Ka nisur në Mal të Zi një aksion publik qytetar për të rithyer trashëgiminë kulturore atje ku ish-shteti jugosllav dhe Kisha Ortodokse Serbe kanë zaptuar hapësira të shumta, ndër to edhe toka të trevave shqiptare, e posaçërisht vendbanime të besimtarëve muslimanë.
Kemi shkruar disa herë te tesheshi.com për shqetësimin e qytetarëve shqiptarë në Mal të Zi për zënien e terreneve të zonës së Tivarit dhe sidomos të Krajës nga objekte kulti të Kishës Ortodokse Serbe.
Por prej disa ditësh ka nisur një aksion jo vetëm i shqiptarëve, por edhe i malazezëve, për ta kthyer në identitet trashëgiminë kulturore, qoftë të shqiptarëve por edhe të malazezëve.
Në një tubim që u mbajt në Biblotekën Kombëtare në Podgoricë u mblodhën firmat e një peticioni të madh për këtë aksion.
Peticioni nisi me kërkesën për largimin e kishës prej llamarine në majën e Rumisë, që ushtria e shtetit të përbashkët serbo-malazez e vendosi në vitin 2005.
Në rrethinën e Tivarit ekzistonte tradita sipas së cilës besimtarët e të gjitha feve çdo vit e ngjisnin kryqin në Rumi, traditë e cila zgjati me qindra vite. Kjo u ndërpre në vitin 2005, kur helikopteri i ushtrisë e vendosi me iniciativë të Kishës Ortodokse Serbe objektin e lartpërmendur në Rumi.
Kryepeshkopi serb në Mal të Zi, Amfillohije Radoviç, ka ndërtuar kisha të tilla portative në të gjithë bregun e detit të Krajës.
Në një intervistë të dhënë për tesheshi.com, Senad Maku theksonte në tetor të 2015-s:
“Derisa zona e Krajës po shpopullohet dita ditës, në territorin e saj po ndodh procesi i serbizimit të trashëgimisë kulturoro-historike nga Kisha Ortodokse Serbe.
Provokimi më i madh ishte ajo e vendosjes së kishës së metaltë në malin e Rumisë. Kisha në majën e Rumisë, në territorin e komunës së Tivarit, e cila përbëhet në pjesën më të madh nga shqiptarë, u vendos nga Kisha Ortodokse Serbe që në vitin 2005, para pavarësisë në Malin e Zi, duke u bërë objekt i provokimit të patriarkut serb.
Ajo kishë, e transportuar me një helikopter të ushtrisë së atëhershme serbo-malazeze, mban në muret e saj mbishkrime të ndryshme antishqiptare.
Në këtë mënyrë, shqiptarët e Krajës, ndërtimin e kishës në majën e malit të Rumisë e përjetojnë si një provokim dhe uzurpim të trojeve të tyre etnike dhe historike, ndaj prej kohësh kërkojnë me ngulm heqjen e saj. Por kërkesat e tyre kanë rënë në vesh të shurdhër nga udhëheqësit tanë, të cilët luajnë lojën e shurmemecit.
Gjithashtu, para disa muajve, konkretisht më 8 korrik, Kisha Ortodokse Serbe ka mbajtur liturgjinë në qytetin e lashtë të Shasit, pranë Liqenit të Shasit, komuna e Ulqinit. Kjo tregon edhe pse në atë vend, që u përket trojeve shqiptare, gjejnë hapësirën dhe vendin që të vijnë e të na mbajnë liturgjinë e tyre, kinse kanë ardhur në tokat e veta.
Mbi të gjitha, përballë këtij poshtërimi, institucionet shtetërore bëjnë shurdhmemecin, ndërsa në disa raste ishin dhe janë bashkëpunëtorë.
Trojet tona kanë nevojë për investime infrastrukturore dhe plane zhvillimore, punësim, të kthehen të shpërngulurit tanë, dhe jo për bekimet e Amfilohijes, popave serbë dhe të shokëve të tyre”. /tesheshi.com/
