Nga Simran Jeet Singh
Gjykata e Lartë e SHBA-ve vendosi të hënën në favor të Samantha Elauf-it, një muslimaneje amerikane që mban hixhab dhe së cilës iu mohua një punë te Abercrombie & Fitch-i kur ishte 17 vjeç. Elauf pretendonte se kompania nuk i dha punë sepse identiteti i saj fetar shkel “politikën e pamjes” së Abercrombie-t.
Gjatë argumentimeve me gojë, gjykatësja e Gjykatës së Lartë, Sonia Sotomayor, vuri në dukje se çështja është ndryshe prej shumicës së rasteve të diskriminimit të punësimit, ngaqë përgjegjësi i marrjes në punë në Abercrombie e ka pranuar hapur uljen e pikëve të Elauf-it pasi mësoi nga një drejtues tjetër se hixhabi cenonte politikën e kompanisë. Gjykata vendosi 8-1 në favor të Elauf-it.
Rasti i Elauf-it ilustron një numër problemesh të rëndësishme në Amerikën moderne, duke shërbyer si një çështje referuese për diskriminimin në vendin e punës dhe për lirinë fetare.
Ndërsa përbërja fetare e vendit tonë bëhet gjithnjë e më larmishme, vendimi ndikon në mënyrën si i kuptojmë këto ndryshime dhe si garancitë e lirisë fetare shtrihen në vendet tona të punës. Kjo qëndron në veçanti për njerëz që, si Elauf-i, identifikohen me bashkësi fetare të pakicës dhe mbajnë elemente të dukshme të besimit.
Vendimi i gjykatës mund të trajtësojë mënyrën si ne mendojmë mbi pluralizmin dhe muındësinë e njëjtë në vendin tonë. Politikat shtetërore mbi lirinë fetare kanë ndikim të thellë në atë çka amerikanët perceptojnë të jetë e pranueshme.
Debatet tona kombëtare priren të sillen rreth të drejtës për t’i skicuar bashkësitë në bazë të etnicitetit, për t’i mbikëqyrur vendet e adhurimit në bazë të fesë, apo për t’i hequr të drejtat e individëve në bazë të orientimit seksual.
Siç e kemi parë pandërprerë, kur vendi ynë i kushtohet trajtimit të padrejtë të bashkësive të tëra, kjo në të vërtetë u jep dritën jeshile të gjithë amerikanëve të bëjnë të njëjtën gjë. Politikat diskriminuese kalojnë poshtë, te publiku amerikan, dhe dërgojnë mesazhin se është drejtë, e pranueshme, t’i trajtosh bashkësitë e margjinalizuara si qytetarë të dorës së dytë.
Ky rast ilustron mënyrën si ne e shohim veten si një shoqëri. Politikat aktuale mbi diskriminimin në vendin e punës po i hapin boshllëqet që i lejojnë punëdhënësit të mos i punësojnë kandidatët në bazë të pamjes së tyre. Prandaj krahu amerikan i punës nuk e çon një shkallë më lart apo nuk e reflekton saktësisht larminë e mrekullueshme të këtij kombi. Një larmi më e madhe e përfaqësuar në forcën e punës do t’u kundërvihej stereotipeve negative të cilët kontribuojnë për ksenofobinë dhe dhunën e urrejtjes që vënë në shenjë komunitetet e pakicës.
Këtu nuk është në lojë vetëm një punëdhënës që ka diskriminuar një individ. Punëdhënësi më i madh në Amerikë, Departamenti i Mbrojtjes, ka një rregull në fuqi që diskriminon çdokënd që vë një hixhab apo turban, a që mban qime në fytyrë për arsye fetare. Individët që mbajnë elemente besimi, të tilla si këto, nuk lejohen të shërbejnë në forcat e armatosura pa një lëshim të ofruar rrallë.
Një shumicë e amerikanëve të prekur nga politika të tilla diskriminuese u përkasin bashkësive fetare të pakicës, dhe vendimi i Gjykatës së Lartë ndikon drejtpërdrejt në mënyrën si ne mendojmë mbi mundësinë e barabartë dhe lirinë fetare në këtë vend.
Elauf-i tregoi se ajo e pranon që çështja e saj është me rëndësi për një numër bashkësish të ndryshme. “Unë nuk po ngrihem vetëm për veten, por për të gjithë njerëzit që dëshirojnë t’i përmbahen besimit të tyre ndërsa janë në punë,” tha ajo, pas dhënies gojore të argumenteve. “Respektimi i besimit tim nuk duhet të më pengojë mua nga marrja e një pune.”
Vendimi shërben si një mundësi për të përmirësuar legjislacionin ekzistues mbi diskriminimin në vendin e punës dhe lirinë fetare. Amerikanët janë një hap më pranë shmangies së zgjedhjes midis besimit dhe punës së tyre.
Përktheu: Bujar M. Hoxha
