Kardinali Peter Turkson i Ganës tha në vitin 2010 se as ai, dhe ndoshta as Kisha Katolike, nuk ishin gati që ai të ishte papë. Pesëmbëdhjetë vjet më vonë, pas vdekjes së Papa Françeskut, emri i tij qarkulloi nëpër Vatikan së bashku me emrat e kandidatëve të tjerë të mundshëm afrikanë.
Papa argjentinas vdiq të hënën në moshën 88 vjeç dhe do të varroset të shtunën. Konklava për zgjedhjen e një Pape të ri pritet të zhvillohet në fillim të majit, por data nuk është njoftuar ende. Papa Viktori I, i cili drejtoi Kishën nga viti 189 deri në vitin 199, ishte nga Afrika e Veriut.
Në Kontinentin e Zi, katolicizmi vazhdon të lulëzojë dhe popullsia rritet ndërsa Evropa bëhet gjithnjë e më laike. Çështja nëse Kisha është gati për papën e parë me ngjyrë është përsëri në tryezë.
“Pati një përshtypje se nëse papa do të jetë një autoritet global, ai duhet të vijë nga Kisha globale”, tha për AFP-në historiani katolik Miles Pattenden nga Universiteti i Oksfordit.
Turkson, i cili vjen nga një familje modeste me 10 fëmijë, ishte prifti i parë ganez që u bë kardinal në vitin 2003. Ai ndihmoi në parandalimin e dhunës në vendin e tij të Afrikës Perëndimore në vitin 2008 pas zgjedhjeve presidenciale të kontestuara dhe mbajti poste të larta në Kurian Romake.
Kohët e fundit ai mbrojti të drejtat e anëtarëve të komunitetit LGBT në vendin e tij, duke thënë se “ata nuk mund të kriminalizohen sepse nuk kanë kryer një krim”. Megjithatë, tradicionalistët nga Afrika, siç është kardinali nga Guinea, Robert Sarah, i cili përmendet gjithashtu si një papë i ri i mundshëm, e krahasojnë homoseksualitetin e me ideologjinë naziste.
Një tjetër kandidat i mundshëm, kardinali Fridolin Ambongo i Republikës Demokratike të Kongos, gjithashtu kundërshtoi bekimin e bashkimeve të personave të të njëjtit seks.
Pavarësisht njëfarë hapjeje, Papa Françesku mbajti balancë me kujdes midis retorikës së moderuar dhe zbatimit të reformave konkrete në Kishë. Kjo, sipas profesoreshës së fesë në Universitetin Fordham, Cristina Traini, mund ta lërë derën hapur për kandidatët afrikanë që janë kritikuar për pikëpamjet e tyre konservatore mbi botën. Nuk ka asnjë garanci se papa i ardhshëm do t’i përmbahet pikëpamjeve më liberale të Françeskut.
Gjatë pontifikatit të tij, Françesku reduktoi udhëheqjen evropiane në Kishën Katolike. Angazhimi i tij për të siguruar që hierarkia kishtare pasqyron “gjendjen në terren” ka bërë që kardinalët afrikanë të përbëjnë tani 12 përqind të zgjedhësve të kardinalëve, krahasuar me tetë përqind gjatë konklavës së mëparshme.
“Do të ishte pothuajse e pamundur të imagjinohej bota duke pranuar një papë afrikan pa tranzicionin e mëparshëm me Papa Françeskun, argjentinasin”, tha Traina. Afrika, shtëpia e 20 përqind të 1.4 miliardë katolikëve të botës, është megjithatë e nën-përfaqësuar në konklavë.
Sipas një prifti kongolez i cili kërkoi të mos identifikohej, është bërë përparim i madh, por ka një arsye pse nuk ka pasur një papë afrikan për 1,500 vjet.
“Diskriminimi, edhe nëse nuk është i dukshëm midis vëllezërve tanë evropianë, është ende një realitet për të cilin shpesh nuk flasim”.
Një papë afrikan mund të sjellë një perspektivë të re kur bëhet fjalë për çështje të caktuara brenda Kishës. Mesazhi i Françeskut për drejtësi sociale gjeti jehonë në vendet më të varfra dhe në Afrikën e prekur nga ndryshimet klimatike. Të përballur me mungesën e priftërinjve, disa në Afrikë kanë shprehur mbështetje për rishikimin e celibatit, thekson Traina.
Kardinali Ambongo, i cili ka bashkëpunuar me Françeskun, diskuton gjithashtu mënyrat se si Kisha duhet t’i përgjigjet çështjes së poligamisë, veçanërisht atyre që duan të konvertohen në katolicizëm.
“Ne gjithmonë kemi dashur një papë afrikan”, tha Ati Paul Maji, një prift në kryeqytetin nigerian Abuja, megjithëse ai thotë se prejardhja e papës nuk është shumë e rëndësishme për të.
“Nuk duhet të mendojmë se është radha jonë”, tha profesori Sylvain Badibanga, dekan i fakultetit të teologjisë në Universitetin Katolik të Kongos.
Kardinali Turkson, për të cilin u spekulua edhe para konklavës së vitit 2013 kur u zgjodh Françesku, arriti në një përfundim të ngjashëm dhe tha se atëherë ai do të bëhej papa i parë me ngjyrë “nëse është vullneti i Zotit”. /tesheshi.com/
