të rrezikuarit janë ata që jetojnë në zona rurale dhe që merren me punë bujqësore, që do të thotë se mundësia për t’u pickuar nga rriqrat është e madhe.
Koha kur sëmundja e etheve hemorragjike krime kongo shfaqet në Kosovë është nga prilli deri në shtator.
Sëmundja krime kongo, ose ethet hemorragjike të rriqrave, që shkaktohet kryesisht nga pickimi i rriqrave, ka marrë shumë jetë në Kosovë që nga përfundimi i luftës. Edhe pse janë bërë fushata vetëdijësuese, janë spërkatur zonat problematike në komuna të ndryshme, rriqrat çdo vit kanë shkaktuar viktima.
Komuna e Malishevës është përgatitur edhe këtë vit që të përballet me rriqrat. Zyra për informim e kësaj komune ka thënë për tesheshi.com se janë të përgatitur brenda përgjegjësive të saj që ka komuna, për luftimin dhe parandalimin e etheve hemorragjike krime kongo (EHKK).
“Malisheva, si dhe trevat tjera n vend, potencialisht janë të rrezikuara, aq kohë sa virusi që shkakton ethet hemorragjike është prezent (aktiv). Përmes profesionistëve të kësaj fushe, përkatësisht mjekët dhe stafi shëndetësorë, do të mbajë ligjërata vetëdijesimi në shkollat dhe lokalitetet e caktuara”, thuhet në përgjigje.
Në këtë përgjigje thuhet se rastet e thumbimeve nga rriqrat, trajtohen në Qendrën e Mjekësisë Familjare në Malishevë dhe gjithashtu bëhen edhe analizat e gjakut, për ti mbajtur në kujdes rastet që paraqiten dhe më bazë të dyshimeve, rastet pastaj udhëzohen për trajtim të mëtutjeshëm.
“Qeveria e vendit, përkatësisht ministritë përkatëse, janë aktive në këtë drejtim dhe luftimi dhe parandalimi i EHKK, bëhet duke u bazuar në strategjinë nacionale për luftimin dhe parandalimin e EHKK. Pra të gjitha veprimet janë të koordinuara me Këshillin Ndërministror, pjesë e së cilës, është edhe Komuna e Malishevës”, thuhet në përgjigjen e zyrës për informim të Komunës së Malishevës.
Ja si të shmangemi rrezikut nga pickimi i rriqrave
Zakonisht Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës e përcjell në mënyrë permanente situatën epidemiologjike me Ethet Hemorragjike krime-kongo në të gjitha vatrat e infeksionit dhe bashkë me mjekët dhe punëtorët shëndetësorë të Qendrave Kryesore të Mjekësisë Familjare në Malishevë, Rahovec, Klinë, Suharekë, Gjakovë. Në këto zona për çdo vit bëhen dezinsektimi me qëllim që të minimizohen rastet e pickimeve nga rriqrat, por zakonisht ky lloj i rriqrave rri thellë nën tokë dhe i reziston këtij dezinsektimi.
Instituti Kombëtar rekomandon qytetarët:
- Mos qëndroni gjatë dhe pa nevojë në livadhe dhe vende me shkurre;
- Nëse patjetër duhet të jeni të pranishëm në këto vende, vishni rroba të gjata dhe pantallonat futni në çorapë;
- Duhet të përdorni preparate me të cila lyejmë pjesët e trupit të cilat i dëbojnë insektet nga trupi i njeriut e sidomos në pjesët e zbuluara të trupit, (shuplakat, qafën);
- Kontrolloni trupin mos keni ndonjë rriqër gjatë qëndrimit në vatër;
- Kontrolloni përsëri trupin pas largimit nga livadhi apo vendet me shkurre;
- Nëse keni rriqër në trup ofrohuni në qendrën më të afërt mjekësore sa më shpejt;
- Kositja e barit të bëhet në vazhdimësi (oborr dhe livadhe);
- Pastrimi dhe dezinfektimi i stallave të bëhet në vazhdimësi;
- Mbajtja e higjienës personale në nivelin më të lartë;
Ndryshe, në Kosovë në vitin 2000-2016 janë shënuar 189 raste, nga të cilat 49 me vdekje, ndërsa vetëm në Malishevë nga 76 raste, 18 nga to kanë rezultuar fatale.
Në këtë komunë viti 2013 ishte më dramatik pasi që nga 17 persona të infektuar, 6 prej tyre patën vdekur.
Ndërkaq, sipas statistikave nga Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike rezulton 50 për qind e territorit të Kosovës qytetarët kanë qenë të prekur nga kjo sëmundje. Por kulmi i paraqitjes së sëmundjes ka qenë viti 2001,2005,2010 dhe viti 2013.
Rriqrat janë krijesa të imta të cilat quhen parazitë. Ato ushqehen me gjakun e shumë kafshëve, nganjëherë edhe të njeriut. Rriqrat nuk kane krahë për të fluturuar, gjithashtu nuk mund të kërcejnë por ato udhëtojnë me këmbë apo transportohen nga kafshët ose shpezët.
Sezoni i rriqrave zgjat nga pranvera (mars) deri në vjeshtë (tetor/nëntor). Rriqrat janë prezent në 50% e territorit të Republikës së Kosovës në një lartësi mbidetare prej 334m -634m, jetojnë në pyje drurësh gjethorë, në shkurre deri në një lartësi maksimale prej 1,5 m mbi tokë si dhe në bari të lartë, ato presin gjahun e tyre ku duke kaluar pranë njeriu mund t`i merr me vete ku mund të pickohet nga to.
Problemi me pickimin e rriqrave në Kosovë ishte shfaqur për herë të parë në vitin 1954 në Nishor të Komunës së Suharekës, kur për pasojë vdiqën 8 persona në një familje. /tesheshi.com/
