Mjekët shpesh i fillojnë ekzaminimet me të ashtuquajturin “test të syrit” – një vlerësim i shpejtë nëse një pacient duket më i vjetër apo më i ri se mosha e tij, gjë që mund të ndikojë në vendimet kryesore mjekësore, shkruan agjencia AFP. Ky vlerësim intuitiv së shpejti mund të marrë një përmirësim në formën e inteligjencës artificiale.
FaceAge, një algoritëm “i të mësuarit të thellë” i përshkruar në revistën The Lancet Digital Health, konverton një foto të thjeshtë të një fytyre në një numër që pasqyron më saktë moshën biologjike të një personi sesa data e lindjes e shkruar në kartelën e tyre mjekësore.
I “trajnuar” me dhjetëra mijëra foto, ky algoritëm vlerësoi se pacientët me kancer ishin, mesatarisht, biologjikisht pesë vjet më të vjetër se bashkëmoshatarët e shëndetshëm. Autorët e studimit thonë se kjo mund t’i ndihmojë mjekët të vendosin se kush mund të tolerojë në mënyrë të sigurt trajtime më të rënda dhe kush mund të ketë rezultate më të mira me një qasje më të butë.
“Ne parashikojmë që FaceAge mund të përdoret si një biomarker në trajtimin e kancerit për të përcaktuar moshën biologjike të një pacienti dhe për të ndihmuar mjekun të marrë këto vendime të vështira”, tha bashkautori Raymond Mak, një onkolog në Mass Brigham Health, një sistem shëndetësor i lidhur me Harvardin në Boston.
Agjencia raporton më poshtë një analizë të dy pacientëve hipotetikë: një 75-vjeçar i gjallë, mosha biologjike e të cilit është 65 vjeç, dhe një 60-vjeçar i dobët, biologjia e të cilit është 70 vjeç. Rrezatimi agresiv mund të jetë i përshtatshëm për të parin, por i rrezikshëm për të dytin.
E njëjta logjikë mund të ndihmojë në orientimin e vendimeve në lidhje me kirurgjinë e zemrës, zëvendësimin e legenit ose kujdesin në fund të jetës.
Një vështrim më i mprehtë mbi brishtësinë
Një numër gjithnjë e në rritje provash tregojnë se njerëzit plaken me ritme të ndryshme, të ndikuara nga gjenet, stresi, ushtrimet dhe zakonet si cigaret ose alkooli. Ndërsa testet e kushtueshme gjenetike mund të zbulojnë se si ADN-ja konsumohet me kalimin e kohës, FaceAge premton informacion vetëm duke përdorur një selfie.
Modeli u trajnua në 58,851 portrete të të rriturve me sa duket të shëndetshëm mbi moshën 60 vjeç, të përzgjedhur nga grupe të dhënash publike. Më pas u testua te 6,196 pacientë me kancer të trajtuar në Shtetet e Bashkuara dhe Holandë, duke përdorur fotografi të bëra pak para radioterapisë. Pacientët me sëmundje malinje dukeshin mesatarisht 4.79 vjet biologjikisht më të vjetër se mosha e tyre kronologjike.
Midis pacientëve me kancer, një rezultat më i lartë i FaceAge parashikoi kategorikisht mbijetesë më të keqe – edhe pasi u llogarit mosha, seksi dhe lloji i tumorit aktual – dhe rreziku u rrit ndjeshëm për këdo që kishte një vlerë biologjike që tejkalonte 85.
Është interesante se si FaceAge i vlerëson shenjat e plakjes ndryshe nga njerëzit. Për shembull, flokët gri ose tullacia janë më pak të rëndësishme sesa ndryshimet delikate në tonin e muskujve të fytyrës.
FaceAge gjithashtu rrit saktësinë e mjekëve. Tetë mjekëve iu kërkua të ekzaminonin portretet e pacientëve me kancer në fazë terminale dhe të merrnin me mend se kush do të vdiste brenda gjashtë muajsh. Shkalla e suksesit të tyre ishte mezi mbi shansin; dhe me të dhënat e FaceAge, parashikimet u përmirësuan ndjeshëm.
Paragjykimi dhe kufizimet etike
Mjetet e inteligjencës artificiale janë kritikuar ashpër për verifikime të pamjaftueshme të të dhënave të njerëzve me ngjyrë. Mak tha se kontrollet paraprake nuk kanë zbuluar paragjykime të rëndësishme racore në parashikimet e FaceAge, por grupi po teston modelin e gjeneratës së dytë te 20,000 pacientë.
Ata po hetojnë gjithashtu se si faktorë të tillë si grimi, kirurgjia kozmetike ose ndryshimet në ndriçimin e dhomës mund ta mashtrojnë sistemin.
Diskutimet etike janë në kulmin e tyre. Inteligjenca artificiale që mund të lexojë moshën biologjike nga selfiet mund të jetë një ndihmë e madhe për mjekët, por edhe joshëse për siguruesit e jetës ose punëdhënësit që kërkojnë të vlerësojnë rrezikun.
“Është sigurisht diçka që duhet t’i kushtohet vëmendje, për t’u siguruar që këto teknologji përdoren vetëm për të mirën e pacientit“, tha Hugo Aerts, bashkë-autor kryesor i studimit i cili drejton programin e Inteligjencës Artificiale në Mjekësi të MGB-së.
Një dilemë tjetër: çfarë ndodh kur një pasqyrë flet? Të mësosh se trupi yt është biologjikisht më i vjetër nga sa mendoje mund të shkaktojë ndryshime të shëndetshme – ose të mbjellë ankth.
Studiuesit planifikojnë të hapin një portal të FaceAge të disponueshëm publikisht, ku njerëzit mund të ngarkojnë fotot e tyre për t’i paraqitur një studimi kërkimor për validim të mëtejshëm të algoritmit. Versionet komerciale të destinuara për klinicistët mund të pasojnë, por vetëm pas një validimi shtesë. /tesheshi.com/
