Këtë të dielë, ora shkoi 60 minuta para, diçka që në BE përbën debat. Çështja është se kur kjo praktikë do të marrë fund, pasi po kërkohet me ngulm.
Hulumtimet tregojnë se lëvizja e orës përpara dhe mbrapa çdo pranverë dhe vjeshtë ndikon negativisht në ekonomi dhe në shëndetin e njerëzve, prandaj thirrjet për të hequr këtë praktikë janë më të zhurmshme në Evropë, por edhe më gjerësisht.
Bashkimi Evropian propozoi përfundimin e ndryshimit të orës në vitin 2018, pasi gati katër milionë njerëz në bllokun e atëhershëm 28-vendesh, përpara se Mbretëria e Bashkuar të largohej zyrtarisht, e mbështetën atë në një konsultim publik.
Parlamenti, i vetmi organ i BE-së, anëtarët e të cilit zgjidhen drejtpërdrejt nga qytetarët, e mbështeti reformën vitin pasues, por fati i saj ka qenë i pasigurt që atëherë, pasi ka hasur në rezistencën e disa vendeve anëtare.
Sipas procedurave të BE-së, për miratimin e ligjeve, Komisioni Evropian harton një propozim mbi të cilin parlamenti dhe vendet anëtare duhet të votojnë veçmas, përpara se negociatorët nga shtetet anëtare dhe anëtarët e parlamentit të bien dakord për tekstin përfundimtar.
Polonia, e cila mban presidencën e BE-së deri në korrik, thotë se është koha për ta rikthyer çështjen e orës në axhendën e vendeve anëtare.
Mbështetësit e reformës, përfshirë ligjvënësit, tregojnë studime që vërtetojnë se lëvizja e orës përpara është e dëmshme për shëndetin.
“Ka një numër të madh provash që sugjerojnë se ndryshimi i orës dy herë në vit është i keq për shëndetin e njeriut, i keq për kafshët, i keq për trafikun rrugor dhe se përfitimet janë të papërfillshme”, tha eurodeputeti irlandez Sean Kelly.
“Kështu që unë mendoj se është koha për t’i thënë lamtumirë kësaj praktike,” tha Kelly, një nga avokatët më të shquar të përfundimit të kohës së lirë, pra pa ndryshim ore.
Kelly i bën thirrje Bashkimit Evropian të caktojë një datë të synuar për zbatimin e kësaj reforme, siç ka bërë me objektivat për reduktimin e emetimeve të karbonit.
Praktika e zhvendosjes së orës para me 60 minuta në pranverë për t’i shtuar një orë dritë të ditës mbrëmjeve filloi në Gjermani gjatë Luftës së Parë Botërore dhe u përhap në të gjithë Evropën.
Zakoni u rikthye në Luftën e Dytë Botërore, më pas u la mënjanë përsëri deri në krizën e naftës të viteve 1970, kur u rikthye për të kursyer energji dhe ka mbetur që atëherë.
Kritikët e shohin reformën si humbje kohe duke pasur parasysh se BE-ja tani përballet me sfida më të mëdha si pushtimi i Ukrainës nga Rusia dhe kërcënimi i një lufte tregtare me Uashingtonin.
Megjithatë, Komisioni mbetet optimist dhe i tha AFP-së se nuk ka ndërmend të heqë dorë nga reforma.
“Ne besojmë se një zgjidhje e koordinuar është ende e mundur dhe inkurajojmë diskutime të mëtejshme nën presidencën aktuale,” tha zëdhënësja e Komisionit Anna-Kaisa Itkonen.
Presidenca polake thotë se po lëviz në atë drejtim, por pranon se mbështetja midis shteteve anëtare është e kufizuar.
“Ne synojmë të bisedojmë jozyrtarisht me vendet anëtare për të parë nëse propozimi është ende i realizueshëm,” tha presidenca polake.
Kelly mendon se kjo është një nga çështjet ku BE dhe Shtetet e Bashkuara mund të gjejnë gjuhën e përbashkët.
Pasi u rizgjodh si president i SHBA-së, Donald Trump tha se donte të hiqte qafe orën e verës si “të papërshtatshme” dhe “shumë të shtrenjtë”, megjithëse që atëherë ai e ka zbutur tonin e tij.
Miliarderi teknologjik Elon Musk iu bashkua debatit duke pyetur ndjekësit e tij këtë muaj nëse preferonin një orë më parë apo më vonë në rast se reforma realizohet.
Shumica e 1.3 milionë votuesve thanë se do të preferonin të qëndronin në “kohën e verës” përgjithmonë.
Nëse BE-ja dhe SHBA-ja e shfuqizojnë ndonjëherë sistemin aktual, nuk do të jenë të vetmet.
Azerbajxhani, Irani, Rusia, Siria, Turqia dhe Uruguai kanë hequr dorë nga lëvizja e orës.
Por disa u penduan. Egjipti ndaloi lëvizjen e orës përpara në vitin 2014, por e rifuqi këtë praktikë nëntë vjet më vonë për të kursyer energji.
Mbështetësit e reformës në Bashkimin Evropian mund të duhet të presin edhe pak më gjatë.
Një zyrtar i lartë lituanez tha se vendi nuk do të humbiste kohë dhe do ta bënte këtë çështje një prioritet kur të marrë presidencën e Këshillit të BE-së në vitin 2027. /tesheshi.com/
