A e dini cilat janë substancat më të rrezikshme që shkaktojnë varësi te njerëzit? Eksperti britanik David Nutt ka përpiluar një listë prej pesë më vdekjeprurëse.
Përgjigja në pyetjen se cilat janë drogat më të rrezikshme, mund ndryshojë nga personi në person, si dhe këndveshtrimi i studiuesve të ndryshëm, prandaj edhe dëmi i drogës mund të shiqohet në kontekstin se sa varësi krijon, se si aktivizon sistemin e dopaminës në tru, cilat simptoma shkakton dhe ngjashëm.
Në vitin 2007, psikiatri britanik dhe neurologu David Nutt dhe kolegët e tij përpiluan një listë të pesë substancave më të rrezikshme që më së shumti shkaktojnë varësi.
Shumë ilaçe aktivizojnë receptorët e dopaminës në tru dhe çrregullojnë punën e tij normale. Dopamina është një neurotransmetues, një substancë kimike në tru përgjegjëse për ndjenjën e kënaqësisë, pasi ajo luan një rol kyç në performancën kognitive, motivimin, kënaqësinë, instinktin seksual, vigjilencën dhe lëvizjen. Njerëzit me nivele të ulëta dopamine shpesh kanë simptoma të tilla si depresioni, lodhja kronike dhe ndjenja e humbjes dhe mungesës së shpresës.
Heroina
Nutt dhe ekipa e tij kanë vendosur heroinën në krye të listës së substancave që shkaktojnë varësinë më të madhe. Heroina është një opiat që ndikon në rritjen e dopaminës deri në 200 përqind. Për shkak të kësaj, heroina mund të jetë vdekjeprurëse, sepse doza që çon në vdekje është vetëm pesë herë më e madhe se ajo e nevojshme që narkomani të ndjejë efektin e kësaj substance. Tregu i opiateve të paligjshme, duke përfshirë heroinën, në vitin 2009 u vlerësua në 68 miliardë dollarë.
Kokaina
Kokaina gjithashtu çrregullon në mënyrë të drejtpërdrejt lidhjet normale mes neuroneve në tru, në atë mënyrë që aktivizon punën e tepruar të qendrës së shpërblimit dhe kënaqësisë. Në eksperimentet e kryera në kafshë, është vërtetuar se kokaina provokon nivele të rritura të dopaminës në tru deri në tre herë më shumë se niveli normal. Është vlerësuar se midis 12 dhe 20 milionë njerëz në mbarë botën përdorin kokainë dhe vlera e tregut në vitin 2009 ishte rreth 75 miliardë dollarë.
Është vlerësuar se rreth 21 për qind e njerëzve që provojnë kokainën do të bëhen të varur nga kjo drogë në një periudhë të jetës së tyre. Kokaina është e ngjashme me stimulues të tjerë si metamfetamina.
Nikotina
Kur është fjala për varësinë e shkaktuar nga duhani, nikotina është në të vërtetë përbërësi i duhanit dhe cigareve që më së paku shkakton varësi. Gjatë pirjes së duhanit, nikotina absorbohet me shpejtësi në mushkëri dhe arrin në tru.
Më shumë se dy të tretat e amerikanëve që kanë provuar cigare janë bërë të varur në një periudhë të jetës së tyre. Në vitin 2002, Organizata Botërore e Shëndetësisë vlerësoi se më shumë se 1 miliard duhanpirës jetojnë në botë dhe se duhani deri në vitin 2030 do të vrasë më shumë se tetë milionë njerëz në mbarë botën.
Edhe cigaret ndikojnë në nivelin e dopaminës në tru, duke e rritur atë me 25-40 për qind.
Barbituratet
Barbituratet janë një grup ilaçesh që përdoren për të qetësuar dhe eliminuar ankthin, duke prekur qendrat e caktuara në tru, në atë mënyrë që zvogëlojnë aktivitetin e tyre.
Barbituratet kanë një gamë të gjerë veprimi, nga gjumi i lehtë deri te anestezia. Doza më e ulët çon në eufori, por doza më e lartë mund të jetë vdekjeprurëse, sepse mund të çojnë në anestezi dhe të ndalojë frymëmarrjen.
Alkooli
Alkooli ndikon në nivelin e dopaminës në tru, duke e rritur nga 40 në 360 për qind. Në vitin 2002, Organizata Botërore e Shëndetësisë vlerësoi se dy miliardë njerëz pijnë alkool, dhe më shumë se tre milionë njerëz kanë vdekur si pasojë e alkoolit në vitin 2012. /tesheshi.com/
