Letonia, një vend baltik në kufi me Rusinë, me një popullsi prej 1.9 milionë banorësh, ka frikë se Moska do të hakmerret ndaj saj për vendimin për heqjen e monumenteve të kohës së Bashkimit Sovjetik, dhe disa i frikësohen një pushtimi të mundshëm.
Më 12 maj, Parlamenti Letonez miratoi një vendim për heqjen e monumenteve, përfshirë atë gjigant në kryeqytetin Riga. Heqja mund të kryhet në vjeshtë.
“Ne besojmë se Rusia do të përpiqet të hakmerret në një farë mënyre”, tha një person nga zyra e Komisionit Evropian në Riga në kushte anonimiteti.
“Ndoshta ata do të sulmojnë disi objektet, mallrat letoneze, hakojnë faqet e internetit ose hakmerren në ndonjë mënyrë tjetër,” shton ai.
Pesë muaj më parë, Rusia pushtoi Ukrainën, gjithashtu një ish-anëtare e Bashkimit Sovjetik, kështu që Letonia i frikësohet një konflikti të armatosur edhe në territorin e saj.
“Disa familje si e imja po përgatiten për atë skenar. Gratë dhe fëmijët largoheshin nga vendi me makina dhe burrat, shumë prej të cilëve kishin marrë një lloj stërvitjeje, qëndronin për të luftuar”, thotë i njëjti burim.
Ndryshe nga Ukraina, Letonia është një anëtare e aleancës ushtarake të NATO-s të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara, kështu që një sulm i mundshëm ndaj saj do të detyronte anëtarët e tjerë të ndërhynin.
Në zemër të Riga-s ndodhet një ndërtesë që në vitet 1970 ishte një simbol arkitektonik i Bashkimit Sovjetik dhe në vitin 1993 u kthye në “Muzeun e Pushtimit”, financuar nga donacionet dhe paratë e biletave.
Muajin e kaluar, një ekspozitë nga periudha e gjatë 51-vjeçare gjatë së cilës Letonia ishte pjesë e Bashkimit Sovjetik nga 1940-1941, pastaj Gjermania nga 1941 në 1944 dhe përsëri Bashkimi Sovjetik nga 1944 në 1991, kur fitoi pavarësinë, u rinovua.
“Ajo la një mbresë,” thotë udhërrëfyesi 38-vjeçar Nikolajs ndërsa i tregon një grupi vizitorësh një hartë në mur dhe një përshkrim të gulagëve, kampeve të punës në Siberi ku dërgoheshin disidentët politikë. Gjyshja e Nikolajs është letoneze dhe gjyshi rus.
Letonia është 30 për qind ruse etnike, shumë prej të cilëve janë pasardhës të punëtorëve që emigruan atje nga pjesë të tjera të Bashkimit Sovjetik pas Luftës së Dytë Botërore.
Disa prej tyre sjellin lule në monument çdo maj, në ditën e fitores ndaj Gjermanisë naziste. Ambasada ruse në Riga zakonisht organizon ngjarje në atë ditë. Megjithatë, godina e ambasadës ruhet këto ditë nga tre automjete policie, ditë e natë. Autoritetet e qytetit e riemëruan rrugën ku ndodhet ambasada në “Rruga e Pavarësisë së Ukrainës”.
Në murin përballë ndërtesës, presidenti rus Vladimir Putin është pikturuar me kokën e një kufome, ndërsa rreth tij janë rreshtuar flamujt ukrainas dhe thirrjet për t’i dhënë fund luftës. Në të njëjtën kohë, Letonia po rrit shpenzimet për armatim.
“Tashmë kemi tejkaluar 2 për qind të PBB-së për këtë qëllim dhe po shkojmë drejt 2,5 për qind”, tha kryeministri letonez Krišjanis Karinš.
“Ne po rrisim shpenzimet tona, po ashtu edhe partnerët tanë në NATO. Me fuqi njerëzore, pajisje dhe aftësi, ne jemi në territor të sigurt”, shtoi ai muajin e kaluar në Riga. Nikolajs vijon të shfaqë ekspozita në “Muzeun e Pushtimit”, ku javët e fundit kanë kaluar rreth 200 vizitorë në ditë.
Ndër ekspozitat është një bluzë e bardhë me një tank të kuq dhe drapër e çekiç të vizatuar mbi të, ku shkruhet: “Rusia – turne botëror. Nga viti 1944 deri në ditët e sotme”.
“Njerëzit shohin ngjashmërinë mes asaj kohe dhe sot. Besojmë se numri i vizitorëve do të rritet”, thotë Nikolajs. /tesheshi.com/
