Nga Harilla Koçi
Në atë buzëmbrëmje të 14 nëntorit të vitit 1997, qyteti i Vlorës ishte mbështjellë me atmosferën e dhimbjes pa fund. Atë e bënte edhe më të prekshme moti i lagësht. Pothuajse 7 muaj pas 28 marsit, në Vlorë ktheheshin trupat e viktimave të tragjedisë së Otrantos. Në atë ngjarje tragjike, në fund të detit përfunduan jetë të pafajshme, gra dhe fëmijë, të rinj dhe burra, që kërkonin të largoheshin drejt një shprese të re.
Trupat e viktimave u përcollën për në varreza në buzëmbrëmje, në një mot që qante bashkë me gjithë qytetin, me të gjithë shqiptarët.
Vetëm pak muaj pas kësaj tragjedie, dhjetra familjarë të viktimave dhe të mbijetuar, në shenjë proteste për zvarritjen e hetimeve, hynë në një grevë urie në qytetin e Brindisit (Itali). Më pas, ata ju drejtuan gjykatës së këtij qyteti, ku nisi një proces që do të përfundonte më shumë se një dekadë më pas.
Hetimi gjyqësor
Çështja gjyqësore në ngarkim të shtetit italian, si dhe dy protagonistëve, kapitenit të anijes ushtarake italiane “Sibilla”, Fabrizio Laudadio dhe anijes së tragjedisë, Namik Xhaferri, e ka zanafillën në vitin 1997. Përgjatë 8 viteve u zhvillua një proces maratonë me rreth 300 seanca dhe dhjetra dëshmitarë. Në të u thirrën për të dëshmuar, përveç të mbijetuarve, si dhe familjarëve të viktimave edhe pjesëtarë të ekipazhit të anijes ushtarake italiane.
Kapiteni shqiptar i anijes “Kateri i Radës”, Namik Xhaferri, gjykohej në mungesë. Pas tragjedisë, ai udhëtoi drejt Belgjikës, duke e ndjekur çështjen përmes avokatit të vet. Por, tragjedia e Otrantos dhe çështja gjyqësore për zbardhjen e saj, do të shoqëroheshin edhe me ngjarje të tjera, madje tragjike. Në prag të zhvillimit të një prej seancave, në vitin 2000, dy avokatë italianë që kishin marrë përsipër mbrojtjen e të mbijetuarve dhe familjeve të viktimave, gjatë udhëtimit të tyre drejt Brindisit, humbën jetën në një aksident automobilistik.
Ndërkohë, sipas njerit prej të mbijetuarve në tragjedinë e Otrantos, Krenar Xhavara, pak muaj pas 28 marsit, njeri prej pjesëtarëve te ekipazhit të anijes “Sibilla’, u vetëflijua në rrethana të një gjendjeje të rënduar psikologjike e shkaktuar nga depresioni, rrjedhojë e momenteve të përjetuara gjatë tragjedisë. Në këtë çështje u angazhuan 22 avokatë, mes të cilëve 20 italianë, një gjerman dhe 2 shqiptarë me aktivitet dhe studio në Itali.
19 mars 2005
Gjykata e Brindisit, jep vendimin përfundimtar në shkallë të parë, pas 300 seancash. Përkundër kërkesës së prokurorit për të dënuar me 6 vjet burg kapitenin e anijes italiane “Sibilla”, Fabrizio Laudadio, trupi gjykues e përgjysmoi atë me 3 vjet, ndërkohë që dënoi në mungesë me 4 vjet burg, kapitenin e anijes “Kateri i Radës”, Namik Xhaferri, gjë që përputhej me kërkesën e akuzës. Ata akuzoheshin si shkaktarë të tragjedisë ku humbën jetën 81 persona mes të cilave gra dhe fëmijë.
Ky vendim u dha rreth tre muaj pas seancës kur, në diskutimin përfundimtar (pretencën), prokurori ushtarak, Leonardo de Kastris, kërkoi gjashtë vjet burg për komandantin e anijes ushtarake italiane “Sibilla” dhe dy vjet më pak për kapitenin e anijes shqiptare.
Prokurori, Leonardo de Kastris, kishte deklaruar fajtorë Fabrizio Laudadio, i cili në ngjarjen e 28 marsit 1997 ushtronte detyrën e kapitenit të anijes ushtarake patrulluese italiane “Sibilla” dhe Namik Xhaferrin, qytetarin nga Vlora, kapiten i anijes së tragjedisë.
