Demokratët në Senatin e Shteteve të Bashkuara kanë bllokuar legjislacionin që do të sanksiononte Gjykatën Penale Ndërkombëtare (ICC) për lëshimin e urdhërarresteve për kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu dhe ish-ministrin e Mbrojtjes Yoav Gallant për krime të dyshuara lufte në Gaza.
Votimi tregoi se ligji mori 54 vota pro dhe 45 kundër, pak nga 60 votat e nevojshme për miratimin përfundimtar.
Ekspertët e Kombeve të Bashkuara, zyrtarë evropianë dhe presidentë aktualë dhe ish-drejtues të ICC-së janë shprehur të gjithë kundër projektligjit, duke paralajmëruar se ai do të përbënte një precedent të rrezikshëm në një kohë me rëndësi në rritje për rendin juridik ndërkombëtar.
Por shumë demokratë që votuan kundër masës ende akuzuan gjykatën për marrjen e veprimeve të padrejta kundër Izraelit duke lëshuar urdhra kundër Netanyahut dhe Gallantit. Gjykata lëshoi njëkohësisht një urdhër arresti për komandantin e Hamasit Mohammed Deif për rolin e tij në sulmin në Izraelin jugor më 7 tetor 2023.
ICC-ja ka refuzuar njëanshmërinë në procedurat e saj.
Duke folur para votimit, Chuck Schumer, udhëheqësi demokrat në Senatin e kontrolluar nga republikanët, tha se projektligji i sanksioneve “është ai që unë e mbështes fuqimisht dhe do të doja të bëhej ligj”.
“Megjithatë, sado që unë kundërshtoj njëanshmërinë e ICC-së kundër Izraelit, aq sa dua ta shoh atë institucion të reformuar dhe riformuar në mënyrë drastike, projektligji që kemi përpara është i hartuar keq dhe thellësisht problematik,” tha ai, duke argumentuar se ligji mund të dëmtojë dhe SHBA, aleatët dhe kompanitë që bëjnë biznes me gjykatën.
Ai u bëri thirrje republikanëve që të kthehen në tryezën e bisedimeve për të rregulluar gjuhën në legjislacion.
Duke folur në Senat në mbështetje të projektligjit, udhëheqësi i shumicës në Senat, John Thune, një republikan, tha se synimi ndaj “një aleati të ngushtë amerikan duhet të na shqetësojë të gjithëve”.
“Megjithëse ICC-ja po synon izraelitët sot, ajo mund të synojë lehtësisht amerikanët,” tha ai.
Senatori John Fetterman ishte i vetmi demokrat që votoi për projektligjin. Ai shpejt fitoi lavdërimin e Komitetit të Marrëdhënieve Publike Amerikane të Izraelit (AIPAC), një lob jashtëzakonisht me ndikim pro-izraelit.
Në një postim në platformën e mediave sociale X, grupi falënderoi Fetterman për “qëndrimin e tij parimor pro-izraelit dhe për qëndrimin me Izraelin kundër sulmeve të pabaza të ICC”.
Në të kaluarën, Presidenti Donald Trump ka marrë një qëndrim të ashpër ndaj ICC-së, duke vendosur sanksione ndaj zyrtarëve të saj në vitin 2020 për shkak të shqetësimeve se gjykata po hetonte veprimet ushtarake amerikane jashtë vendit.
Administrata e ish-presidentit Joe Biden më vonë e revokoi atë urdhër, por Trump e ndryshoi vendimin e Bidenit pas marrjes së detyrës.
Lëvizja e tij deri më tani ka qenë simbolike, pasi anulimi nuk rivendosi automatikisht sanksionet.
“Kultura e mosndëshkimit”
As SHBA dhe as Izraeli nuk janë palë në Statutin e Romës, i cili themeloi ICC-në.
Megjithatë, gjykata argumentoi se zyrtarët izraelitë mund të mbahen përgjegjës për veprimet e tyre, sepse krimet e supozuara të luftës ndodhën në Gaza.
Shteti i Palestinës është anëtar i ICC që nga viti 2015.
Gjykata përdori një argument të ngjashëm në lëshimin e urdhrave të arrestit për zyrtarët rusë lidhur me abuzimet e supozuara në Ukrainë, të cilat zyrtarët amerikanë e mirëpritën në atë kohë. Rusia nuk është palë në ICC, por Ukraina është.
Në lëshimin e urdhrave kundër Netanyahut dhe Gallantit, prokurorët e ICC-së argumentuan se kufizimet e Izraelit për ndihmën për Gazën, duke përfshirë ujin dhe ilaçet, përbënin urinë si një metodë lufte.
Dy emrat në fjalë akuzohen gjithashtu për krime kundër njerëzimit, duke përfshirë vrasjen dhe persekutimin, si dhe krimin e luftës për drejtimin e sulmeve kundër civilëve.
Deri më sot, lufta e Izraelit në Gaza ka vrarë 47,354 palestinezë, ndërsa pothuajse e gjithë popullsia e enklavës është zhvendosur. Një armëpushim i dobët ekziston në fuqi që nga 19 janari.
Në fillim të këtij muaji, ekspertët e OKB-së i kërkuan Senatit të SHBA që të refuzojë projektligjin pasi ai u miratua nga Dhoma e Përfaqësuesve e kontrolluar nga republikanët.
“Është tronditëse të shohësh një vend që e konsideron veten një kampion të shtetit të së drejtës duke u përpjekur të parandalojë veprimet e një gjykate të pavarur dhe të paanshme që ka krijuar ndërkombëtarisht”, thanë ekspertët.
Ata shtuan se kërcënimet ndaj ICC-së “promovojnë një kulturë të mosndëshkimit”.
Në një artikull të botuar të hënën nga faqja e internetit Just Security, presidentët aktualë dhe ish-presidentët e Asamblesë së Shteteve Palë në Gjykatën Penale Ndërkombëtare, organi që drejton gjykatën, paralajmëruan se sanksionet mund të “pengojnë seriozisht” të paktën 20 hetime në mbarë botën.
“Ndërsa sfidat mbeten, ne jemi të përkushtuar ndaj vizionit të ICC-së për drejtësinë dhe mandatit të saj për të siguruar që askush të mos jetë mbi ligjin, pavarësisht nga pushteti,” shkruan ata.
“Përpjekjet për të minuar ICC-në janë sulme mbi parimin se ligji mbron të dobëtit nga të fuqishmit”. /tesheshi.com/
