Protesta e vetmuar e një gruaje që sfidoi marshimin e 300 neonazistëve me uniformë po shndërrohet në një imazh ikonë të rezistencës ndaj rritjes së të djathtës ekstreme në Skandinavi.
Fotografia e 42-vjeçares, Tess Asplund, me grushtin e ngritur përballë lidershipit kokërruar të Lëvizjes Nordike të Rezistencës në Borlänge, një qytet në qendër të Suedisë, po bën xhiron e internetit në këtë vend.
“Ishte një impuls. Isha kaq e zemëruar, sa thjesht dola jashtë në rrugë”, tha Asplund për gazetën “The Guardian”. “Po mendoja: jo, pra, ata nuk mund të marshojnë këtu! Pata një lloj zemërimi. Asnjë nazist nuk do të marshojë këtu, nuk është ok”.
Pasi u bashkua më pas me një kundër-demostratë që u zhvillua në qytet, ajo nuk mendoi më për gjestin e saj, mori trenin dhe u kthye në Stokholm. Por, kjo deri një ditë më pas kur fotografia ishte postuar gjithandej në rrjetet sociale.
“Tani është shndërruar në një cirk, jam pak e tronditur”, thotë Asplund, një grua trupvogël që peshon vetëm 50 kilogramë. “Nazistët janë zemëruar shumë, kështu që ndihem pak e frikësuar. Unë dua paqe dhe qetësi, këta çunat janë të mëdhenj e të çmendur. Është një ndjesi e përzier, por po përpiqem të ruaj qetësinë”.
Protesta e vetmuar e Asplund vjen në një kohë kur e djathta ekstreme në Suedi ka shtuar aktivitetin, sipas analistit Daniel Poohl nga Expo, një fondacion anti-racist në Stokholm, fotografi i të cilit arriti të kapë imazhin në foto.
Partia kundër emigrantëve Demokratët Suedezë renditet në sondazhe mes 15 dhe 20 për qind, dhe mban balancën e pushtetit në parlament, ndërsa ndjesitë raciste po shtohen nga një peisazh i fragmentarizuar i faqeve të internetit që nxisin urrejtje.
Nacionalsocialistët antisemitë të NRM-së përbëjnë pikën më ekstreme të krahut të djathtë, thotë Poohl.
“Jetojmë në një Europë ku idetë e së djathtës ekstreme po bëhen gjithnjë e më popullore, edhe pse ka reagim kundër tyre. Eshtë një kohë kur njerëzit po kërkojnë diçka që të kanalizojë dëshirën e tyre për të krijuar rezistencë ndaj një Europe që ngre mure ndaj refugjatëve, një Europe që nuk mund të jetë më bashkëpunuese. Tess ka arritur të kapë një nga konfliktet e kohës sonë”, thotë ai.
Media suedeze e ka krahasuar fotografinë me një imazh të famshëm të vitit 1985 të njohur si “tanten med väskan”, apo “zonja me çantë”. Imazhi në fjalë tregon një grua që godet me çantën e saj një kokërruar të partisë “Nordic Reich”.
Fotografia e Asplund në shumë kuptime tingëllon më e fuqishme në kontekstin suedez. “Jetojmë në një një shoqëri multikulturore tani, kështu që ka kuptim të veçantë që bëhet fjalë për një grua me ngjyrë”.
Shoqëria civile suedeze po punon fort për të sistemuar tenda për mijëra refugjatë nga Lindja e Mesme dhe Azia që kërkuan azil në vend gjatë vitit të kaluar, por është vënë re një valë zjarrvëniesh mbi qendrat e azilkërkuesve, e madje qeveria ka ashpërsuar qëndrimin në politikat e dhënies së azilit.
Ndërkaq, Asplund tregon se nazistët kundër të cilëve ajo marshoi, njihen për shënjestrimin që u bëjnë anti-racistëve. “Kam miq që janë sulmuar prej tyre dhe që u është dashur të ndryshojnë adresë. Pata disa telefonata nga numra privatë, që bërtisnin kundër meje. Është e vështirë të flasësh për urrejtjen”, thotë ajo.
“Ndjehen e turpëruar që kam këtë problem. Policia thotë se është një vend demokratik, se ata kanë të drejtën të protestojnë. Por ata janë nazistë! Është e tmerrshme”.
Asplund, e cila e përshkruan veten si afro-suedeze, është e papunë dhe aktivizohet në grupin kundër afrofobisë. Suedia u identifikua nga OKB vitin që shkoi se ka një problem specific me afrofobinë, që përshkruhet si një ndjesi armiqësore ndaj njerëzve me origjinë nga Afrika Subsahariane.
“Racizmi po bëhet normal në Suedi”, thotë ajo ndërsa tregon rastin e një burri në metro që i kishte thirrur “zezake” ndërsa i kërkonte të nxitonte. “Por askush nuk i kushtoi ndonjë rëndësi. Mendoja se Suedia e vitit 2016 do të ishte më mendjehapur, por diçka ka ndodhur”, thotë Asplund.
“Shpresoj që të dalë diçka positive nga ajo fotografi. Ndoshta ajo që bëra mund të jetë një simbol se ne të gjithë mund të bëjmë diçka – nëse mundet një person, secili nga ne mundet”.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