Ndërkohë, paralelisht me këtë, të mbijetuarit dhe faniljarët e viktimave të Otrantos kishin kërkuar nga organizmat ndërkombëtare aplikimin e sanksioneve ndaj Italisë, si dhe akuzuan segmente të shtetit në vendin fqinj për ngadalësi dhe abuzime në hetimin dhe zbardhjen e rrethanave të ngjarjes.
Ata protestuan ndaj vendimit të Gjykatës së Brindisit, duke e apeluar çështjen. Por, të njëjtën gjë bënë edhe të akuzuarit të shpallur fajtorë, duke ndjekur të njëjtën linjë proceduriale dhe duke ju drejtuar Gjykatës (Tribunales) së Leçes.
4 maj 2010: Avokati Engjëll Agaçi, kundërshton riekspertimin e “Otrantos”
Por edhe në këtë nivel të gjyqësorit në vendin fqinj, çështja do të zvarritej. Gjatë 5 viteve u zhvilluan 3 seanca gjyqësore. Së fundi, ky proces do të shënonte një moment mjaft të rëndësishëm. Në kundërshtim me qëndrimin e mbajtur më parë, organi i akuzës ndryshoi qëndrim, ose më saktë synoi të zvarriste hetimin, duke e futur çështjen në një rrjedhë pa fund. Paralelisht me kërkesat që bëheshin në seancat që zhvilloheshin në apel, prokurori Xhezepe Vinjola, kërkoi që procedura të ndryshonte. Ky qëndrim do të reflektohej në seancën që u zhvillua në datën 4 maj të vitit 2010, në Gjykatën Penale të Apelit (Tribunale Penale), në qytetin e Leçes(Itali).
Kjo seancë(të cilën e ndoqa nga afër në sallë), ishte e katërta që zhvillohej në Gjykatën e Apelit, pas vendimit që u dha në Shkallën e parë në vitin 2005, që dënoi kapitenin e anijes ushtarake italiane Fabrizio Laudadio dhe atë të motovedetës “Katerit të Radës”, Namik Xhaferri, respektivisht me 3 dhe 4 vjet. Në këtë seancë përfaqësoheshin 27 familje të viktimave të “Otrantos”, përmes avokatit me origjinë shqiptare Engjëll Agaçi, me një sukses të spikatur në karrierën e tij në shtetin fqinj.
Në seancën e asaj dite të martë, prokurori i çështjes kërkoi riekspertim të ngjarjes që ndodhi 14 vjet më parë dhe të rrethanave në të cilat u shkaktua përplasja, që u pasua me mbytjen e anijes shqiptare. Por, kjo kërkesë e prokurorit u kundërshtua nga avokati Agaçi, që e cilësoi atë të paargumentuar.
Pas tërheqjes në Dhomën e Këshillimit, 6 orë më vonë, trupi gjykues i përbërë nga Roberto Tanisi, kryetar dhe anëtarë, Rosa Patricia dhe Andrea Trauci, komunikoi vendimin, sipas të cilit kërkesa e prokurorit nuk pranohej. Në këto kushte, trupi gjykues vendosi gjithashtu që seanca e rradhës të zhvillohet në datën 19 tetor. Ky vendim i pritur dhe njëkohësisht i papritur për të mbijetuarit dhe njëkohësisht familjarët e viktimave, u përshëndet prej tyre.
Procesi mbyllet në pranverën e vitit 2011
Por, çështja gjyqësore e zbardhjes së rrethanave që shkaktuan tragjedinë e Otrantos në 28 mars të vitit 1997, kur në ujrat detare mes Shqipërisë dhe Italisë, gjatë udhëtimit për në vendin fqinj humbën jetën 81 persona, mes të cilëve 46 gra dhe fëmijë, nga pikëpamja formale mbërriti “në finish” në pranverën e vitit 2011. Pas një seance të zhvilluar në 19 tetor të vitit 2010, vendimi u dha disa muaj më pas, në pranverë të 2011-ës. Sipas tij, kapiteni shqiptar i “ Kateri i Radës” dënohej me 3 vjet burg, ndërkohë që ai i anijes ushtarake italiane “Sibilla” me 2 vjet, ose respektivisht 1 vit më pak se vendimi i dhënë në 2005-ën, në Gjykatën e Shkallës së Parë në Brindisi(!).
Paralel me këtë çështje gjyqësore, ishin në proces edhe dy të tjera, mes të cilave ai në Gjykatën e Brindisit ku zhvillohej procesi civil për dëmshpërblimin financiar për viktimat.
