Vladimir Kara-Murza mezi i mbijetoi dy helmimeve në 2015 dhe 2017, për të cilat ai pretendonte se ishin urdhëruar nga Kremlini.
43-vjeçari me mjekër dhe tullac mund të mos jetë aq i hapur sa lideri i opozitës Alexei Navalny, i cili gati vdiq nga një helmim i ngjashëm me agjent nervor në vitin 2020.
Por Kara-Murza, një historian i arsimuar në Kembrixh, luajti një rol kyç në bindjen e qeverive perëndimore për të vendosur sanksione personale ndaj dhjetëra zyrtarëve rusë.
Një gjykatë në Moskë e dënoi atë me 25 vjet burg për “tradhti” në vitin 2023, dhe ndërsa ishte pas hekurave ai fitoi çmimin Pulitzer për rubrikat e tij për The Ëashington Post.
I liruar vitin e kaluar si pjesë e një shkëmbimi të të burgosurve, Kara-Murza u vendos në Gjermani dhe vazhdoi punën e tij kundër qeverisë së presidentit rus Vladimir Putin dhe luftës së Moskës në Ukrainë.
Megjithatë javën e kaluar, deklaratat e Kara-Murza për identitetin etnik dhe gjakmarrjen e supozuar të ushtarëve rusë alarmuan shumë nga të dyja anët e konfliktit më të ashpër të armatosur të Evropës.
“Siç rezulton, është psikologjikisht e vështirë për rusët etnikë të vrasin ukrainas,” i tha Kara-Murza Senatit francez, ndërsa shpjegoi pse Ministria e Mbrojtjes ruse rekruton pakicat etnike.
“Meqenëse rusët etnikë dhe ukrainasit janë të njëjtë, ne jemi njerëz të ngjashëm, kemi një gjuhë pothuajse të ngjashme, të njëjtën fe, qindra e qindra vjet histori të përbashkët,” tha Kara-Murza.
Rusët dhe ukrainasit janë sllavë etnikë, shtetësia e të cilëve daton në Rusinë e Kievit, shteti më i madh mesjetar në Evropën Lindore që u nda nga mongolët, polakët dhe lituanezët.
“Por për dikë nga një kulturë tjetër, supozohet se është më e lehtë të vrasësh ukrainasit,” shtoi Kara-Murza.
Rekrutimi i të varfërve
Një ish-diplomat rus tha se “matja e nivelit të mizorisë së dikujt sipas kombësisë së tyre është një rrugë pa krye”.
Kremlini në mënyrë specifike nuk “rekruton pakicat, ata rekrutojnë njerëz nga rajonet më të varfra, të cilat janë, si rregull, autonomi etnike”, tha për Al Jazeera-n Boris Bondarev, i cili la punën e tij në Ministrinë e Jashtme në shenjë proteste kundër pushtimit të gjithanshëm të Rusisë në Ukrainë në vitin 2022.
“Vetëm një budalla mund ta thotë këtë në vitin e katërt të luftës në një shoqëri multietnike,” tha aktivisti i popujve indigjenë Dmitry Berezhkov, nga kombi Itelmen në Gadishullin Kamchatka të Paqësorit të Rusisë.
Figurat liberale të opozitës ruse, kryesisht qytetarë të klasës së mesme, “mbyten sapo shkelin në akullin e hollë” të çështjeve të pakicave etnike, shtoi ai.
Rusët etnikë përbëjnë më shumë se dy të tretat e popullsisë së Rusisë prej 143 milionë banorësh. Pjesa tjetër janë pakica – nga miliona ukrainas dhe tatarë etnikë deri te grupet më të vogla indigjene në Siberi dhe Arktik, të cilët kanë autonomi rajonale, megjithëse kryesisht nominale.
Edhe në rajone të pasura me hidrokarbure, toka të rralla ose diamante, pakicat jetojnë në zona rurale, shpesh jo mikpritëse, duke bashkëjetuar dhe duke u përzier me rusët etnikë.
Ata të gjithë mbështeten në rrjetet televizive të financuara nga Kremlini më shumë sesa banorët urbanë, shpesh u mungon aksesi në internet dhe e shohin mundësinë në regjistrimin në ushtri dhe pagat e ushtarëve që luftojnë në Ukrainë si një biletë për të dalë nga varfëria e tmerrshme në të cilën jetojnë familjet e tyre.
Rekrutët paguhen deri në 50,000 dollarë kur regjistrohen dhe fitojnë disa mijëra dollarë në muaj, që është një pasuri e vërtetë për këdo nga ato rajone, pavarësisht nga përkatësia e tyre etnike.
