Ceremonia e sotme e Serbrenicës ka pasur tre momente kulmore: Kur grupimi “Nënat e Serbrenicë” i kanë vendosur simbolin Kryeministrit të Serbisë, Aleksandër Vuçiç dhe i kanë uruar në gjuhën e tyre: Mirëse erdhe në Serbrenicë” dhe fjalimet e ish-Presidentit të SHBA, Bill Clinton, i cili bombardoi makkinën serbe të dhunës, si dhe fjalimin e kryetarit të komunës së Serbrenicës i cili deklaroi se ata nuk janë penduar që nuk kanë përdorur dhunë kundër vrasësve të tyre. Në këtë ceremoni kanë munguar vetë krerët e Athinës dhe ata të Shkupit, që kanë dërguar një delegacion të nivelit të ulët.
Mes dhimbjes dhe kujtimit të rëndë për 8 mijë viktimat e masakruara në Serbrenicë më 11 korrik 1995, ka nisur ceremonia e sotme në memorialin e Potuçarit.
“Guvernatori” ndërkombëtar për Bosnjë-Hercegovinën, Valentin Inzko, deklaroi që duhet menjëherë në këtë territor të fillojë procesi i pajtimit.
“Ne jemi këtu sot në Srebrenicë për të konfirmuar të vërtetën e asaj që ndodhi këtu. Sepse vetëm e vërteta mund të na sjellë tek pajtimi.
Le të jëtë ky shekulli i paqes. Ne duhet të ndjekim shembullin e Gjermanisë dhe Francës, të cilat dikur ishin armiq të mëdhenj, dhe sot janë shtylla të Evropës. Theodor Meron, kryetari i Gjykatës Ndërkombëtare për Krimet e Luftës në ish-Jugosllavi kujtoi edhe një herë çfarë do të thotë gjenocidi, pra një krim kundër tërë njerëzimit, për të cilat e gjithë bota vuan, dhe për këtë arsye nuk duhet të hezitojmë t’i quajmë gjërat emrin e tyre. Ai rikujtoi vendimin e Gjykatës Ndërkombëtare në Hagë se krimi në Srebrenicë karakterizohet si gjenocid. Por, shtoi ai, gjykimet nuk mund t’i shërojnë plagët, vetëm ata do të çojnë drejt pajtimit.
Ndërkaq, kryeprokurori i Tribunalit të Hagës, Serge Brammertz, tha se tashmë 20 njerëz janë për genocid në Srebrenicë. Karaxhiç dhe Mlladiç janë në gjyq tani. Ne kemi vënë përpara argumente sipas të cilave vetëm dy burrat janë përgjegjës për krimet. Fjalimin e ka hapur i pari, Qamil Durakoviç, kryetari i Srebrenicës. Në një fjalim shumë prekës ai se “rastësisht ishtembetur gjallë nga gjenocidi i cili vrau shumë nga, të afërmit, shokët dhe bashkëkohësit e tij, fëmijëria e të cilëve u ndërpre.
“Megjithatë, boshnjakët nuk hakmerren, ata nuk bëhen terroristë. Ju natyrshëm mund të pyesni nëse kemi bërë një gabim që nuk janë përgjigjnjëjtën momedhë pra duke vrarë ata që na kanë vrarë, dhe unë them me zë të fortë këtu në fushën e Potuçares ku ndodhen v dhe duke kërkuar në mijëra varreve rrezat tona se ne nuk jemi të gabuar, ne kemi zgjedhur rrugën e drejtë, rrugën e sabrit(durimit)”.
Në orën 11 fiks ka nisur ceremonia me ekzekutimin e himnit të Bosnjë-Hercegovinës.
Në varrezat e Potuçarës kanë mbërritur një numër i madh personalitetesh botërore ku spikasin ish-presidenti i SHBa-së, Bill Clinton, ish-Sekretarja e Shtetit, Ollbright, Kryeministri turk Ahmet Davutoglu etj. Nga Shqipëria ka qenë present Kryeministri Edi Rama. Siç kushte premtuar në ceremoni ka marrë pjesë edhe Kryeministri serb, Aleksandër Vuçiç, në gjoksin e të cilit nënat e Serbrenicës kanë vendosur simbolin e ditës së sotme, lulen e qendrisur.
Bill Clinton deklaroi: “Ju lutem punoni për mirëqenien dhe të ardhmen e Srebenicës, fëmijëve tanë dhe të gjithë njerëzve. Ndërkaq nënat e Srebrenicës i dhuruan presidentit Clinton, dorëzimin një dhuratë për Hillary-n.
Më shumë se 80 delegacione të huaja në nivelin më të lartë dhe komuniteti ndërkombëtar kanë marrë pjesë sot në Potoçari ku u shënua 20 vjetori i gjenocidit në Srebrenicë.
Nga Ballkani kanë marrë pjesë thuajse krerët e të gjitha vendeve; përveç Ramës e Vuçiç, ishin prezentë: Presidenti i Sllovenisë, Borut Pahor, Presidentja kroate Kolinda Grabar-Kitaroviç, i Malit të Zi Filip Vujanoviç. Ka rënë në sy se nga Maqedonia nuk ka marrë pjesë as Ivanov e as gruevski por vetëm ministri i jashtëm Nikolla Poposki.
Nga italia ishte kryetarja e Dhomës së Deputetëve Laura Boldrini. Përkujtimi i 20 vjetorit të gjenocidit në Srebrenicë dhe varrimi kolektiv të 136 viktimave të Srebrenicës, eshtrat e të cilave janë gjetur së fundmi do të kryhet nesër në Qendrën Memoriale Potoçari. Aty janë varrosur 6241 viktima dhe 230 u varrosën individualisht jashtë Qendrës memoriale, në përputhje me dëshirat e familjes. /tesheshi.com/ Përgatiti: Y. Pata