Ndërkohë, 16 nga të mbijetuar të kësaj tragjedie i ishin drejtuar Gjykatës së Srasburgut.
Viktimat
Në 28 mars të vitit 1997, anija “Kateri i Radës”me 115 persona në bord, në përpjekje për të udhëtuar drejt brigjeve të Italisë, u përplas me anijen ushtarake italiane “Sibilla”. Për pasojë humbën jetën 81 persona mes të cilëve mjaft gra dhe fëmijë, ndërkohë që mbijetuan 34 të tjerë. Prej tyre, 57 trupa u gjetën, ndërkohë që 24 të tjerë rezultojnë të zhdukur.
Në tragjedinë e Otrantos, humbën jetën:
Zeqine Fejzaj, 61 vjeçe
Blerina Fejzaj, 8 vjeçe
Zonja Fjezaj, 36 vjeçe
Mihal Fejzaj, 60 vjeç
Fatos Fejzaj, 39 vjeç
Roland Fezaj, 14 vjeç
Oltion Fejzaj, 13 vjeç
Mimoza Xhavara, 32 vjeçe
Kamela Xhavara, 9 vjeçe
Majlinda Xhavara, 4 vjeçe
Desantila Xhavara, 24 vjeçe
Firdesa Xhavara, 1 vjeçe
Gerard Xhavara, 4 vjeç
Majlinda Roshi, 38 vjeçe
Qemal Roshi, 38 vjeç
Roland Roshi, 2 vjeç
Pushime Meminaj, 60 vjeçe
Donika Idrizi, 40 vjeçe
Elona Idrizi, 14 vjeçe
Semiranda Idrizi, 11 vjeçe
Romeo Andrea, 28 vjeç
Silvana Andrea, 18 vjeçe
Kristina Andrea, 2 vjeçe
Bardhyl Lame, 37 vjeç
Tushe Lame 38 vjeçe
Artuela Lame, 35 vjeçe
Kasiani Bestrova, 6 vjeçe
Viktore Bestrova, 9 vjeçe
Konstandin Bestrova, 2 vjeç
Anife Begotare, 41 vjeçe
Rezart Begotare, 12 vjeç
Erald Begotare, 13 vjeç
Zeman Avdia, 37 vjeç
Nertila Avdia, 11 vjeçe
Olsi Avdia, 6 vjeç, Irma Greko
21 vjeçe, Kristi Greko, 3 muajsh
Bardhosh Deliaj, 46 vjeç
Burbuqe Deliaj, 45 vjeçe
Melpo Sejdiaj, 46 vjeçe
Hanëme Birçe, 41 vjeçe
Besmir Birçe, 9 vjeç
Lavdosh Kaja, 22 vjeç
Robert Bajrami, 19 vjeç
Miklovan Troqe, 17 vjeç
Anastas Mërkuri, 30 vjeç
Lindita Demiri, 12 vjeçe
Lindita Demiri 12 vjeçe
Bektash Tahiri, 47 vjeç
Andi Aliaj 17 vjeç
Teferi Saliu 48 vjeç
Lirim Bulla 17 vjeç
Zini Muça 27 vjeç
Ermal Xxhaka18 vjeç
Fatmir Geraj 28 vjeç
Kastriot Sharraj, 36 vjeç
Përparim Mamanaj, 13 vjeç
Zylyma Sulejmani 22 vjeçe
Krenar Sulejmani 27 vjeç
Alban Sulejmani 4 vjeç
Mirand Kaçuku, 28 vjeç
Kizeta Sulo 21 vjeçe
Klodian Sulo 2 vjeç
Fiqiei Sulaj 30 vjeç
Ervin Sula 15 vjeç
Latif Berberi 53 vjeç
Maze Seferaj 31 vjeç
Brunilda Seferaj 25 vjeçe
David Seferaj një muajsh
Vjollca Kaçupi 22 vjeçe
Albana Botrova 22 vjeçe
Merita Ferko 32 vjeçe
Bledar Ferko 10 vjeç
Fredi Ferko 8 vjeç
Viktori Kaçupaj 25 vjeçe
Robert Llanaj 30 vjeç
Kastriot Hasanbashaj 27 vjeç
Klorida Hasanbashaj 24 vjeçe
Xhuljana Hasanbashaj 3 vjeçe
Ilir Kicja 34 vjeç Maringlen Bardha 16 vjeç
Fatbardha Sejdia 21 vjeçe
/tesheshi.com/