“Këto janë para kolosale për ta, ata nuk do t’i fitojnë kurrë në jetën e tyre, pavarësisht nëse janë burjatë apo rusë”, tha Bondarev.
“Sinjal për votuesit e ardhshëm”
Në përgjigje të breshërisë së kritikave, Kara-Murza shkroi në Facebook të hënën se akuzat ishin thjesht “gënjeshtra, manipulime dhe shpifje”.
Për Berezhkov, komenti e prishi më tej imazhin e Kara-Murza.
“Në të kaluarën fjalët e Kara-Murza-s mund të ishin marrë si gabim, por tani janë qëndrimi i tij”, tha ai.
“Në të kaluarën fjalët e Kara-Murz-s mund të ishin marrë si gabim, por tani janë qëndrimi i tij”, tha ai.
Për një tjetër avokat të të drejtave të pakicave, kritika e Kara-Murza-s dukej si një “sinjal për votuesit e ardhshëm” në Rusinë liberale të pasluftës, në të cilën kritikët e mërguar të Kremlinit shpresojnë të kthehen.
Oyumaa Dongak, e cila u largua nga Tyva, një rajon turqishtfolës në kufi me Kinën, mendon se Kara-Murza dhe liderë të tjerë të opozitës ruse në mërgim po konkurrojnë me Putinin.
“Nuk është ai, ne jemi ata që mbrojmë rusët etnikë,” tha ajo për Al Jazeera-n.
“Sanksione të padrejta”
Kara-Murza tha në vitin 2024 se sanksionet perëndimore të vendosura ndaj Moskës pas pushtimit të vitit 2022 ishin “të padrejta dhe kundërproduktive” dhe po dëmtonin rusët në tërësi. Ai donte që Perëndimi të hiqte sanksione më të gjera dhe në vend të kësaj të synonte zyrtarë individualë.
Një analist ukrainas tha se Kara-Murza nuk dëshiron që rusët etnikë, të cilët potencialisht mund të votojnë për liderët e opozitës tani në mërgim, të ndjehen fajtor kolektiv për krimet e kryera në Ukrainë.
“Njerëzit nuk ndihen fajtorë. Nëse i goditni në kokë me dënim moral çdo ditë, njerëzit nuk do ta pranojnë fajin e tyre, por do të urrejnë këdo që i godet,” i tha Al Jazeera-n analisti nga Kievi Vyacheslav Likhachev. “Kjo është arsyeja pse historitë për krimet e xhelatëve çeçenë dhe përdhunuesve të Burjatit janë dhe do të jenë të njohura.”
Luftëtarët e dislokuar nga lideri çeçen pro-Kremlinit Ramzan Kadyrov janë quajtur ushtria TikTok për shkak të pamjeve të modifikuara të tyre duke sulmuar bastionet ukrainase.
Roli i tyre aktual në luftë është kryesisht i kufizuar në ruajtjen e territoreve të pushtuara, frikësimin dhe torturimin e rusëve etnikë që refuzojnë të luftojnë.
Por burjatët, vendasit budistë të një rajoni pak të populluar dhe të varfër pranë Mongolisë, u bënë famëkeq në Ukrainë në vitin 2022.
“Sllavët, sllavët, ata ishin të gjithë sllavë”
Grupet e të drejtave të njeriut dhe zyrtarët ukrainas kanë identifikuar të dhënat personale të disa ushtarëve burjatë që torturuan, përdhunuan dhe vranë civilë në Bucha dhe qytete të tjera në veri të Kievit.
Megjithatë, duke qenë se burjatët etnikë janë të vështirë për t’u dalluar nga ushtarët e tjerë të pakicave me tipare të dukshme të fytyrës aziatike, ukrainasit shpesh i referohen të gjithëve si burjatë, tha një aktivist i komunitetit.
“Të gjithë njerëzit indigjenë nga Kaukazi konsiderohen çeçenë dhe të gjithë aziatikët janë burjatë,” tha për Al Jazeera-n Alexandra Garmazapova, e cila i ndihmon burrat burjatë të shmangin mobilizimin dhe të ikin jashtë vendit.
Megjithatë, shumica dërrmuese e ushtarëve që kryen krime lufte në Bucha dyshohet se ishin rusë etnikë.
Garmazapova mbijetoi sepse forcat ukrainase filluan të bombardojnë pozicionet ruse dhe rrëmbyesit e saj u larguan në bodrum.
“Sllavët, sllavët, ata ishin të gjithë sllavë,” i tha Al Jazeera-s në vitin 2022, vetëm disa ditë pas masakrës, një banor i Bucha-s, i cili u ndot me karburant nga ushtarët rusë dhe vuri bast se sa larg do të vraponte pasi t’i vihej zjarri. /tesheshi.com/
